رانش زبان (Tongue Thrust) عارضه‌ای است که زبان بیش از حد به سمت جلو فشار داده می‌شود و می‌تواند به وضعیت غیرطبیعی ارتودنسی به نام “اپن بایت” منجر شود. این مشکل در کودکان شایع‌تر است و ممکن است ناشی از عادات بد بلع، آلرژی‌ها، یا لکنت زبان باشد. رانش زبان می‌تواند به بدشکلی دندانها و مشکلات گفتاری منجر شود. درمان شامل دستگاه‌های ارتودنسی و میولوژی دهان و صورت است. برای موفقیت در درمان، ممکن است نیاز به رفع مشکلات تنفسی و آلرژیک باشد و گفتار درمانی نیز توصیه می‌شود.
رانش زبان در نوزادان
در نوزادانی که با شیر مادر یا شیشه شیر تغذیه می‌شوند، فشار زبان طبیعی است. با بزرگ‌تر شدن کودک، الگوهای بلع و صحبت کردن او به طور معمول تکامل می‌یابد.
با این حال، برخی از انواع پستانک‌ها و شیشه شیرها و استفاده طولانی مدت از آن‌ها می‌تواند منجر به رانش غیرطبیعی زبان شود که از مرحله نوزادی تا اوایل کودکی ادامه می‌یابد.
چندین دلیل بالقوه دیگر برای این مشکل وجود دارد که از دوران نوزادی شروع می‌شود. برخی از این موارد عبارتند از:
- عادت مکیدن طولانی مدت که بر حرکت زبان تاثیر می‌گذارد، مانند مکیدن شست، انگشتان یا زبان
- آلرژی همراه با تورم مزمن لوزه‌ها یا آدنوئیدها
- کوتاهی بند زیر زبان که از عملکرد طبیعی زبان جلوگیری می‌کند
- الگوی بلع معروف به بلع معکوس
رانش زبان در کودکان
در کودکان رانش زبان زمانی آشکار می‌شود که حرکت زبان به سمت جلو در هنگام بلع و صحبت زیاد باشد. در بیشتر اوقات زبان تمایل دارد در دهان به جلو فشار دهد. گاهی اوقات زبان به پشت دندانها فشار می‌آورد. این مشکل دارای تعدادی علائم گویا است که در کودکانی که این الگو را ایجاد کرده‌اند ظاهر می‌شود. این علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- زبان بین دندانها قابل مشاهده است. چه کودک در حال استراحت، بلع یا صحبت کردن باشد، نوک زبان بین دندانها بیرون می‌آید.
- تنفس دهانی
- ناتوانی در بستن کامل لب‌ها. این ممکن است به دلیل یک ناهنجاری ساختاری یا عادت باشد.
- اپن بایت: اپن بایت زمانی اتفاق می‌افتد که دندان‌های جلویی هنگام بسته شدن دندانها به هم نمی‌رسند.
- غذا خوردن آهسته، سریع یا نامرتب
- تلفط نادرست برخی از حروف
رانش زبان در بزرگسالان
شما می‌توانید رانش زبان را از عادات و مسائل درمان نشده دوران کودکی به بزرگسالی انتقال دهید. اگر بزرگسالی هستید که این مشکل را دارید، ممکن است به دلیل آلرژی مزمن یا تورم آدنوئید و لوزه‌ها ایجاد شده باشد. استرس نیز ممکن است یکی از عوامل موثر باشد.
گزارش‌هایی مبنی از ایجاد این مشکل در مراحل بعدی زندگی وجود دارد، اما رایج نیست. علائم این مشکل در بزرگسالان مشابه علائم در کودکان است. برخی از علائم مانند غذا خوردن نامرتب، احتمالا ظاهری ندارند. شما ممکن است در خواب زبان خود را فشار دهید.
علاوه بر علائم ذکر شده در بالا، یک فرد بزرگسال با مشکل رانش زبان، ممکن است به دلیل ناتوانی در بستن دهان و قورت دادن به طور طبیعی، ساختار یا ظاهری کشیده در صورت داشته باشد.
آن‌ها همچنین ممکن است زبانی بزرگ‌تر از حد معمول داشته باشند. علاوه بر این، اپن بایت ناشی از رانش زبان می‌تواند هنگام غذا خوردن مشکل ایجاد کند. اگر دندان‌های جلویی به درستی به هم نرسند، گاز گرفتن برخی از غذاها می‌تواند ناراحت کننده باشد.
همچنین ممکن است فرد نتواند برخی از غذاها مانند کاهو یا گوشت را با دندان‌های جلویی خود گاز بزند و غذا از میان شکاف‌های دندان‌هایش می‌لغزد.
رانش زبان چگونه تشخیص داده می‌شود؟
برخی از متخصصان مختلف مراقبت‌های بهداشتی می‌توانند رانش زبان را تشخیص دهند، از جمله:
- پزشکان عمومی
- متخصصان اطفال
- آسیب شناسان زبان گفتار
- دندانپزشکان
- ارتودنتیست‌ها
برخی از پزشکان ممکن است الگوهای بلع را با پایین نگه داشتن لب پایین و مشاهده نحوه بلعیدن شما یا فرزندتان ارزیابی کنند. به عبارت دیگر، پزشک شما می‌خواهد ببیند زبان هنگام بلع در کجا قرار می‌گیرد.
این امکان وجود دارد که سایر متخصصان پزشکی مرتبط برای تشخیص کامل رانش زبان درگیر شوند. به عنوان مثال، متخصص اطفال ممکن است تشخیص اولیه را انجام دهد، اما پس از آن ممکن است لازم باشد کودک شما توسط یک آسیب شناس زبان گفتار، یک متخصص ارتودنسی، یک متخصص گوش و حلق و بینی یا یک متخصص گوارش ارزیابی شود.
هر متخصصی که بتواند تخصص خود را در مورد علت یا علائم رانش زبان در کودک شما به کار گیرد، بخشی از تیم درمان خواهد بود.
آیا رانش زبان می‌تواند باعث ایجاد شرایط دیگر شود؟
در صورت عدم درمان، این مشکل می‌تواند باعث بد شکل شدن دندانها شود.
وقتی زبان به پشت دندانها فشار می‌آورد، این فشار می‌تواند باعث شود دندان‌های جلویی به سمت بیرون حرکت کنند. در نتیجه، یک شکاف یا اپن بایت بین دندان‌های میانی بالا و پایین شما ایجاد می‌کند.
رانش زبان درمان نشده می‌تواند منجر به آسیب طولانی مدت به گفتار شود، مانند لکنت زبان. همچنین می‌تواند باعث کشیده شدن فرم صورت و بیرون زدگی زبان از بین دندانها شود.
رانش زبان چگونه درمان می‌شود؟
درمان رانش زبان بین کودکان و بزرگسالان مشابه است. یک استثنا قرار دادن دستگاه ارتودنسی معروف تانگ کریب (tongue crib) در سقف دهان کودک است که اپن بایت را اصلاح می‌کند. در برخی موارد، بزرگسالان نیز تحت درمان ارتودنسی قرار می‌گیرند.
به طور کلی، دستگاه‌های ارتودنسی می‌توانند درمان خوبی را ارائه دهند. گاهی اوقات درمان توصیه شده میولوژی دهان و صورت (orofacial myology) است. این یک درمان مداوم است که محل قرارگیری لب‌ها، فک و زبان را اصلاح می‌کند. این درمان به عادات بلع نیز می‌پردازد. اصلاحاتی که در اپن بایت‌ها بدون درمان مداوم صورت می‌گیرد، به مرور زمان برمی‌گردند.
پزشک ممکن است توصیه کند که مشکلات بینی، آلرژی یا تنفسی را که ممکن است در ایجاد این مشکل در شما یا فرزندتان دخیل باشد، برطرف کنید. برای موفقیت در درمان بلع، باید مشکلات تنفسی حل شوند.
علاوه بر بلع درمانی، ممکن است شما یا فرزندتان به گفتار درمانی نیاز داشته باشید تا هرگونه مانعی را که ممکن است در نتیجه فشار دادن زبان ایجاد شده است، اصلاح کنید. با پیروی مداوم از توصیه‌های درمانی، رانش زبان ممکن است در طول زمان اصلاح شود.
اگز شما یا فرزندتان یک بیماری زمینه‌ای دارید که مرتبط با رانش زبان است یا باعث ن شده است، برای آن بیماری خاص نیز درمان دریافت خواهید کرد.
سخن پایانی
رانش زبان یک بیماری بسیاری قابل درمان است. اگر متعد به شرکت در جلسات درمانی خود باشید که پزشکتان توصیه کرده است، بهبودی کامل حاصل می‌شود.
همچنین ممکن است لازم باشد به سایر بیماری‌های زمینه‌ای که به درمان رانش زبان شما کمک می‌کنند، رسیدگی کنید. زمانی که این شرایط درمان شوند و به برنامه درمانی خود پایبند باشید، رانش زبان به مرور زمان برطرف می‌شود.
سوالات متداول
فشار زبان عادتی است که کودک در حین بلع یا صحبت کردن، زبان را به دندان‌های جلویی فشار می‌دهد. این عادت درست مانند مکیدن انگشت سشت، به دندان‌های جلویی فشار آورده و هم ترازی دندان‌های جلویی را به هم می‌ریزد و آن‌ها را نامرتب می‌کند. عادت فشار زبان می‌تواند باعث اوربایت و احتمالا ایجاد مشکل در گفتار کودک شود.
اگر متوجه علائم فشار زبان در کودک خود شدید، با یک متخصص گفتار درمانی یا آسیب شناس گفتار و زبان مشورت کنید. متخصص گفتار درمانی می‌تواند یک برنامه درمانی برای کمک به فرزند شما در نظر بگیرد تا عضلات جویدنی کودک تقویت شود و الگوی بلع جدید را یاد بگیرد.
مکیدن لب نیز مانند مکیدن انگشت شست و فشار زبان، باعث فشار به دندان‌های جلویی کودک می‌شود و آن‌ها را نامرتب می‌کند. مکیدن لب می‌تواند باعث اوربایت و احتمالا ایجاد مشکل در گفتار می‌شود.
منابع علمی
برای مطالعه بیشتر درباره رانش زبان، به مقالات علمی زیر می‌توانید مراجعه کنید:
- Effects of Habit-Breaking Appliances on Tongue Movements during Swallowing – این مقاله به بررسی اثرات وسایل کمکی برای شکستن عادت بر حرکات زبان در هنگام بلع می‌پردازد و نقش آن‌ها را در اتیولوژی ناهنجاری‌های ارتوفیسیال مورد بحث قرار می‌دهد.
- Tongue Thrust and Treatment of Subsequent Articulation Disorders – این مقاله به توضیح رانش زبان (همچنین به عنوان بلع معکوس یا نابالغ شناخته شده) و درمان اختلالات تلفظی ناشی از آن می‌پردازد.
- The Tongue Thrust Controversy: Background and Recommendations – این مقاله به بحث در مورد جنبه‌های مختلف رانش زبان و ارائه توصیه‌هایی برای پرداختن به این مسئله می‌پردازد، از جمله تأکید بر اینکه این حالت در حدود 50% از کودکان هشت ساله طبیعی مشاهده می‌شود.
- A Modified Tongue Crib Appliance for Correction of Tongue Thrusting – این مقاله استفاده از یک دستگاه مخصوص به نام “قفس زبان” را برای اصلاح رانش زبان و رفتارهای مکیدن انگشت توضیح می‌دهد. این دستگاه با فراهم کردن محدودیت فیزیکی و به عنوان یک یادآور برای شکستن عادت عمل می‌کند.
این مقالات می‌توانند به شما بینش‌هایی در مورد علت‌ها، تاثیرات، و روش‌های درمانی مختلف برای رانش زبان ارائه دهند. برای دسترسی به متون کامل، ممکن است به اشتراک‌های علمی یا دسترسی از طریق کتابخانه‌های دانشگاهی نیاز داشته باشید.
دیدگاهتان را بنویسید