سلامت دهان و دندان بخش مهمی از سلامت و تندرستی کلی شماست. بهداشت نامناسب دهان و دندان می‌تواند منجر به پوسیدگی‌های دندانی و بیماری‌های لثه شود و همچنین با بیماری‌های قلبی، سرطان و دیابت مرتبط است.
حفظ سلامت دهان و دندان یک الزام مادام العمر است. هرچه زودتر عادات بهداشت دهان و دندان را یاد بگیرید؛ مانند مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و محدود کردن مصرف قند؛ راحت تر از اقدامات دندانپزشکی پر هزینه و مشکلات سلامتی طولانی مدت جلوگیری می‌کنید.
پوسیدگی‌ها دندانی و بیماری‌های لثه بسیار شایع هستند. با توجه به منبع مورد اعتماد سازمان بهداشت جهانی:
- بین ۶۰ تا ۹۰ درصد از کودکان دبستانی حداقل یک پوسیدگی دندانی دارند.
- حدود ۱۰۰ درصد بزرگسالان حداقل یک پوسیدگی دندانی دارند.
- حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد از افراد ۳۵ تا ۴۴ ساله مبتلا به بیماری لثه شدید هستند.
- حدود ۳۰ درصد از مردم جهان در سنین ۶۵ تا ۷۴ سالگی هیچ دندان طبیعی ندارند.
- در بیشتر کشورها، از هر ۱۰۰،۰۰۰ نفر، بین ۱ تا ۱۰ مورد سرطان دهان وجود دارد.
- تعداد افراد درگیر با بیماری‌های دهان و دندان در گروه‌های جمعیتی محروم و فقیر به مراتب بیشتر است.
اقدامات زیادی وجود دارند که می‌توانید برای سالم نگه داشتن دندان‌های خود انجام دهید. برای مثال، بیماری‌های دهان و دندان می‌توانند تا حد زیادی با انجام موارد زیر کاهش یابند:
- روزانه حداقل دو بار مسواک زدن با خمیر دندان حاوی فلوراید
- روزانه حداقل یک بار کشیدن نخ دندان
- کاهش مصرف شکر
- خوردن یک رژیم غذایی سرشار از میوه‌ها و سبزیجات
- عدم مصرف دخانیات
- نوشیدن آب حاوی فلوراید
- استفاده از مراقبت‌های دندانپزشکی حرفه‌ای
علائم بیماری‌های دهان و دندان
برای رفتن به دندانپزشکی نباید منتظر ظاهر شدن علائم شوید. رفتن به دندانپزشکی، دو بار در سال، به دندانپزشکان این امکان را می‌دهد که قبل از اینکه شما متوجه علائم بیماری شوید، مشکل را حل کنند. اگر هر یک از علائم هشدار دهنده زیر را در مورد مسائل بهداشتی دندان تجربه کردید، در اسرع وقت به دندانپزشک خود مراجعه کنید:
- زخم و یا مناطق حساس در دهان که بعد از یک یا دو هفته بهبود نمی‌یابند
- خونریزی یا تورم لثه بعد از مسواک زدن و یا نخ دندان کشیدن
- بوی بد مزمن
- حساسیت ناگهانی به گرما و سرما یا نوشیدنی‌ها
- دندان درد
- لق شدن دندان‌ها
- عقب رفتگی لثه
- درد هنگام جویدن یا گاز گرفتن
- تورم صورت و گونه
- صدا دادن فک
- دندان‌های ترک خورده یا شکسته
- خشکی مکرر دهان
اگر هر یک از این علائم همراه با تب بالا و تورم صورت و گردن همراه باشند، باید به دنبال درمان فوری پزشکی باشید.
علل بیماری‌های دهان و دندان
حفره دهان شما انواع باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها را جمع‌آوری می‌کند. بعضی از آن‌ها به آنجا تعلق دارند و فلور طبیعی دهان شما را تشکیل می‌دهند. آن‌ها معمولا در مقدار کم بی ضرر هستند. اما رژیم غذایی سرشار از قند شرایطی را ایجاد می‌کند که در آن باکتری‌های تولید کننده اسید می‌توانند رشد کنند. این اسید مینای دندان را حل می‌کند و باعث ایجاد پوسیدگی‌های دندانی می‌شود.
باکتری‌های نزدیک خط لثه شما، در یک ماتریکس چسبنده به نام پلاک رشد می‌کنند. اگر پلاک بطور منظم با مسواک زدن و نخ دندان برداشته نشود، جمع و سفت می‌شود و در طول دندان شما به سمت پایین حرکت می‌کند. این می‌تواند لثه‌های شما را ملتهب کند و باعث ایجاد وضعیتی به نام ژنژیویت شود.
افزایش التهاب باعث می‌شود که لثه‌ها از دندان‌های شما جدا شوند. این فرایند باعث ایجاد کیسه‌هایی می‌شود که در نهایت ممکن است چرک در آن‌ها جمع شود. این مرحله پیشرفته تر بیماری لثه پریودنتیت نامیده می‌شود.
عوامل زیادی در ایجاد ورم لثه و پریودنتیت نقش دارند، از جمله:
- سیگار کشیدن
- عادات ضعیف مسواک زدن
- خوردن مکرر غذاها و نوشیدنی‌های شیرین
- دیابت
- استفاده از داروهایی که میزان بزاق دهان را کاهش می‌دهند
- سابقه خانوادگی یا ژنتیک
- برخی عفونت‌ها مانند HIV یا AIDS
- تغییرات هورمونی در زنان
- رفلاکس اسید یا سوزش معده
- استفراغ مکرر به دلیل اسید
تشخیص بیماری‌های دهان و دندان
بیشتر مشکلات دهانی و دندانی را می‌توان در طول معاینه تشخیص داد. در طی معاینه دندانپزشک به دقت موارد زیر را بررسی خواهد کرد:
- دندان‌ها
- دهان
- گلو
- زبان
- گونه‌ها
- فک
- گردن
دندانپزشک ممکن است برای تشخیص با ابزارها و دستگاه‌های مختلف به دندان‌های شما ضربه بزند و یا خراش ایجاد کند. همچنین دستور انجام عکس اشعه ایکس دندان می‌دهد. در صورت بارداری حتما به دندانپزشک خود اطلاع دهید، زیرا زنان باردار نباید عکس اشعه ایکس دندان بگیرند.
ابزاری به نام پروب می‌تواند برای اندازه گیری پاکت لثه شما استفاده شود. این ابزار می‌تواند به دندانپزشک شما بگوید که آیا بیماری لثه دارید یا نه. در یک دهان سالم، عمق پاکت‌های بین دندان‌ها معمولا بین ۱ تا ۳ میلی‌متر است. هر اندازه بالاتر از آن ممکن است به معنای ابتلا به بیماری لثه باشد.
اگر دندانپزشک هرگونه توده، ضایعه یا رشد غیر طبیعی در دهان شما پیدا کند، ممکن است بیوپسی لثه را انجام دهد. در طول بیوپسی، یک قطعه کوچک از بافت رشد کرده و یا ضایعه برداشته می‌شود. سپس نمونه برای بررسی سلول‌های سرطانی به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
در صورت مشکوک بودن به سرطان دهان، دندانپزشک ممکن است یک آزمایش تصویربرداری تجویز کند تا ببیند آیا سرطان شیوع پیدا کرده است یا نه. آزمایش‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- اشعه ایکس
- اسکن ام آر آی
- سی تی اسکن
- آندوسکوپی
سخن پایانی
بهداشت دهان و دندان بیش از هر چیزی بر روی دندان‌هایتان تاثیر دارد. عدم سلامت دهان و دندان می‌تواند به راحتی بر کیفیت کلی زندگی شما تاثیر بگذارد. بسیاری از مشکلات مربوط به دهان و دندان بدون هیچ علامتی ایجاد می‌شوند. معاینات منظم دندانپزشکی بهترین راه تشخیص مشکل قبل از بدتر شدن آن است.
هر نتیجه که در آینده بگیرید، به تلاش خودتان بستگی دارد. با مراقبت روزانه از دهان خود، می‌توانید خطر ابتلا به پوسیدگی دندان، بیماری شدید لثه و از دست دادن دندان را کاهش دهید.
دیدگاهتان را بنویسید