انواع دندان درد و راهکارهایی برای تسکین آن

آیا دائما دچار دندان درد می‌شوید؟ آیا در هنگام جویدن غذا احساس درد می‌کنید؟ راهنمای پیش رو انواع دندان درد را به شما معرفی می‌کند تا بتوایند بهترین روش‌های ممکن برای حل مشکل خود را پیدا کنید.

دندان درد

دندان درد مزمن می‌تواند یکی از دشوارترین مشکلات دهان و دندان باشد. نادیده گرفتن چنین دردی تقریبا غیر ممکن است، حتی اگر شدید نباشد و یا حسی مانند سوزن سوزن شدن در شما ایجاد کند. از آنجا که دندان‌ها و دهان ما منبع فعالیت‌های زیادی هستند، حتی یک درد خفیف هم می‌تواند به مرور زمان بدتر شود. بنابراین احساس درد در دهان می‌تواند یک مشکل جدی باشد. به همین دلیل معاینه‌های منظم دندانپزشکی بسیار اهمیت دارد. هدف این معاینات این است که اگر دندانی دچار مشکلی باشد به سرعت تشخیص داده شود تا فرد دچار دندان درد نشود. البته توصیه‌های زیادی وجود دارد که با رعایت آن‌ها نیازی به مراجعه به دندانپزشک نخواهید داشت.

اگر یک برنامه صحیح و روزانه برای حفظ سلامت دندان و دهان خود داشته باشید، احتمال ابتلا به دندان درد در شما به شدت کاهش پیدا خواهد کرد. در صورت داشتن تجربه دندان درد، می‌دانید که چقدر می‌تواند سخت باشد. بعضی اوقات دندان درد بسیار آزار دهنده و غیرقابل تحمل است. در چنین شرایطی ممکن است نتوانید بر روی کارهایتان تمرکز کنید، احساس بی حالی می‌کنید و در نتیجه انجام فعالیت‌های روزانه برایتان سخت و دشوار می‌شود. دندان درد حتی می‌تواند از نظر روانی، آسیب‌های بیشتری به شما وارد کند، زیرا نگرانی از اینکه علت دندان درد شما چیست و چه مشکلی برای آن پیش آمده است می‌تواند شما را به شدت آزار دهد.

اگر دچار دندان درد پایدار شدید، اولین اقدام برای شما مراجعه به دندانپزشک است. تنها کسی که در چنین شرایطی می‌تواند به شما کمک کند دندانپزشک شماست. ممکن است برای کاهش درد خود از مسکن‌ها استفاده کنید، اما باید بدانید که مسکن مشکل دندان شما را برطرف نخواهد کرد. مسکن‌ها فقط علائم را از بین می‌برند و به محض اینکه اثر دارو از بین برود، درد شما ادامه پیدا خواهد کرد.

چگونه نوع دندان درد خود را تشخیص دهیم؟

ذکر این نکته ضروری است که تشخیص درد دندان و یا هر درد دیگری، تنها برای افزایش اطلاعات و کمک به شما تا قبل از مراجعه به پزشک، دندانپزشک و یا متخصص است. هیچ وقت نباید اطلاعاتی را که با استفاده از جستجو در سایت‌های اینترنتی به دست می‌آورید را جایگزین مراجعه به متخصص کنید. با این وجود، افزایش آگاهی می‌تواند به شما کمک کند تا با ترس و دلهره کمتری به دندانپزشک مراجعه کنید.

همچنین اطلاع داشتن از نوع مشکلتان به شما کمک می‌کند تا متوجه شوید که در پروسه تشخیص و درمان باید چه انتظاراتی از پزشکتان داشته باشید. به همین دلیل افزایش آگاهی و کسب اطلاعات بیشتر در مورد بیماری می‌تواند بسیار ارزشمند باشد. انواع مختلف و متفاوتی از دندان‌ها در دهان شما وجود دارد و به همین تعداد ممکن است انواع مختلفی از درد را تجربه کنید. بنابراین ممکن است علائمی را داشته باشید که با هیچ یک از مواردی که در زیر توصیف شده است، مطابقت نداشته باشد.

این راهنما به شما کمک می‌کند تا درد خود را به خوبی برای دندانپزشکتان توصیف کنید و همچنین به شما کمک می‌کند تا قبل از مراجعه به دندانپزشک آرامش خود را حفظ کنید. به یاد داشته باشید که نباید از دندانی که دچار مشکل شده است زیاد استفاده کنید، زیرا این کار باعث ورود باکتری‌های بیشتر به دهانتان می‌شود. در این بخش می‌خواهیم شما را با انواع مختلف دندان درد آشنا کنیم تا بتوانید به راحتی منبع درد دندان‌های خود را تشخیص دهید.

دردهای متناوب و تیز

در این نوع دندان درد چیزی که بیشتر از درد حس می‌شود، ضربه‌های نامنظم و تیر کشیدن یک و یا تعدادی از دندان‌هاست. این نوع درد معمولا در پاسخ به یک سری از محرک‌ها ایجاد می‌شود. محرک‌هایی مانند: باز کردن دهان، جویدن، خوردن غذاهای سرد و …

این دردها معمولا ثابت و مداوم نیستند، اما وقتی ظاهر می‌شوند بسیار آزاردهنده و شدید هستند. درد در این شرایط ممکن است به دلیل ترک خوردگی دندان، پوسیدگی و یا آبسه ایجاد شوند.

درد ناشی از حساسیت دندان

این نوع از دندان درد نیز مشابه حالت قبل است، اما فقط در حالتی حس می‌شود که دندان‌ها دچار تغییرات دمایی شوند ( خوردن بستنی یا چای داغ).

در مواردی که حساسیت زیاد باشد حتی هوای سرد هم می‌تواند باعث درد شود. این نوع از دندان درد نیز می‌تواند به دلیل حفره‌ها و یا آبسه ایجاد شود. محکم مسواک زدن و یا عقب رفتگی لثه نیز از دیگر دلایل این نوع درد می‌باشد.

دردهای پایدار و عمیق

این نوع درد رایج‌ترین نوع درد است. اگرچه در بیشتر مواقع این نوع درد ملایم است، اما تداوم و عمیق بودن درد می‌تواند تحمل آن را بسیار سخت کند.

این نوع درد معمولا بعد از مصرف مسکن‌ها از بین می‌رود، اما نباید از مسکن‌ها به عنوان جایگزینی برای درمان استفاده کنید. دردهای پایدار و عمیق معمولا در اثر آسیب به اعصاب دندان و یا پوسیدگی ایجاد می‌شود. بنابراین اگر دچار چنین دردی شدید باید سریعا به دندانپزشک مراجعه کنید.

این نوع درد در افرادی که دچار دندان قروچه هستند، بسیار رایج است.

دردهای شدید و منظم

اگر دچار دندان درد شدید هستید، باید به صورت اورژانسی به دندانپزشک مراجعه کنید. مراجعه سریع به دندانپزشک به ویژه برای افرادی که دچار تورم شده‌اند بسیار مهم است، زیرا به آن معنا است که دندان آن‌ها دچار عفونت و یا آبسه شده است. بنابراین باید سریعا درمان شود، در غیر این صورت ممکن است باعث احساس ضعف و بی حالی در فرد شود.

دندان درد در هنگام غذا خوردن

اگر تنها در هنگام غذا خوردن احساس درد می‌کنید. ممکن است دچار شکستگی و یا پوسیدگی دندان شده باشید. در این شرایط نیز باید برای بررسی بیشتر سریعا به دندانپزشک مراجعه کنید.

این نوع درد نیز با استفاده از مسکن‌ها قابل کنترل است، اما مراجعه به دندانپزشک در چنین شرایطی برای شما ضروری است.

احساس درد در پشت فک

این نوع درد به اندازه سایر دردها رایج نیست، زیرا معمولا به خاطر وجود دندان عقل نهفته ایجاد می‌شود و چنین شرایطی برای همه افراد اتفاق نمی‌افتد. فهمیدن اینکه دچار مشکل در دندان عقل هستید ممکن است برای شما ترسناک به نظر برسد (در آمدن دندان عقل در بعضی از افراد بدون درد و یا مشکل خاصی اتفاق می‌افتد)، اما باید حتما برای معاینه آن به دندانپزشک مراجعه کنید.

اگر مشکل دندان عقل خود را درمان نکنید، در آینده قطعا درد بیشتری را احساس خواهید کرد.

در مقابل دندان درد باید چه عکس العملی نشان دهید؟

به طور کلی اگر دندان درد شما ثابت نیست و به صورت متناوب می‌آید و می‌رود، نیازی نیست که سریعا به دندانپزشک مراجعه کنید. با این حال باید در آینده نزدیک به دندانپزشک مراجعه کنید تا مشکل شما بررسی شود.

از طرف دیگر اگر دچار درد پایدار و عمیق هستید، باید سریعا به دندانپزشک مراجعه کنید. دردهایی که ناشی از پوسیدگی دندان هستند بسیار رایج‌اند و نشانه‌های مشخصی دارند. به عنوان مثال از خودتان بپرسید که آیا درد دندان همیشه یکسان است و یا شدت آن در طول روز تغییر می‌کند؟ اگر دندان دچار پوسیدگی شده باشد درد معمولا در صبح و عصر بیشتر حس می‌شود. همچنین ممکن است در چنین شرایطی خوردن غذاهای سفت شدت درد را بیشتر کند.

وقتی به دندانپزشک مراجعه کنید، او ممکن است از یک یا چند روش مختلف برای تشخیص مشکل شما استفاده کند. در بیشتر مواقع این تشخیص چند ثانیه بیشتر طول نمی‌کشد. مثلا اگر پوسیدگی دندان شما عمیق باشد دندانپزشک به محض مشاهده دندان، آن را تشخیص می‌دهد. تشخیص بعضی از مشکلات مانند عفونت ریشه می‌تواند سخت‌تر باشد. در چنین شرایطی ممکن است معاینه دندان‌های شما کمی بیشتر طول بکشد.

روش‌های مختلف تشخیصی

• معمولا درابتدا از دندان های شما عکس برداری ایکس-ری انجام می شود تا آبسه ها، حفره ها و سایر مشکلات که شاید در ظاهر مشخص نباشد، مورد بررسی قرار بگیرد.
• این روش تهاجمی محسوب نمی شود و معمولا در عرض چند دقیقه انجام می شود.
• ممکن است با استفاه از ضربه زدن حساس ترین نواحی دهان را شناسایی کنند.
• این آزمایش بسیار ساده است، دندان پزشک به آرامی، با استفاده از انگشت و یا یک ابزار خاص بر روی دندان ها ضربه می زند. اکثر روش های تشخیصی در دندان پزشکی با استفاده از همین روش انجام می شوند.
  • مثلا در یک روش تشخیصی دیگر از بیمار خواسته می شود که یک تکه چوب و یا اپلیکاتور را گاز بگیرد و بعد از این کار توضیح دهد که در کدام ناحیه درد بیش تری را احساس می کند.
  • در آزمایش “هوای سرد” نیز از جریان آرام هوای سرد برای شناسایی مناطقی که حساس تر هستند و آسیب پذیری بیش تری دارند استفاده می شود.
• باید بدانید که هیچ کدام از این روش های تشخیصی تهاجمی نیستند.
• بعضی از آن ها ممکن است باعث ایجاد درد شوند، اما گاهی اوقات برای پیدا کردن منبع اصلی درد، انجام این تست ها ضروری است.
• بعد از پایان معاینه، دندان پزشک درباره ی نوع مشکل و چگونگی درمان آن با شما صحبت خواهد کرد.
• علت و چگونگی انجام روش درمانی مورد نیاز شما برایتان شرح داده خواهد شد.
• معمولا برای شما قرار ملاقات ها ی بعدی تعیین می شود تا برای درمان به دندان پزشکی مراجعه کنید.
• همچنین ممکن است دندان پزشک برایتان داروهایی را تجویز کند تا با استفاده از آن ها در طول مدتی که در انتظار درمان هستید، درد دندانتان را کنترل کنید.

رایج ترین عوامل ایجاد کننده درد دندان

پوسیدگی دندان

پوسیدگی به معنای ایجاد حفره در دندان‌هاست. اگر دندان پوسیده دارید، یعنی سطح خارجی دندان شما توسط پلاک از بین رفته است. این امر زمانی اتفاق می‌افتد که پلاک به مینای دندان متصل می‌شود و اسیدی را تولید می‌کند که باعث از بین رفتن آن می‌شود. پلاک به سمت داخل دندان گسترش پیدا می‌کند، باعث پوسیدگی دندان می‌شود و خود را به لایه میانی (عاج دندان) می‌رساند. اگر گسترش پلاک ادامه پیدا کند می‌تواند خود را به لایه‌های عمیق‌تر برساند و باعث درد شدید و آسیب به اعصاب دندان شود.

التهاب پالپ

معمولا به این بیماری “پالپیت” یا “عفونت داخل دندان” می‌گویند. پالپیت زمانی رخ می‌دهد که بافت داخلی دندان دچار التهاب شود. التهاب منجر به افزایش فشار درون دندان می‌شود و باعث ایجاد درد در لثه و بافت اطراف آن ناحیه می‌شود.

معمولا برای درمان پالپیت از درمان ریشه استفاده می‌کنند. درمان سریع این بیماری بسیار مهم است، زیرا عدم درمان آن می‌تواند منجر به ایجاد درد شدیدی در دندان شود.

شکستگی و ترک دندان

ممکن است در دندان‌ها ترک و شکستگی‌های کوچک ایجاد شود. شکستگی ممکن است به صورت طبیعی و یا در اثر افزایش سن اتفاق بیفتد و یا در اثر فشردن دندان بر روی یک جسم سخت ایجاد شود.

شکستن دندان در هنگام خوردن یخ و یا ذرت بو داده یک پدیده رایج است. در بعضی موارد دندان ترک خورده به سرعت قابل تشخیص است و حتی ممکن است بتوانید آن را با زبانتان احساس کنید. اما در موارد دیگر فقط در هنگام فشردن دندان‌ها بر روی هم و یا حساسیت به تغییرات دما، ظاهر می‌شود.

دندان عقل نهفته

اگر حرکات طبیعی دندان محدود شود، ممکن است به شکل نهفته باقی بماند. بیشترین میزان نهفتگی مربوط به دندان‌های عقل است.

از آنجا که این دندان‌های خیلی دیرتر از سایر دندان‌ها در می‌آیند، تلاش آن‌ها برای هماهنگی با سایر دندان‌ها ممکن است دچار اختلال شود. زمانی که در دهان فضای کافی برای بیرون آمدن دندان عقل نباشد، ممکن است به شکل نهفته باقی بماند و باعث ایجاد درد در داخل دهان شود.

بیماری لثه

این بیماری را با عنوان بیماری لثه و یا پریودنتیت می‌شناسند. در این بیماری بافت لثه‌ای که در اطراف دندان‌هاست دچار عفونت می‌شود. بیماری لثه اگر درمان نشود، می‌تواند منجر به از دست رفتن دندان‌ها و تخریب کامل لثه‌ها شود.

باکتری‌ها می‌توانند باعث فاصله گرفتن لثه‌ها از دندان‌ها شوند و در نتیجه باعث ایجاد فاصله و یا پاکت‌هایی در بین دندان و لثه شوند. آن‌ها درون این پاکت‌ها رشد می‌کنند و در نتیجه ریشه‌های دندان در معرض پوسیدگی قرار می‌گیرند.

دندان‌های حساس

دندان‌های بعضی از افراد حساس است. اگر علائمی از عفونت و پوسیدگی دندان وجود نداشته باشد، اما دندان‌ها همچنان نسبت به تغییرات دما و هوای سرد حساس باشند، ممکن است علت آن همین حساس بودن دندان‌ها باشد.

این شرایط به عنوان یک بیماری در نظر گرفته نمی‌شود و بنابراین نیازی به درمان ندارد. تا زمانی که ساختار دندان‌ها سالم باشد، حساسیت دندان‌ها با استفاده از خمیر دندان‌های مخصوص قابل کنترل است.

سایر عوامل

ممکن است تعجب کنید، اما درد دندان ممکن است به وسیله سایر اجزای بدن به ویژه گوش و بینی ایجاد شود. همیشه از کودکی به شما گفته‌اند که گوش‌ها، دهان و بینی همگی به هم متصل هستند، اکنون با دانستن این نکته می‌توانید این گفته را به خوبی درک کنید. برخی از اشکال دندان درد (معمولا در دندان‌های فوقانی) وجود دارد که ممکن است در اثر عفونت سینوس ایجاد شود.

آبسه دندان

آبسه دندان معمولا به علت رشد باکتری‌ها درون پالپ‌های داخلی دندان ایجاد می‌شود. اگر پالپ دندان دچار عفونت شود، به ریشه دندان فشار زیادی وارد می‌شود. در چنین شرایطی عفونت به صورت طبیعی پخش می‌شود و ناحیه اطراف ملتهب و دردناک می‌شود. بارزترین علامت آبسه تورم دردناک در صورت است. در این شرایط معمولا درمان ریشه انجام می‌شود.

راه صحیح مقابله با آبسه دندان

یکی از دردناک‌ترین بیماری‌های دندان آبسه است. آبسه به دلیل یک مشکل رایج که به راحتی قابل درمان است ایجاد می‌شود و در واقع هنگامی رخ می‌دهد که دندان به موقع تحت درمان قرار نگیرد. زمانی که آبسه دندان ایجاد شود درد دندان شدید است و نیاز به درمان فوری دارد. اگر فکر می‌کنید دچار آبسه شده‌اید باید به سرعت به دندانپزشک مراجعه کنید.

این بیماری می‌تواند بسیار جدی باشد به خصوص اگر در دندان‌های اطراف گسترش پیدا کند. البته خوشبختانه همچین اتفاقی بسیار نادر است. اکثر آبسه‌ها به قدری دردناک هستند که نمی‌توان آن‌ها را برای مدت طولانی به حال خود رها کرد و درمان نکرد. بنابراین فرصتی برای پخش شدن پیدا نمی‌کنند. اگر درمان آبسه به موقع انجام شود (قبل از آسیب غیرقابل بازگشت به بافت پالپ) شانس حفظ دندان بسیار بالاست. هرچقدر درمان آبسه را به تعویق بیاندازید احتمال از دست دادن دندان و کشیدن آن بیشتر می‌شود.

رایج‌ترین علائم آبسه عبارتند از: درد در هنگام غذا خوردن، تورم بافت لثه، بوی بد دهان به صورت مداوم و حساسیت شدید نسبت به تغییرات دما. درموارد شدید آبسه، میزان تورم بسیار زیاد می‌شود و حتی ممکن است بیمار دچار تب شود.

کاهش درد آبسه دندان

چندین روش برای تسکین درد آبسه وجود دارد که قبل از مراجعه به دندانپزشک می‌توانید از آن‌ها استفاده کنید. دقت کنید که از این روش‌ها نمی‌توان به عنوان جایگزینی برای درمان استفاده کرد.

اگر دچار آبسه دندان شدید اولین اقدام تماس با دندانپزشک و گرفتن وقت برای درمان است. در این شرایط از خوردن غذاهای خیلی گرم و یا خیلی سرد خودداری کنید (مانند: قهوه، چای، بستنی، شیر و ماست). از آنجا که در چنین شرایطی  لایه عاج دندان از بین رفته است، اعصاب در معرض قرار گرفته و در تحت تاثیر محرک‌های خارجی می‌گیرند. به همین دلیل باید تا زمانی که برای درمان دندانتان به دندانپزشک مراجعه می‌کنید از آن به دقت مراقبت کنید. در چنین شرایطی از خوردن نوشیدنی‌های قندی و اسیدی نیز باید خودداری کنید.

برای تسکین درد اکثر مسکن‌ها مناسب هستند و با داروهایی که ممکن است بعدا توسط دندانپزشک شما تجویز شوند، تداخلی ایجاد نمی کنند. مراقب باشید که بیشتر از مقدار مجاز دارو مصرف نکنید حتی اگر میزان درد و یا تورم دندانتان شدید باشد. در صورت امکان از مسکن‌های ضد التهاب استفاده کنید، زیرا این داروها باعث تسکین التهاب بافت‌ها و اعصاب می‌شوند.

سایر روش‌ها برای کاهش درد آبسه دندان

اگر مسکن‌ها کافی نیستند و یا نمی‌توانید از آن‌ها استفاده کنید می‌توانید روغن میخک را امتحان کنید. روغن میخک را می‌توانید از عطاری‌های تهیه کنید. این روغن در معالجات دندانپزشکی کاربردهای بسیاری دارد. روغن میخک دارای خواص ضدعفونی کنندگی است و باعث بی حس شدن دندان می‌شود. تنها کاری که باید انجام دهید این است که یک تکه پارچه تمیز را به روغن آغشته کنید و به مدت 10 تا 15 ثانیه بر روی دندان خود نگه دارید. ممکن است استفاده از روغن میخک به خوابیدن شما نیز کمک کند. روغن میخک فشاری که بر روی بافت آلوده هست را کاهش می‌دهد و باعث تسکین درد می‌شود.

یکی از دیگر از راهکارها برای تسکین درد قبل از مراجعه به دندانپزشک، شستشوی دهان با آب نمک است. از آنجا که آب نمک خاصیت ضد عفونی کنندگی خفیفی دارد، 2 تا 3 بار شستشو در روز با آن می‌تواند میزان درد را به حداقل برساند. در بعضی موارد مسواک زدن و کشیدن نخ دندان نیز ممکن است به صورت موقت درد را تسکین دهد. به یاد داشته باشید که باید تا حد ممکن برنامه روزانه خود را برای حفظ بهداشت دهان و دندان رعایت کنید حتی اگر دچار آبسه دندان شده باشید. ممکن است برای جلوگیری از تحریک ناحیه آسیب دیده مجبور شوید خیلی آرام و آهسته مسواک بزنید.

سایر روش‌ها برای کاهش درد آبسه دندان

گاهی اوقات کشیدن نخ دندان و خارج کردن ذرات غذایی از بین دندان‌ها می‌تواند به تسکین درد دندان کمک کند.

در نهایت باید بدانید که بهترین گزینه در چنین شرایطی مراجعه سریع به دندانپزشک است. برای از بین بردن مشکل اصلی ممکن است به درمان ریشه نیاز داشته باشید. درمان ریشه ممکن است پیچیده و طولانی باشد، اما معمولا در طول درمان ریشه دردی را احساس نمی‌کنید. دندانپزشک تمامی بخش‌های ریشه را بررسی می‌کند تا تمام مایعات و بافت‌های عفونی را خارج کند. چند روز بعد از درمان ریشه برای محافظت از ساختار خالی دندان از پرکننده دندان و تاج استفاده می‌شود.

چه افرادی بیشتر در معرض مشکلات دندان قرار دارند؟

برخی از افراد بیشتر از دیگران مستعد ابتلا به بیماری‌های دهان و دندان هستند. این افراد معمولا به بیماری‌های دیگری مبتلا هستند. به عنوان مثال، شایع‌ترین نوع پوسیدگی که در ارتباط با سایر بیماری‌هاست، پوسیدگی ناشی از دیابت است. اگر دچار دیابت هستید، مراجعه منظم به دندانپزشک برای شما بسیار مهم است. زیرا ممکن است دندان‌های شما در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به پوسیدگی، شکستگی و ترک خوردگی باشد.

با مسواک زدن منظم، کشیدن نخ دندان، و اجتناب از مصرف نوشیدنی‌ها و مواد غذایی قندی می‌توان این خطر را به حداقل رساند. می‌توانید برای به دست آوردن اطلاعات بیشتر سوالات خود را از دندان پزشکتان بپرسید.

یکی دیگر از گروه‌های در معرض خطر، افراد سالخورده هستند. لثه‌ها و بافت‌های اطراف آن به صورت طبیعی و با افزایش سن از بین می‌روند. این امر می‌تواند منجر به آبسه لثه‌ها شود. بنابراین حفظ بهداشت دهان و دندان در سنین بالا نیز بسیار اهمیت دارد. با افزایش سن ملزومات مورد نیاز برای حفظ بهداشت دهان و دندان تغییر می‌کند، بنابراین مراجعه به دندانپزشک برای آگاهی از این ملزومات بسیار اهمیت دارد. اگر به این نکات توجه کنید دندان‌های شما برای مدت طولانی سالم باقی می‌مانند، اما اگر رعایت نکنید آن‌ها را از دست خواهید داد.

مراقبت از دندان‌ها و حفظ سلامت آن‌ها به معنای حفظ سلامت تمامی قسمت‌های بدن شماست.