تجمع عفونت و باکتری در داخل لثه و یا دندان را آبسه دندان (به انگلیسی: Dental Abscess) یا عفونت دندان می‌گویند. اگر عفونت دندان درمان نشود، ممکن است در سایر اندام‌های بدن پخش شود. انتشار عفونت دندان در بدن حتی می‌تواند جان بیمار را به خطر بیاندازد. برای کاهش عوارض ناشی از عفونت دندان در صورت مشاهده علائم عفونت باید در اولین فرصت به دندانپزشکی مراجعه کنید.
انتشار عفونت دندان در سایر اندام‌ها
غذاهایی که می‌خوریم، بزاق دهان و پلاک‌های دندان باعث رشد باکتری‌ها در دهان می‌شوند. گاهی اوقات این باکتری‌ها وارد دندان‌ها و یا لثه‌ها می‌شوند و باعث عفونت آن‌ها می‌شوند. در بیشتر مواقع عفونت دندان به راحتی درمان می‌شود. اما اگر درمان به تاخیر بیافتد، احتمال انتشار عفونت دندان در بدن و ابتلا به بیماری‌های زیر افزایش پیدا می‌کند:
- استئومیلیت: عفونت استخوان‌های اطراف دندان
- ترومبوز سینوس کاورنوس: عفونت رگ‌های خونی داخل سینوس
- سلولیت: عفونت پوست و چربی زیر پوست
- آبسه پارافارنکس: آبسه پشت دهان
- سپسیس: یک بیماری شدید است که در آن سیستم ایمنی نسبت به عفونت‌های خونی واکنش‌های شدیدی نشان می‌دهد.
اگر عفونت دندان درمان نشود، ممکن است در گردن و صورت پخش شود. اگر شدت عفونت زیاد باشد ممکن است در اندام‌های دورتر نیز گسترش پیدا کند. در بعضی موارد نیز ممکن است بر اثر پخش شدن عفونت دندان در بدن، عفونت سیستمیک ایجاد شود و چندین بافت و اندام بدن را به صورت همزمان درگیر کند.
علائم و نشانه‌های انتشار عفونت دندان در بدن
پخش شدن عفونت دندان در سایر اندام‌ها به ندرت اتفاق می‌افتد. با این حال عوارض ناشی از عفونی شدن اندام‌های مختلف می‌تواند بسیار جدی باشد. علائم زیر می‌تواند نشان دهنده گسترش عفونت دندان در سایر اندام‌ها باشد. اگر دچار این علائم شدید باید در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید:
- احساس درد در دهان و زبان
- تورم در صورت، گردن و گونه‌ها
- احساس خارش یا سوزش بر روی پوست
- حالت تهوع
- استفراغ
- تب
- سر درد شدید
- دو بینی یا از دست دادن بینایی
- افتادگی پلک‌ها
- تنفس دشوار
- گیجی
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
با مشاهده اولین نشانه‌های عفونت دندان باید به دندانپزشک مراجعه کنید. هر چقدر عفونت دندان زودتر درمان شود، احتمال انتشار عفونت دندان در بدن کاهش پیدا می‌کند. اگر عفونت دندان پخش شود، بیمار دچار شرایط اورژانسی خواهد شد. زیرا در این حالت عفونت به شدت گسترش پیدا می‌کند و ممکن است چندین اندام را درگیر کند.
اگر عفونت سیستمیک شود جان بیمار به خطر می‌افتد. به همین دلیل در این شرایط بیمار باید به صورت اورژانسی به دندانپزشک مراجعه کند. در صورت عدم دسترسی به دندانپزشک باید به اورژانس بیمارستان مراجعه کنید.
درمان عفونت دندان
روش درمان دندان عفونی شده به فاکتورهای زیر بستگی دارد:
- محل اولیه تشکیل آبسه
- چگونگی و میزان گسترش عفونت دندان
- میزان واکنش سیستم ایمنی بدن به عفونت دندان
درمان‌های احتمالی که برای عفونت دندان انجام می‌شود شامل موارد زیر است:
درمان ریشه
از درمان ریشه برای درمان آبسه‌های عمیق دندان استفاده می‌شود. برای این کار دندان را سوراخ می‌کنند تا عفونت و باکتری‌هایی که در محل ریشه دندان تجمع پیدا کرده‌اند را خارج کنند. در مرحله بعد فضای خالی دندان را با استفاده از گوتاپرکا پر می‌کنند. بعد از بهبود دندان بر روی آن روکش قرار می‌دهند تا از عفونی شدن دندان جلوگیری کنند.
جراحی ریشه دندان یا جراحی اپیکو
گاهی اوقات برای از بین بردن عفونت، درمان ریشه فایده‌ای ندارد. در این شرایط ممکن است به جراحی اپیکو (به انگلیسی: Apicoectomy) یا جراحی ریشه دندان برای برداشتن انتهای ریشه نیاز باشد. برای این کار لثه را باز می‌کنند و بخش انتهایی ریشه را که دچار عفونت شده خارج می‌کنند. از این طریق از انتشار عفونت دندان در بدن جلوگیری می‌شود.
آنتی بیوتیک
گاهی برای جلوگیری از انتشار عفونت دندان در بدن از آنتی بیوتیک استفاده می‌کنند. اگر عفونت در بدن پخش شده باشد، بیمار باید یک دوره کامل آنتی بیوتیک مصرف کند. ممکن است بیمار برای درمان عفونت به مصرف چند نوع آنتی بیوتیک نیاز داشته باشد. در موارد بسیار شدید بیمار را در بیمارستان بستری می‌کنند. در این شرایط بیمار نیاز به آنتی بیوتیک وریدی دارد.
تخلیه آبسه
در موارد خاص ممکن است به صورت مستقیم عفونت را از آبسه تخلیه کنند. مثلا اگر آبسه از نوع پارافارنکس باشد و در انتهای دهان تشکیل شده باشد باید آن را تخلیه کنند.
درمان سپسیس
سپسیس بیماری سختی است که در آن سیستم ایمنی پاسخ‌های شدیدی به عفونت خونی می‌دهد. اگر سپسیس درمان نشود منجر به شوک سپتیک می‌شود. وقتی بیمار دچار شوک سپتیک می‌شود فشار خون او به شدت افت پیدا می‌کند. تا جایی که ممکن است باعث از اختلال در عملکرد اندام‌های مختلف و یا حتی مرگ شود.
افرادی که به سپسیس مبتلا می‌شوند نیاز به مراقبت‌های مخصوصی مانند تزریق آنتی بیوتیک‌های وریدی دارند. در این شرایط ممکن است برای حفظ اندام‌ها به جراحی و یا دیالیز نیاز باشد.
پیشگیری از عفونت دندان
راهکارهای زیر به پیشگیری از ایجاد عفونت و انتشار عفونت دندان در بدن جلوگیری می‌کنند:
- با استفاده از خمیر دندان‌های فلوراید دار روزی دو بار مسواک بزنید.
- از شستشوی دهان و یا نوشیدن بلافاصله بعد از مسواک زدن خودداری کنید.
- حداقل روزی یک بار نخ دندان بکشید یا از مسواک‌های بین دندانی استفاده کنید.
- خوردن مواد غذایی حاوی قند را محدود کنید.
- به صورت منظم به دندانپزشک مراجعه کنید.
دیدگاهتان را بنویسید