سالانه در هر یک از 700 کودکی که در ایالات متحده متولد میشود، یک کودک مبتلا به شکاف لب است و این چهارمین مشکل شایع بعد از تولد در این کشور است.
پسران دو برابر بیشتر از دختران به شکاف لب، همراه با شکاف کام یا بدون شکاف کام دچار میشوند. در حالی که دختران دو برابر پسران دارای شکاف کام بدون شکاف لب هستند.
چه عواملی باعث ایجاد شکاف لب و شکاف کام میشود؟
در بیشتر موارد، علت شکاف لب و شکاف کام مشخص نیست و ابتلا به آن نیز قابل پیشگیری نیست.
اکثر دانشمندان معتقدند که این شکافها به دلیل ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است. به نظر میرسد اگر یکی از خواهران، برادران، والدین یا بستگان کودک این مشکل را داشته باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که کودک نیز با این بیماری متولد شود.
یکی دیگر از دلایل احتمالی ابتلا به شکاف کام و شکاف لب ممکن است مربوط به داروهایی باشد که مادر در دوران بارداری مصرف کرده است.
داروهایی که ممکن است باعث ایجاد شکاف لب و شکاف کام شوند
- داروهای ضد تب
- ضد تشنج
- داروهای آکنه حاوی راکوتان و متوتروکسات
- داروهای درمان سرطان، آرتروز و پسوریازیس
این شکافها ممکن است در نتیجه قرار گرفتن جنین در حال رشد در معرض ویروس یا مواد شیمیایی نیز رخ دهد. در غیر این صورت، شکاف لب و شکاف کام ممکن است بخشی از یک مشکل پزشکی دیگر باشد.
شکاف لب و شکاف کام چگونه تشخیص داده میشوند؟
از آنجا که شکاف لب و شکاف کام تغییرات ظاهری واضحی دارد، تشخیص آن به راحتی انجام میشود. گاهی اوقات سونوگرافی قبل از تولد هم میتواند تعیین کند که کودک مبتلا به شکاف کام یا شکاف لب هست یا نیست.
اگر شکاف، قبل از تولد کودک در سونوگرافی تشخیص داده نشده باشد، معاینه فیزیکی دهان، بینی و کام وجود شکاف لب یا شکاف کام را بعد از تولد کودک تأیید میکند. بعضی اوقات، آزمایشاتی برای تشخیص وجود یا عدم وجود ناهنجاریهای دیگر نیز انجام میشود.
درصورت ابتلا به شکاف لب و شکاف کام، چه مشکلانی در خوردن ایجاد میشود؟
در صورت ابتلا به شکاف کام، به دلیل جدایی یا باز شدن کام، مواد غذایی و مایعات میتوانند از دهان به پشت بینی منتقل شوند.
خوشبختانه، بطریهای مخصوص کودک و مخصوص سینه مادر وجود دارد که مایعات را به سمت پایین و معده کودک هدایت میکند. ممکن است كودكان مبتلا به شكاف كام نياز به استفاده از کام مصنوعی داشته باشند تا به آنها كمك كند به درستي غذا بخورند و تا زمانی که قادر به انجام جراحی شوند، بتوانند مواد غذایی کافی دریافت کنند.
چرا در افراد مبتلا به شکاف لب و شکاف کام، عفونت گوش یا کاهش شنوایی ایجاد میشود؟
خطر ابتلا به عفونت گوش در کودکان مبتلا به شکاف کام بالاست، زیرا این کودکان بیشتر مستعد تجمع مایعات در گوش میانی هستند. در صورت عدم درمان، عفونت گوش میتواند باعث کم شنوایی شود.
برای جلوگیری از این اتفاق، کودکان دارای شکاف کام معمولاً برای کمک به تخلیه مایعات به لولههای مخصوصی که در گوش قرار میگیرد، احتیاج دارند و نیاز است که سالی یک بار گوش آنها بررسی شود.
چرا ابتلا به شکاف لب و شکاف کام باعث ایجاد مشکلات گفتاری میشود؟
کودکانی که دارای شکاف لب یا شکاف کام هستند، ممکن است به سختی صحبت کنند و صدای این کودکان به خوبی شنیده نمیشود. به عنوان مثال، ممکن است صدا از بینی خارج شود و درک آنچه که میگویند دشوار باشد.
همه کودکان این مشکلات را ندارند و ممکن است در برخی افراد جراحی این مشکلات را به طور کامل برطرف کند. برای کودکان دیگر، جلسات گفتاردرمانی برای رفع مشکلات گفتار به کودک کمک خواهد کرد.
چگونه ابتلا به شکاف لب و شکاف کام مشکلات دندانی ایجاد میکند؟
کودکانی که این ناهنجاری را دارند، بیشتر از افراد دیگر مستعد پوسیدگی هستند و غالباً دارای دندان غائب، دندانهای بهم ریخته، بدشکل یا جابجا شده هستند که نیاز به درمانهای دندانپزشکی و ارتودنسی دارند. علاوه بر این، کودکان دارای شکاف کام اغلب دارای نقص ریج آلوئولار هستند. آلوئول، قسمت استخوانی بالای لثه فوقانی است که دندانها در آن جای میگیرند.
مشکلات حاصل از نقص در استخوان آلوئول
- جابجایی یا چرخیدن دندانهای دائمی
- جلوگیری از درآمدن دندانهای دائمی
- جلوگیری از شکل گیری صحیح دندانها
چه کسانی در تیم درمانی کودکان دارای شکاف لب و یا شکاف کام شرکت دارند؟
- جراح پلاستیک برای ارزیابی و انجام جراحیهای لازم روی لب و یا کام
- متخصص گوش و حلق و بینی برای ارزیابی مشکلات شنوایی و در نظر گرفتن گزینههای درمانی برای مشکلات شنوایی
- جراح دهان برای ترمیم قسمتهای فک برای بهبود عملکرد و ظاهر و ترمیم شکاف لثه
- متخصص ارتودنسی برای مرتب کردن و قرارگیری صحیح دندانها
- دندانپزشک برای انجام مراقبتهای معمول دندانپزشکی
- متخصص پروتز برای تهیه دندانهای مصنوعی و وسایل دندانپزشکی برای بهبود ظاهر و برآورده کردن نیازهای عملکردی برای خوردن و صحبت کردن
- آسیب شناس گفتار برای ارزیابی مشکلات گفتاری و تغذیه
- گفتاردرمانی جهت همکاری با کودک برای بهبود نحوه صحبت کردن
- متخصص شنوایی (متخصص بیماریهای ارتباطی ناشی از اختلال شنوایی). برای ارزیابی و نظارت شنوایی
- پرستار جهت ارائه نظارت مداوم بر سلامت کودک
- مددکار اجتماعی یا روانشناس برای حمایت از خانواده و ارزیابی هرگونه مشکلات جهت سازگاری با این مشکل
- متخصص ژنتیک برای کمک به والدین و بیماران بالغ برای درک این موضوع که اگر تصمیم مجدد به بچهدار شدن دارند، شانس داشتن فرزندی با مشکل مشابه چقدر است.
مراقبتهای ارتودنسی برای افراد مبتلا به شکاف لب و شکاف کام به چه صورت است؟
بهتر است اولین مراجعه به متخصص ارتودنسی قبل از این که دندانهای کودک شروع به رویش کنند، برنامهریزی شود. هدف از این مراجعه، ارزیابی رشد صورت، به ویژه رشد فک است. بعد از درآمدن دندانها، یک ارتودنتیست میتواند نیازهای کوتاه مدت و طولانی مدت دندانپزشکی کودک را ارزیابی کند. و پس از در آمدن دندانهای دائمی، میتوان از ارتودنسی برای مرتب کردن دندانها استفاده کرد.
سوالات متداول
در ایران سالانه از هر 1000 نوزاد، یک نفر با شکاف لب به دنیا میآید که ممکن است به شکاف کام نیز مبتلا باشد. شکاف کام و شکاف لب شایعترین نقصهای مادرزادی مربوط به صورت به شمار میروند. احتمال ایجاد این بیماری در بین کودکان آسیایی، آمریکای لاتین و بومیهای آمریکایی بیشتر است. آمارها نشان میدهد که شکاف لب، پسران را دو برابر بیشتر از دختران درگیر میکند که این درگیری ممکن است با شکاف کام نیز همراه باشد. اما جالب است بدانید که تعداد دخترانی که تنها به شکاف کام مبتلا هستند و شکاف لب ندارند، دو برابر پسران است.
از آنجا که این عارضه تغییرات ظاهری بسیار واضحی را ایجاد میکند، به راحتی قابل تشخیص است. اما گاهی اوقات میتوان این ناهنجاریها را از طریق سونوگرافیهای قبل از تولد نیز تشخیص داد. اگر شکاف قبل از تولد تشخیص داده نشود، معاینات دهان، بینی و کام بعد از تولد نوزاد میتواند وجود و یا عدم وجود شکاف لب و شکاف کام را تایید کند. گاهی اوقات از آزمایشهای تشخیصی استفاده میشود تا ابتلا به سایر ناهنجاریها در کودک مورد بررسی قرار بگیرد.
پروستودنتیست (متخصص پروتز دندان در تنظیم یا جایگزینی دندان) میتواند از بریج برای جایگزینی دندانهای از دست رفته استفاده کند. همچنین برای این افراد از ابزارهای خاصی با عنوان “Speech Bulbs” یا “Palatal Lifts” استفاده میکنند تا شکاف را ببندند. ای کار به صحبت کردن طبیعی این بیماران کمک میکند. پروستودنتیست در طول درمان با جراح پلاستیک، جراح فک و صورت و همچنین متخصص گفتار درمانی همکاری کرده و از کمک آنها استفاده میکند.
دیدگاهتان را بنویسید