پروتزهای مصنوعی که معمولا به آن‌ها دندان‌های مصنوعی نیز گفته می‌شود، یکی از ابزارهای دندانپزشکی برای جایگزین کردن دندان‌های از دست رفته هستند. این دندان‌ها معمولا با استفاده از مواد اکریلی، نایلونی یا فلزی ساخته می‌شوند. با استفاده از دندان‌های مصنوعی می‌توان یک دندان، چند دندان و یا حتی تمامی دندان‌ها را جایگزین کرد.
دندان‌های مصنوعی تاثیر مثبتی در جویدن غذا و صحبت کردن دارند. علاوه بر این‌ها به بهبود اعتماد به نفس فرد نیز کمک می‌کنند. از دیگر فواید آن‌ها جلوگیری از افتادگی صورت و محافظت از دندان‌های باقیمانده در دهان می‌باشد.
انواع دندان‌های مصنوعی
انواع مختلفی از دندان‌های مصنوعی وجود دارد. این دندان‌ها باید با فرم، اندازه و رنگ سایر دندان‌های فرد مطابقت داشته باشند. ساخت آن‌ها توسط متخصص پروتزهای دندانی یا دندانپزشک عمومی صورت می‌گیرد. در این بخش با بعضی از انواع این دندان‌ها بیشتر آشنا می‌شویم.
پروتز پارسیل
این پروتزها برای افرادی استفاده می‌شوند که هنوز تعدادی دندان سالم در دهان خود دارند. معمولا پروتزهای پارسیل را با استفاده از ابزارهای مخصوصی به دندان‌های اصلی متصل می‌کنند. ابزارهایی که در اتصال نقش دارند ممکن است در هنگام صحبت کردن مشخص شود. بعضی از انواع این ابزارها با استفاده از مواد همرنگ دندان ساخته می‌شوند و بنابراین نمود کمتری دارند.
پروتز کامل
پروتزهای کامل را زمانی استفاده می‌کنند که تمامی دندان‌ها از دست رفته باشند. آسیب دیدگی، عفونت، بیماری لثه و سایر بیماری‌ها از جمله دلایلی هستند که منجر به از دست رفتن کل دندان‌ها می‌شوند. پروتزهای کامل به یک صفحه متصل هستند که بر روی لثه‌ها قرار می‌گیرد. بخش کامی و لثه‌ای پروتزهای کامل را از اکریل و یا فلز می‌سازند. این بخش‌های معمولا متناسب با رنگ لثه‌ها هستند و به همین دلیل معمولا قابل مشاهده نیستند. پروتزهای کامل را ممکن است با استفاده از چسب دندان مصنوعی در دهان ثابت کنند.
پروتز متحرک
پروتزهای متحرک از رایج ترین انواع دندان‌های مصنوعی هستند که به راحتی تمیز می‌شوند. امکان خارج شدن این پروتزهای از جای خود زیاد است. به همین دلیل دندانپزشکان به افرادی که از پروتزهای متحرک استفاده می‌کنند توصیه می‌کنند که از خوردن غذاهای چسبناک، سفت و غذاهایی که نیاز به جویدن زیاد دارند خودداری کنند. چسب دندان مصنوعی می‌تواند به ثابت نگه داشتن پروتزهای متحرک در دهان کمک کند. البته استفاده از این چسب‌ها کمی دشوار است. ماندگاری این پروتزها معمولا پنج سال است.
پروتزهای انعطاف پذیر
پروتزهای انعطاف پذیر جایگزین بسیار خوبی برای پروتزهای معمول هستند و استفاده از آن‌ها بسیار راحت است. این پروتزهای از مواد انعطاف پذیر و بادوام ساخته می‌شوند. رزین شفاف به کار رفته در پروتزهای انعطاف پذیر با رنگ لثه‌ها به خوبی تطابق دارد. این پروتزها فاقد ابزارهای اتصالی قابل مشاهده‌ای هستند که در سایر انواع دندان‌های مصنوعی مانند پروتزهای پارسیل وجود دارند. پروتزهای انعظاف پذیر سبک تر و کم حجم تر از سایر دندان‌های مصنوعی هستند. ماندگاری این پروتزها پنج تا هشت سال است.
مراقبت از دندان‌های مصنوعی
باکتری‌های زیادی در دهان ما زندگی می‌کنند. به همین دلیل همانند دندان‌های طبیعی، دندان‌های مصنوعی را نیز باید روزانه تمیز کرد. دندانپزشک باتوجه به نوع دندان مصنوعی بهترین راهکارهای تمیز کردن دندان را به شما توضیح خواهد داد.
اگر از پروتزهای پارسیل استفاده می‌کنید بهتر است در هنگام مسواک زدن آن‌ها را از دهان خارج کنید. محلول‌های تمیزکننده مخصوص دندان‌های مصنوعی نیز می‌توانند در تمیز کردن این دندان‌ها موثر باشند. نوع محلول مورد استفاده برای تمیز کردن دندان‌های مصنوعی مختلف، متفاوت است. بنابراین بهتر است درباره انتخاب ماده تمیز کننده با دندانپزشکتان مشورت کنید.
نگهداری صحیح از دندان‌های مصنوعی نقش موثری در ماندگاری آن‌ها دارد. از خم کردن این دندان‌ها خودداری کنید. باید مراقب باشید که در هنگام تمیز کردن به هیچ یک از اجزای پروتز آسیبی وارد نشود. قبل از قرار دادن پروتز در دهان آن را به خوبی با آب بشویید. ممکن است دندانپزشک از شما بخواهد که بعضی از غذاها و نوشیدنی‌ها را نخورید. مثلا نوشیدنی‌های بسیار گرم باعث تاب برداشتن دندان مصنوعی می‌شوند و به آن آسیب می‌زنند. خوردن مواد غذایی سفت مانند آب نبات و یا آدامس نیز ممکن است به دندان مصنوعی آسیب بزند.
عوارض جانبی استفاده از دندان‌های مصنوعی
استفاده از دندان مصنوعی و یا پروتزهای موقت ممکن است در روزهای اول باعث افزایش ترشح بزاق شود. ترشح بزاق با گذشت زمان به حالت عادی خود برمی‌گردد. حالت تهوع نیز از دیگر اختلالاتی است که ممکن است در روزهای اول اتفاق بیفتد، اما با گذشت زمان این مشکل نیز برطرف می‌شود. خوردن غذا در روزهای اول کمی سخت است. به همین دلیل بهتر است در این روزها از غذاهای نرم و مایع استفاده کنید. اختلال در صحبت کردن نیز با گذشت زمان بهبود پیدا می کند. برای سرعت بخشیدن به روند بهبود، کلماتی که تلفظ آن‌ها دشوار است را تمرین کنید. در روزهای اول ممکن است دندان مصنوعی باعث زخم شدن و یا حساس شدن دهان شود. این اتفاق بسیار رایج است و با گذشت زمان و تنظیم پروتز در جای صحیح خود بهبود پیدا می‌کند.
شست و شوی دهان با آب نمک و رعایت بهداشت دهان و دندان به کاهش این عوارض کمک می‌کند. معمولاً هنگام سرفه یا عطسه فشار هوای زیادی به پروتزهای متحرک اعمال می‌شود که می‌تواند آن‌ها را از جای خود خارج کند. برای جلوگیری از این مسئله، هنگام عطسه، خمیازه یا سرفه جلوی دهان را با دست بگیرید.
تنظیم، اصلاح و تعمیر دندان‌های مصنوعی
علائم خاصی وجود دارد که نشان می‌دهد دندان‌های مصنوعی شما نیاز به تنظیم، اصلاح و تعمیر دارند. از جمله این علائم:
- شکستگی یا ترک خوردگی دندان‌های مصنوعی
- اختلال در جویدن غذا بعد از گذشت یک هفته از قرار دادن دندان
- تغییر در تطابق و اتصالات پروتز با گذشت زمان (پروتزهای متحرک ممکن است براحتی در دهان جا به جا یا از دهان خارج شوند، که بعد از چندین سال طبیعی است اما نیاز به تنظیم مجدد دارد)
- ایجاد زخم در محلی که دندان‌های مصنوعی در جای خود قرار می‌گیرند، به خصوص پس از تنظیم
- تغییرات الگوی گفتاری که پس از تنظیم از بین نمی‌روند
- بوی ناشی از دندان‌های مصنوعی
روش‌های جایگزین دندان‌های مصنوعی
علاوه بر دندان‌های مصنوعی گزینه‌های دیگری نیز وجود دارد که می‌توان از آن‌ها برای پر کردن جای خالی دندان‌ها استفاده کرد.
کاشت ایمپلنت یک درمان دائمی و بسیار مناسب برای پر کردن جای خالی دندان‌هاست. برای کاشت ایمپلنت یک پایه فلزی را در استخوان فک قرار می‌دهند. ایمپلنت را می‌توان برای جایگزین کردن یک دندان و یا همه دندان‌ها استفاده کرد. کاشت ایمپلنت در مقایسه با دندان‌های مصنوعی بسیار گران تر است، اما بسیاری از افراد به دلیل مزایای متعدد ایمپلنت‌ها از جمله دائمی بودن، این روش را برای جایگزین کردن دندان‌هایشان ترجیح می‌دهند.
یکی دیگر از روش‌های جایگزین کردن دندان‌های از دست رفته، استفاده از بریج است. بریج‌ها از دندان‌های مصنوعی تشکیل شده‌اند با استفاده روکش به دندان‌های مجاور و یا ایمپلنت اتصال پیدا کرده‌اند. بریج ماندگاری بیشتری نسبت به پروتزهای متحرک دارد.
دیدگاهتان را بنویسید