دندانپزشک از روش‌های مختلفی برای تشخیص وجود پوسیدگی و ترمیم دندان استفاده می‌کند.
فهرست عناوین
پنهان
مشاهده پوسیدگی
- وجود نقاط رنگی روی دندان ممکن است نشان دهنده پوسیدگی باشد، اما قطعی نیست.
- دندانپزشک ممکن است از یک ابزار فلزی با نوک تیز به نام اکسپلورر برای بررسی پوسیدگی احتمالی استفاده کند.
- مینای دندان سالم سخت است و در برابر فشاری که از سمت اکسپلورر وارد می‌شود، مقاومت خواهد کرد.
- مینای پوسیده نرمتر است و اکسپلورر کمی به آن می‌چسبد.
- از این وسیله باید با احتیاط استفاده شود، زیرا فشار بیش از حد با اکسپلورر می‌تواند به یک دندان سالم آسیب برساند. همچنین می‌تواند باکتری‌هایی که باعث پوسیدگی می‌شوند را گسترش دهد.
رنگ آمیزی پوسیدگی دندان
زمانی که دندان با این رنگ شسته می‌شود، رنگ به نواحی پوسیده متصل شده و باعث تمایز دندان سالم از پوسیده می‌شود.
رادیوگرافی
رادیوگرافی می‌تواند پوسیدگی مینا و عاج را نشان دهد، اما معمولا در تشخیص پوسیدگی‌های کوچک‌تر روی سطوح جونده دقیق نیست. همچنین دندان‌های پرشده یا سایر ترمیم‌ها ممکن است نمای پوسیدگی را مسدود کنند.
استفاده از لیزر فلورسانس در تشخیص حفرات پوسیدگی
این روش تغییرات ناشی از پوسیدگی دندان را اندازه می‌گیرد و به ویژه برای تشخیص پیت و شیارهای پوسیده روی قسمت جونده دندان‌های آسیای کوچک و بزرگ قابل استفاده است.
سایر دلایل ترمیم دندان
- دندان‌های شکسته یا ترک خورده
- دندان‌هایی که به دلیل استفاده غیرمعمول ساییده شده‌اند، مانند:
- جویدن ناخن
- ساییدن دندان‌ها روی هم (دندان قروچه)
- استفاده از دندان برای باز کردن
مراحل پر کردن دندان
- وقتی برای پر کردن دندان خود به دندانپزشک مراجعه می‌کنید، ممکن است در صورت نیاز بی حسی موضعی انجام شود.
- سپس، دندانپزشک با استفاده از هندپیس یا توربین، پوسیدگی را برمی‌دارد.
- می‌توان از لیزر نیز برای از بین بردن پوسیدگی استفاده کرد.
- توربین دندانپزشکی، که به آن هندپیس هم می‌گویند، از فرزهای فلزی برای تراش مینا و حذف پوسیدگی استفاده می‌کند. سر فرز دندانپزشکی در اشکال و اندازه‌های متفاوتی وجود دارد. دندانپزشک فرزی را انتخاب می‌کند که برای اندازه و محل پوسیدگی دندان مناسب باشد.
- در ابتدا، دندانپزشک از یک هندپیس با سرعت بالا (همان صدای ناهنجار آشنا) برای رفع پوسیدگی و مینای تخریب شده استفاده می‌کند. پس از رسیدن فرز به عاج یا لایه دوم دندان، دندانپزشک ممکن است از یک هندپیس با سرعت کمتر استفاده کند. دلیل این امر این است که عاج نرمتر از مینای دندان است.
- پس از برطرف شدن تمام پوسیدگی، دندانپزشک فضایی را در دندان برای قرار دادن ماده ترمیمی، آماده می‌کند. آماده سازی فضای مورد نیاز برای پر کردن دندان بستگی به نوع ماده ترمیم دارد و باید به صورتی انجام شود که دندانپزشک اطمینان حاصل کند که ماده پر کننده در آن فضا باقی خواهد ماند.
- ممکن است دندانپزشک شما برای محافظت از پالپ دندان (جایی که اعصاب در آن قرار دارد) یک لایه محافظ قرار دهد.
- این محافظ را می‌توان از رزین کامپوزیت، گلاس آیونومر، اکسید روی و اوژنول یا مواد دیگری تهیه کرد.
- برخی از این مواد برای محافظت از دندان در برابر پوسیدگی، فلوراید آزاد می‌کنند.
- اگر دندان نیاز به ترمیم کامپوزیتی داشت، دندانپزشک برای آماده سازی، ابتدا دندان را با ژل اسیدی شستشو می‌دهد. این شستشو باعث ایجاد حفره‌های ریزی روی سطح مینای دندان می‌شود و مواد کامپوزیتی که برای پر کردن دندان به کار می‌رود، درون این حفرات را پر می‌کند. همزمان از یک ماده باندینگ حد واسط نیز استفاده می‌شود.
- انواع خاصی از ترمیم نیز وجود دارد که مواد مورد استفاده در آن‌ها توسط یک نور خاص سفت می‌شود.
- در این نوع پر کردن، دندانپزشک مواد را به صورت لایه لایه روی دندان اضافه می‌کند و زمانی که هر لایه را اضافه کرد، روی آن یک نور خاص می‌تاباند. این نور، مواد را سخت کرده و آن را محکم می‌کند.
- در انتها دندانپزشک پس از پر کردن دندان، برای پایان دادن و صیقل دندان از فرز استفاده می‌کند.
بعد از ترمیم دندان
حساسیت دندان
- بعضی از افراد بعد از پر کردن دندان ممکن است به فشار، هوا، غذاهای شیرین یا سرما حساس شوند. پر کردن با کامپوزیت اغلب باعث ایجاد این گونه حساسیت‌ها می‌شود، اما سایر مواد پر کننده نیز می‌توانند باعث این حساسیت‌ها شوند.
- شایع ترین دلیل درد بلافاصله پس از برطرف شدن بی حسی، ترمیم بلند دندان است. اگر این مورد برای شما نیز اتفاق افتاد در اسرع وقت با دندانپزشک خود تماس بگیرید تا ارتفاع دندان پر شده شما اصلاح شود.
شوک گالوانیک
- یک شوک بسیار تیز است که فقط در صورت لمس دندان مشخص می‌شود.
- این شوک زمانی ایجاد می‌شود که دو فلز (یکی در دندان تازه پر شده و دیگری چیزی که آن دندان را لمس می‌کند) یک جریان الکتریکی در دهان ایجاد کند. به عنوان مثال، اگر یکی از دندان‌های بالایی‌تان را با آمالگام پر کنید در حالی که دندان پایینی آن روکش طلا داشته باشد، این اتفاق رخ می‌دهد.
- در اکثر موارد، این حساسیت‌ها طی یک تا دو هفته کاهش می‌یابد.
- تا آن زمان، سعی کنید از هر چیزی که باعث ایجاد حساسیت در دندان شما می‌شود، جلوگیری کنید.
- اگر دندان شما بسیار حساس است یا حساسیت شما بعد از دو هفته کاهش پیدا نکرد، با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
- این موضوع بسیار مهم است که دندانپزشک خود را در مورد هرگونه حساسیتی که احساس می کنید، مطلع کنید.
- اگر دندان شما بسیار حساس است یا حساسیت شما بعد از دو هفته کاهش پیدا نکرد، با دندانپزشک خود تماس بگیرید.
- در این صورت اگر دوباره به پر کردن دندان نیاز پیدا کنید، دندانپزشک ممکن است از ماده دیگری استفاده کند و یا تغییراتی در جهت کاهش حساسیت ایجاد کند.
- در حقیقت، افراد پاسخ‌های متفاوتی به مواد مختلف نشان می‌دهند و هیچ راه مشخصی برای پیش بینی اینکه دندان شما نسبت به یک ماده خاص واکنش نشان می‌دهد یا خیر، وجود ندارد.
- هنگامی که در مورد حساسیت دندان با دندانپزشک خود صحبت می‌کنید، سعی کنید آن را به دقیق‌ترین شکل ممکن توصیف کنید. زیرا این اطلاعات به تصمیم گیری در مورد آنچه در آینده باید انجام شود، کمک می کند. دندانپزشک ممکن است ماده پرکننده فعلی دندان شما را خارج کرده و ماده جدیدی را جایگزین کند یا ممکن است یک محافظ یا ماده کاهش دهنده حساسیت به دندان اضافه کند.
- اگر ترمیم بسیار عمیق باشد، برای حل مشکل ممکن است به درمان کانال ریشه احتیاج داشته باشید.
- دندانپزشک پس از پر کردن دندان، آن را صیقل می‌دهد، اما گاهی اوقات ممکن است لبه‌های تیزی باقی بماند. بلافاصله پس از اتمام پر کردن دندان، به دلیل بی حسی نمی‌توانید این موضوع را تشخیص دهید. اما اگر پس از برطرف شدن اثرات بی حسی، لبه تیزی را در دندان خود پیدا کردید، با دندانپزشک خود تماس بگیرید و در اسرع وقت آن را صاف کنید تا صدمه‌ای به زبان یا دهان‌تان وارد نشود.
پر کردن موقت (پانسمان)
ممکن است شما به یکی از دلایل زیر نیاز به پر کردن موقتی (سفید یا خاکستری) داشته باشید:
- درمان شما به بیش از یک جلسه نیاز داشته باشد.
- دندانپزشک به دلایل زیر تشخیص دهد که باید مدت کوتاهی صبر کند تا دندان بهبود یابد.
- در صورتی که شما پوسیدگی عمیقی دارید و در صورت ادامه درمان، پالپ (حاوی عصب و رگ‌های خونی) در معرض آسیب قرار می‌گیرد.
- شما نیاز به معالجه فوری دندانپزشکی دارید. پر کردن موقتی ممکن است باعث شود دندان شما بهتر شود. این امر به این دلیل است که پر کردن موقتی، دندان‌ها را محافظت می‌کند، مانع ورود باکتری به پالپ می‌شود و حساسیت را کاهش می‌دهد.
- ماده پرکننده موقت دندان اغلب حاوی اوژنول است که این ماده جز داروهای بدون نسخه برای دندان درد محسوب می شود. همچنین این ماده جزئی از روغن میخک است که افراد برای درد دندان از آن استفاده می‌کنند.
- پر کردن موقتی نمی‌تواند جایگزین پر کردن دائمی شود. این پانسمان معمولا طی یک یا دو ماه دچار شکستگی یا فرسودگی می‌شود.
- در صورتی که دندان خود را به صورت موقت پانسمان کرده‌اید، حتماً زودتر به دندانپزشک خود مراجعه کنید تا دندان به صورت دائم پر شود. در غیر این صورت، ممکن است دندان آلوده شود و یا مشکلات دیگری ایجاد شود.
چرا باید ترمیم دندان را جایگزین کرد؟
- پر کردن دندان همیشگی نیست. مواد ترمیمی می‌توانند تغییر رنگ دهند ؛ مخصوصا ترمیم‌های کامپوزیت و همرنگ دندان، به مرور زمان زرد یا تیره می‌شوند.
- هنگام جویدن، دندان‌های شما و هر نوع ماده‌ای که با آن پر شده‌اند تحت فشار زیادی قرار می‌گیرند. حتی اگر مشکل دیگری ایجاد نشود، برخی از ترمیم‌ها با گذشت زمان از بین می‌روند و نیاز به تعویض دارند و در صورت ریزش، سوراخ شدن یا ترک خوردن، باید تعویض شوند.
- از طرف دیگر در صورتی که ماده ترمیمی ترک خورده و یا سوراخ شده باشد، باکتری‌ها و مواد غذایی می‌توانند به زیر آن نشت کنند. از آنجایی که شما نمی‌توانید زیر قسمت پرشده دندان را تمیز کنید، باکتری‌ها از مواد غذایی نشت کرده در زیر آن تغذیه می‌کنند و اسیدی که باعث پوسیدگی دندان می‌شود را تشکیل می‌دهند.
- پوسیدگی در زیر دندان پر شده ممکن است قبل از اینکه متوجه شوید گسترده شود و باعث درد شود. به همین دلیل است که باید دندان‌های پر شده خود را مرتباً بررسی کرده و در صورت نیاز، آن‌ها را جایگزین کنید.
چرا ترمیم دندان می‌افتد؟
- فشار بیش از حد روی دندان ترمیم شده
- ماده ترمیمی که استفاده شده است، نتواند در برابر نیروهای وارد شده روی آن مقاومت کند. به عنوان مثال، اگر یک قطعه بزرگ از دندان جلوی شما شکسته باشد، احتمالا پرسلن (که همرنگ دندان است) انتخاب مناسبی برای درمان است.
- در بعضی موارد، دندانپزشک ممکن است به جای آن از کامپوزیت استفاده کند. پر کردن با کامپوزیت ممکن است خوب یا قابل قبول به نظر برسد، اما اگر کامپوزیت خیلی بزرگ باشد، یک گاز زدن محکم ممکن است آن را بشکند.
- زمانی که دندان در حال ترمیم است، بزاق وارد قسمت خالی دندان شود. در رزین‌های کامپوزیت، بزاق باعث اختلال در پیوند مواد می‌شود. در نتیجه ماده به خوبی به دندان نمی‌چسبد و ممکن است خارج شود.
ترک خوردن ماده ترمیم دندان
- هر دو ماده آمالگام و کامپوزیت می‌توانند با فاصله کوتاه یا بلندی پس از پر کردن دندان، ترک بخورند. اگر ارتفاع دندان پر شده بالاتر از سطح بقیه دندان‌ها باشد، به دلیل اینکه نیروی جویدن، بیشتر روی آن وارد می‌شود، ممکن است زودتر دچار ترک و شکستگی شود.
- ترک ممکن است به مرور زمان نیز ایجاد شود، زیرا نیروهای حاصل از جویدن و گاز گرفتن، روی دندان پر شده تأثیر می‌گذارد.
- ترک‌های کوچکی نیز ممکن است در لبه‌های دندان‌های پر شده ایجاد شود. این ترک‌ها معمولا ناشی از سایش در طول زمان است و اغلب قابل تعمیر هستند.
نشت کردن ترمیم
- نشت کردن به زمانی گفته می‌شود که یکی از دیواره‌های ترمیم نسبت به دیواره دندان دقیقا کنار هم قرار نگرفته و به هم نچسبیده باشند. به همین دلیل باقیمانده غذا و بزاق دهان می‌توانند در این قسمت نفوذ کرده و منجر به پوسیدگی، تغییر رنگ یا حساسیت شوند.
- هر دو ماده آمالگام و کامپوزیت می‌توانند دچار این مشکل شوند. گاهی پس از قرار دادن آمالگام این فاصله بین ماده و دندان به میزان اندکی ایجاد می‌شود که شما آن را به صورت حساسیت به سرما احساس می‌کنید.
- این حساسیت بعد از دو تا سه هفته کاهش می‌یابد و سپس به کلی از بین می‌رود.
- به این دلیل که در طی این دوره، آمالگام پر شده به طور طبیعی دچار خوردگی یا کروژن می‌شود. این خوردگی لبه‌های قسمت پر شده را مهروموم می‌کند و هرگونه نشتی متوقف می‌شود.
- همان طور که گفته شد، ترمیم کامپوزیت می‌تواند توسط بزاق آلوده شود. این امر باعث می‌شود پیوند بین ماده پر کننده و دندان تضعیف شود و نشتی ایجاد کند.
- در موارد دیگر، ممکن است شکاف‌های کوچکی بین دندان و مواد پر کننده وجود داشته باشد. این شکاف‌ها در زمان پر کردن دندان ایجاد شده و منجر به حساسیت‌هایی بعد از ترمیم می‌شود. این حساسیت‌ها پس از پر کردن با کامپوزیت ممکن است با گذشت زمان از بین برود. در غیر این صورت ممکن است نیاز به جایگزینی داشته باشد.
- دندان‌های پر شده نیز می‌توانند به مرور زمان در اثر سایش دچار این مشکل شوند که این موارد نیز باید جایگزین شوند.
فرسوده شدن ماده ترمیم دندان
- برخی از دندان‌های پرشده می‌توانند 15 سال یا بیشتر دوام بیاورند. با این حال، یک سری از آن‌ها نیز باید بعد از حداقل 5 سال جایگزین شوند. با مراجعه به دندانپزشک می‌توانید بررسی کنید که دندان پر شده شما به اندازه‌ای فرسوده شده است که جایگزین شود یا خیر.
قفل کردن دندان‌ها و دندان قروچه
- اگر عادت دارید که دندان‌هایتان را قفل کنید و روی هم فشار دهید، ممکن است در دندان‌های پرشده خود دچار مشکلات بیشتری شوید.
- نیروهایی که دندان‌های شما به هم وارد می‌کنند می‌توانند منجر به حساسیت دندان و سایش اضافی در دندان‌های پر شده شما شود.
- قفل کردن دندان یا دندان قروچه همچنین می‌تواند باعث شکسته شدن دندان‌ها و مواد ترمیمی آن‌ها شود و یا ترک‌های کوچکی روی آن‌ها ایجاد کنند.
نگهداری از دندان ترمیم شده
- اگرچه برخی از دندان‌های ترمیم شده می‌تواند برای سال‌های طولانی دوام داشته باشد، اما متوسط عمر یک دندان پر شده با آمالگام حدود 12 سال است.
- عمر دندان پر شده با کامپوزیت ممکن است به این اندازه طولانی نباشد.
- دندانپزشک در معاینات دوره‌ای دندان‌های پرشده شما را معاینه می‌کند و با گرفتن عکس رادیوگرافی مشکلات احتمالی دندان‌های پرشده شما را تشخیص می‌دهد.
در صورتی که هر کدام از موارد زیر را احساس کردید، به دندانپزشک خود مراجعه کنید
- اگر دندان شما حساس است.
- اگر روی دندان ترک مشاهده می‌کنید.
- اگر به نظر می‌رسد بخشی از ترمیم دندان کنده شده است.
- برای تمیز کردن و جرم گیری دندان‌های خود مرتباً به دندانپزشک مراجعه کنید. هر روز با خمیر دندان حاوی فلوراید دندان‌های خود را مسواک بزنید و روزی یک بار نخ دندان بکشید. اگر دندان‌های پرشده زیادی دارید یا قسمت بزرگی از یک دندان شما پر شده است، ممکن است دندانپزشک شما ژل فلوراید برایتان تجویز کند.
- فلوراید به تقویت مینای دندان شما کمک کرده و از ایجاد پوسیدگی‌های جدید در آن جلوگیری می‌کند. همچنین دندانپزشک یا متخصص بهداشت می‌تواند در مراجعات بعدی از وارنیش فلوراید برای اطراف لبه‌های این ترمیم‌ها استفاده کند.
- برای مراقبت بیشتر از دندان‌های خود همچنین می‌توانید از شوینده‌هایی استفاده کنید که سطح اسیدیته دهان شما را پایین می‌آورد. پایین آمدن سطح اسید، باعث کاهش باکتری‌های عامل پوسیدگی می‌شود. این عمل می‌تواند منجر به پیشگیری از ایجاد پوسیدگی در مینای دندان شود.
- اگر قسمت پر شده دندان شما ترک خورده است، از دندانپزشک خود بخواهید برایتان محافظ شبانه دهان تجویز کند. استفاده از این محافظ در طول شب می‌تواند به شما کمک کند که در هنگام خواب دندان‌های خود را به هم فشار ندهید و روی هم نسایید.
جایگزین کردن دندان ترمیم شده
- قبل از خارج کردن قسمت پر شده قدیمی دندان، دندانپزشک در مورد گزینه‌های درمانی با شما صحبت خواهد کرد.
- اغلب می‌توان به جای برداشتن کامل و جایگزینی آن، دندان پر شده قدیمی را تعمیر کرد.
- با این وجود، اگر کل قسمت پر شده دندان تعویض شود، دندانپزشک ممکن است مجددا این موضوع را ارزیابی کند که چه ماده پرکننده‌ای برای موقعیت فعلی شما مناسب‌تر است.
- پس قبل از جایگزین کردن دندان پر شده قدیمی با دندانپزشک خود در مورد چگونگی ظاهر دندان خود صحبت کنید تا بهترین گزینه برای شما انتخاب شود.
دیدگاهتان را بنویسید