رعایت بهداشت یکی از مهم ترین فاکتورها در پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های دهان و دندان است. افرادی که بهداشت دهان و دندان را رعایت نمی‌کنند، علاوه بر ابتلا به بیماری‌های مختلف، دچار مشکلات زیر نیز می‌شوند:
- کمبود اعتماد به نفس
- مشکل در پیدا کردن شغل مناسب
- عدم توانایی برای مشارکت در کارهای جمعی یا حضور در دانشگاه و مدرسه
- احساس ناراحتی در دهان
- اختلال در صحبت کردن
- سوءتغذیه
- مشکلات بلع
عدم توجه به علائم سرطان دهان و یا عفونت‌های مزمن ممکن است در مواردی مرگ بیمار را به همراه داشته باشد. راهکارهایی کلی برای رعایت بهداشت دهان و دندان وجود دارد. مراجعه منظم به دندانپزشک، مسواک زدن و کشیدن نخ دندان به صورت روزانه از جمله این راهکارها هستند. اگرچه ممکن است بعضی افراد به مراقبت‌های بیشتری نیاز داشته باشند.
کودکان
پوسیدگی دندان‌های شیری در اوایل دوران کودکی (ECC) یا سندرم شیشه شیر یکی از انواع پوسیدگی‌های مشخص در دوران کودکی است. این نوع پوسیدگی‌ها در ابتدا خود را به صورت لکه‌های سفید در بالای دندان نشان می‌دهند. با افزایش پوسیدگی لکه‌های سفید به تدریج قهوه‌ای رنگ می‌شوند. برای پیشگیری از افزایش پوسیدگی، دندان باید در همان مراحل اولیه ترمیم شود.
مواد قندی که بر روی دندان‌های کودک باقی می‌مانند باعث ECC می شوند. این مواد قندی ممکن است در شیر، آبمیوه و یا غذاها باشند. برای پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها در نخستین سال‌های کودکی یا ECC می‌توانید از راهکارهای زیر کمک بگیرید:
- زمان استفاده از شیشه شیر را محدود کنید.
- اجازه ندهید که کودک در حالی که با شیشه، شیر یا آبمیوه می‌خورد، بخوابد. این کار باعث تجمع شیر یا آبمیوه در دهان کودک می‌شود و در نتیجه میزان رشد باکتری‌ها را افزایش می‌دهد. این باکتری‌ها با تغذیه از قند موجود در مواد غذایی رشد می‌کنند.
- قبل از بیرون زدن دندان‌های شیری، روزی دوبار لثه‌های کودک را با یک پارچه تمیز، نرم و نازک تمیز کنید. با این کار علاوه بر حفظ بهداشت دهان، به کودک آموزش می‌دهید که باید مراقب بهداشت دهان و دندان خود باشد.
- بعد از بیرون زدن دندان‌های شیری، برای تمیز کردن دندان‌ها از یک مسواک مخصوص کودک و آب استفاده کنید. زمانی از خمیردندان استفاده کنید که کودک بتواند بعد از مسواک زدن خمیردندان را از دهانش خارج کند. اگر کودک در دوران رشد دندان‌ها، خمیردندان را ببلعد ممکن است دچار فلوروز شود. فلوروز شرایطی است که در آن کودک بیش از اندازه فلوراید جذب می‌کند و در نتیجه آن بر روی دندان‌هایش لکه‌های مشخصی شکل می‌گیرد.
- بعد از یک سالگی با استفاده از فنجان به کودک شیر دهید و از شیشه شیر استفاده نکنید.
زنان
وضعیت دهان و دندان در زنان در مراحل مختلف زندگی متفاوت است.
- دوران نوجوانی
شروع دوران قاعدگی در دختران نوجوان ممکن است با زخم‌های دهان و یا تورم لثه همراه باشد.
- دوران جوانی
زنانی که در سنین بارداری هستند و یا قصد باردار شدن دارند باید بیشتر مراقب بهداشت دهان و دندان خود باشند، زیرا ابتلا به بیماری لثه احتمال زایمان زودرس را افزایش می‌دهد.
- بارداری
در طول دوران بارداری سطح پروژسترون و سایر هورمون‌ها در خون افزایش پیدا می‌کند و همین امر باعث بر هم خوردن تعادل بدن می‌شود. به همین دلیل در این دوران احتمال ابتلا به التهاب لثه، کاهش یا افزایش ترشح بزاق و یا شکل گیری تومورهای بارداری در دهان افزایش پیدا می‌کند. استفراغ‌های مکرر در دوران بارداری نیز ممکن است به مینای دندان آسیب بزند و احتمال پوسیدگی دندان‌ها را افزایش می‌دهد. بهترین راه برای پیشگیری از این مشکلات رعایت بهداشت دهان و دندان است.
در طول دوران بارداری نیز همانند زمان‌ها‌ی دیگر به صورت منظم به دندانپزشک مراجعه کنید. بسیاری از درمان‌های دندانپزشکی در دوران بارداری بی خطر است، اما به یاد داشته باشید که باید حتما دندانپزشک را در جریان بارداری خود قرار دهید.
- یائسگی
کمبود استروژن در دوران یائسگی احتمال ابتلا به بیماری‌های پریودنتال را در زنان افزایش می‌دهد. بسیاری از زنان در این دوران دچار سندرم سوزش دهان یا BMS می‌شوند. سندرم سوزش دهان معمولا با سوزن سوزن شدن دهان که گاهی با تغییر حس چشایی نیز همراه است، شناخته می‌شود. برای درمان این بیماری داروهای مختلفی وجود دارد.
دوران سالمندی
با افزایش سن احتمال از دست دادن دندان‌ها نیز افزایش پیدا می‌کند. به همین دلیل جویدن غذا برای بسیاری از سالمندان سخت و دشوار است. از آنجا که افراد مسن معمولا داروهای بیشتری مصرفی می‌کنند ممکن است دچار خشکی دهان نیز بشوند، زیرا مصرف بعضی از داروها ترشح بزاق را کاهش داده و باعث خشکی دهان می‌شود. خشکی دهان باعث اختلال در بلع غذا می‌شود و در نتیجه آن ممکن است فرد دچار سوء تغذیه نیز بشود. تجمع باکتری‌ها در دهان، ایجاد بوی بد دهان، بیماری لثه و عفونت از دیگر مشکلاتی هستند که در اثر خشکی دهان به وجود می‌آیند.
آمارها نشان می‌دهد که 23 درصد از سالمندان 65 تا 74 ساله دچار انواع شدید بیماری پریودنتال هستند. دلیل این امر آن است که بسیاری از سالمندان توانایی لازم برای حفظ بهداشت دهان و دندان را ندارند.
بیماران مبتلا به ایدز
افراد مبتلا به ایدز در برابر عفونت‌های دهانی بسیار آسیب پذیر هستند. گاهی اوقات علائم اولیه ایدز به صورت لکه‌های سفیدی به نام لکوپلاکی مودار در دهان بروز پیدا می‌کند. علاوه بر این افراد مبتلا به ایدز نسبت به سایر عفونت‌های قارچی دهان مانند هیستوپلاسموز، آسپرژیلوز و کاندیدیازیس دهانی نیز بسیار آسیب پذیر هستند.
نکاتی برای حفظ سلامت دهان و دندان
همان طور گه گفته شد برخی از افراد نیاز بیشتری به مراقبت‌های دهان و دندان دارند، اما در هر صورت رعایت بهداشت دهان برای پیشگیری از بیماری‌های پریودنتال برای همه افراد ضروری است. راهکارهای زیر می‌تواند به شما کمک کند تا به خوبی از دندانهایتان مراقبت و از ابتلا به بیماری‌های دهان و دندان پیشگیری کنید:
- حداقل سالی یکبار برای جرم گیری و معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید.
- حداقل دوبار در روز با استفاده از خمیردندان‌های فلوراید دار دندانهایتان را مسواک بزنید.
- هر سه ماه یا چهار ماه یکبار مسواک خود را عوض کنید.
- حداقل روزی یکبار نخ دندان بکشید.
- به منظور از بین بردن باکتری‌ها و خوش بو کردن دهان، زبان خود را مسواک بزنید.
- می‌توانید از دهانشویه‌های فلوراید دار نیز استفاده کنید.
در صورت مشاهده علائم زیر باید در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید:
- قرمزی، تورم و یا خونریزی لثه‌ها
- حساسیت شدید دندان‌ها به گرما و سرما
- اختلال در جویدن غذا
- بوی بد دهان
- لق شدن دندان دائمی
- دندان درد مداوم
- آبسه
دیدگاهتان را بنویسید