ترس از درد دلیل اصلی اجتناب افراد از مراجعه به دندانپزشک است. خبر خوب این است که طیف گستردهای از داروها و تکنیکها وجود دارد که میتوانند درد را کاهش دهند یا از بین ببرند و اضطراب را در اکثر روشها کنترل کنند.
کنترل درد با داروها در مطب دندانپزشکی
بی حس کنندههای موضعی
بی حس کنندههای موضعی که با سواب استفاده میشوند، معمولا برای بی حس کردن ناحیهای در دهان یا لثهها که در آن کار دندانپزشکی انجام میشود، بکار میروند. قبل از تزریق آنها از یک بی حس کننده موضعی مانند لیدوکائین استفاده میشود.
دریلهای لیزری
برخی از دندانپزشکان در حال حاضر از لیزر برای حذف پوسیدگی داخل دندان و آماده سازی مینای اطراف برای قرار دادن پرکننده استفاده میکنند. لیزر ممکن است در برخی موارد درد کمتری ایجاد کند و منجر به کاهش نیاز به بیهوشی شود.
بیهوشی الکترونیکی (TENS)
بیهوشی الکترونیکی که به آن تحریک الکتریکی عصب از راه پوست یا TENS نیز گفته میشود، یک جایگزین برای تزریق بی حسی موضعی است. پدهای چسبی روی پوست صورت قرار میگیرند و دستگاهی که با باتری کار میکند پالسهای الکتریکی را به ناحیه درمان میفرستد تا آن را بی حس کند. بیمار سطح تحریک را از طریق یک واحد دستی کنترل میکند. شکل دیگری از بیهوشی الکتریکی، تحریک الکتروتراپی جمجمه نام دارد. در این تکنیک الکتریسیته به مغز منتقل میشود که باعث آرامش میشود. مجددا بیمار شدت جریان را کنترل میکند و در صورت نیاز آن را افزایش یا کاهش میدهد تا درد را کنترل کند. مزایای این روشها این است که به محض خاموش شدن دستگاه، اثر فورا معکوس میشود. بیمار بلافاصله پس از معاینه دندانپزشکی میتواند رانندگی کند و فعالیتهای عادی خود را از سر بگیرد.
اکسید نیتروژن
اکسید نیتروژن که گاز خنده نیز نامیده میشود، توسط بیمار از طریق ماسک صورت لاستیکی استنشاق میشود. این گاز به افراد کمک میکند تا احساس آرامش کنند و یکی از رایج ترین اشکال آرامبخشی است که در مطب دندانپزشکی استفاده میشود. پس از قطع گاز، اثرات به سرعت از بین میروند. این تنها شکل آرامبخشی است که بیماران میتوانند پس از عمل رانندگی کنند و ظرف 12 ساعت بعد از عمل غذا بخورند. با بیهوشی IV، خوراکی و عمومی، بیمار نمیتواند بعد از عمل رانندگی کند.
آرام بخش داخل وریدی
این شکل از کنترل درد و اضطراب شامل تزریق یک مسکن به ورید بازو یا دست بیمار است. این رویکرد معمولا برای بیمارانی که تحت اقدامات گستردهای دندانپزشکی قرار میگیرند یا برای بیماران بسیار مضطرب اختصاص دارد. دندانپزشکان باید سطح اکسیژن بیمارانی که آرام بخش IV دریافت میکنند را کنترل کنند و ممکن است نیاز به دادن اکسیژن اضافی در طول عمل به این بیماران داشته باشند. با آرامبخشی IV، بیمار بیدار، اما بسیار آرام است. اگر فکر میکنید به آرامبخش IV علاقهمند هستید، از دندانپزشک خود بپرسید که آیا مجوز تجویز آرام بخشهای داخل وریدی را دارد یا خیر.
آرام بخش خوراکی
آرام بخش خوراکی یک داروی خوراکی، مانند هالسیون، بر روی سیستم عصبی مرکزی تاثیر میگذارد و به بیماران کمک میکند تا آرام شوند. آرامبخشهای خوراکی اغلب تجویز نمیشوند، زیرا حدود 30 دقیقه طول میکشد تا اثراتشان احساس شود و میتوانند باعث خواب آلودگی شوند که ممکن است برای ساعتها طول بکشد.
بیهوشی عمومی
با استفاده از این تکنیک، بیمار در طول مدت عمل “خوابانده میشود”. بیمارانی که نیاز به بیهوشی عمومی دارند میتوانند در مطب دندانپزشکی درمان شوند، اما به احتمال زیاد در یک محیط بیمارستانی درمان میشوند. زیرا این بیهوشی دارای خطراتی است که شامل افت ناگهانی فشار خون و ضربان قلب نامنظم میشود، بنابراین بیمار نیاز به نظارت دقیق دارد. به این دلایل، بیهوشی عمومی معمولا تنها در صورتی استفاده میشود که به کار گسترده دندانپزشکی نیاز باشد و سایر اشکال آرامبخشی یا کنترل درد برای غلبه بر ترس کافی نباشد. اگر فکر میکنید به آرامبخشی عمومی علاقهمند هستید، از دندانپزشک خود بپرسید که آیا مجوز تجویز این نوع آرام بخشی را دارید یا خیر.
تکنیکهای ذهن/بدن برای کنترل درد و اضطراب
استراتژیهای حواس پرتی
یکی از راههای کاهش اضطراب و استرس این است که حواس خود را با چیزی خوشایند پرت کنید. گوش دادن به موسیقی یا سرگرم شدن با گوشی تلفن همراه ذهن شما را از کاری که دندانپزشک در دهان شما انجام میدهد، دور میکند.
تکنیکهای آرام بخش
مطالعات نشان دادهاند که تمرین تکنیکهای آرام سازی به کاهش سطح درد و اضطراب در بیماران کمک میکند. برخی از رایجترین این تکنیکها عبارتند از:
- نفس عمیق: این تکنیک شامل تنفس عمیق و آهسته است که بدن را با اکسیژن و سایر مواد شیمیایی که روی سیستم عصبی مرکزی کار میکنند و راحتی شما را بهبود میبخشد پر میکند.
- شل کردن عضلات: با استفاده از این تکنیک، شما آگاهانه روی شل کردن تمام ماهیچههای بدن خود که از انگشتان پا شروع میشود و تا سرتان ادامه مییابد، تمرکز میکنید. کاهش تنش عضلانی به کاهش درد کمک میکند.
- بیوفیدبک: این تکنیک شامل یادگیری چگونگی آرامش و مقابله بهتر با درد و استرس با تغییر رفتار، افکار و احساسات است.
- هیپنوتیزم: هیپنوتیزم خواه خود القا شده باشد یا با کمک دندانپزشک یا درمانگر، راه دیگری برای ایجاد حالت آرامش است.
طب سوزنی
این تکنیک شامل قرار دادن سوزنهای بسیار نازک در نقاط خاصی از بدن است.بدن با ترشح مواد شیمیایی متعددی که دارای اثر ضد درد بر بدن هستند، پاسخ میدهد. یک تکنیک مرتبط، طب فشاری، از فشار اعمال شده به مکانهای خاص به جای سوزن استفاده میکند.
گروههای پشتیبانی
اکثر جوامع دارای گروههای حمایتی هستند که علاوه بر حمایت عاطفی برای کسانی که از اضطراب یا فوبیا رنج میبرند، نکات علمی و مهارتهای مقابلهای را ارائه میدهند.
درمان سلامت روان
کار با متخصصان سلامت روان، مانند روانشناسان و روانپزشکان، یکی دیگر از گزینههای ارزشمند برای کسانی است که دارای اضطراب یا فوبیا شدید هستند. انواع درمانها در این روش عبارتند از:
- حساسیت زدایی سیستماتیک: با این روش، بیماران به تدریج در معرض چیزهایی قرار میگیرند که از آنها میترسند. برای مثال، در این مورد، مطب دندانپزشکی و ابزارهای دندانپزشکی.
- رفتار درمانی شناختی: این رویکرد به بیماران میآموزد که چگونه ذهن و بدن خود را آرام کنند و الگوهای تفکر منفی یا مضر را تغییر دهندتا بتوانند احساس بهتری داشته باشند، واضح تر فکر کنند، تصمیمات بهتری بگیرند و بر ترسها غلبه کنند.
- روان درمانی: این فرآیندی است که طی آن بیماران آگاهی شخصی خود را افزایش میدهند و به درک و صلح با رویدادهای دشوار یا ترسهای کذشته خود میرسند.
سخن پایانی
مهم است که همه گزینهها را با دندانپزشک خود در میان بگذارید. همچنین مهم است که به دندانپزشک خود در مورد بیماریها یا شرایط سلامتی که ممکن است داشته باشید، در صورتی که از داروهای نسخهای یا بدون نسخه استفاده میکنید، یا اگر تا به حال مشکلاتی را تجربه کردهاید یا به هر دارویی حساسیت دارید، اطلاع دهید. با استفاده از تمام این اطلاعات دندانپزشک تصمیم میگیرد که کدام رویکرد کاهش درد و اضطراب ممکن است بهترین گزینه برای شما باشد.
به خاطر داشته باشید که اگرچه برخی از متخصصان مراقبتهای بهداشتی ممکن است احساس کنند که استفاده از آرامبخش ممکن است برای روشهای معمول دندانپزشکی نامناسب باشد، بسیاری از دندانپزشکان بر این باورند که مزایای مراقبت از دهان و دندان برای بیماران مبتلا به اضطراب بالا یا فوبیای دندانی بیشتر از خطرات ناشی از آرامبخشها است.
سوالات متداول
مطالعات نشان میدهد که تمرین روشهای ریلکسیشن به کاهش درد و میزان اضطراب در بیماران کمک میکند. استراتژیهای زیادی برای آرام سازی و ریلکسیشن وجود دارد. از جمله آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1. تصویر سازی
2. تنفس عمیق
3. رهاسازی تدریجی ماهیچهها
4. هیپنوتیزم
یکی از راهکارهای کاهش استرس و اضطراب این است که با استفاده از وسایل و یا فکر کردن به مسائل آرامش بخش، از تمرکز کردن بر درد دندان خودداری کنید. میتوانید در طول فرآیند درمان به موسیقی مورد علاقهتان گوش دهید. بعضی از دندانپزشکان با پخش موسیقی و تصاویر لذت بخش در مطب سعی میکنند بیماران را آرام کنند و استرس آنها را کاهش دهند.
با استفاده از بیهوشی، بیمار در طول درمان کاملا هشیاری خود را از دست میدهد و دردی را احساس نمیکند. دندانپزشکی همراه با بیهوشی معمولا در بیمارستانها انجام میشود، اما در مطب دندانپزشکی نیز قابل انجام است. دلیل انجام این کار در بیمارستانها خطرات ناشی از بیهوشی است که بیمار را تهدید میکند. خطراتی مانند افت ناگهانی فشار خون و ضربان قلب نامنظم. بنابراین بیمار باید دائما تحت مراقبت باشد. به دلیل خطرات بیهوشی از این روش فقط برای درمانهای گسترده دندان و زمانی که روشهای دیگر بی حسی موثر نباشند، استفاده میشود.
آرام بخشهای وریدی به رگ بازو و یا دست بیمار تزریق میشوند. این نوع مسکنها معمولا برای افرادی که به درمان گسترده و سختی احتیاج دارند و یا افرادی که ترس و اضطراب زیادی دارند، استفاده میشود.
بی حسی الکتریکی (تحریک اعصاب به واسطه جریان الکتریکی یا TENS) جایگزینی برای بی حسیهای سطحی و یا موضعی است. در این روش یک نوع پد را بر صورت قرار میدهند و با استفاده از یک دستگاه مخصوص به ناحیه مدنظرشان پالس الکتریکی میفرستند. نوع دیگر از بی حسی الکتریکی، تحریک الکتریکی مغز نام دارد. در این روش جریان الکتریکی را از مغز عبور میدهند که باعث ایجاد حس آرامش در بیمار میشود.
امروزه، برخی از دندانپزشکان برای از بین بردن پوسیدگی و آماده کردن مینای دندان برای پر کردن، از لیزر استفاده میکنند. لیزر در بعضی موارد درد کمتری را ایجاد میکند و ممکن است برای انجام درمان به داروی بی حسی کمتری احتیاج باشد.
داروهای بی حسی سطحی که به صورت کرم یا پماد هستند و با استفاده از سواپ بر روی ناحیه مورد نظر اعمال میشوند، معمولا برای بی حس کردن لثه و یا دهان در طول درمان مشکلات دهان و دندان استفاده میشوند. داروهای بی حسی سطحی قبل از تزریق بی حس کنندههای موضعی استفاده میشوند تا بیمار درد کمتری را احساس کند. از جمله بی حس کنندههای سطحی میتوان به لیدوکائین اشاره کرد.
تکنیک تصویر سازی ذهنی یک تجربه دلپذیر و آرامش بخش است. هر چقدر بیشتر روی ساخت جزئیات تمرکز کنید، ذهن شما به جای تمرکز بر کاری که دندانپزشک انجام میدهد، جذب فضایی که تصور کردهاید میشود و آرامش پیدا میکنید.
در این تکنیک، سوزنهای بسیار نازکی را در نقاط خاصی از بدن قرار میدهند. پاسخ بدن به این روش درمانی، آزادسازی مواد شیمیایی متعددی است که خاصیت ضد درد دارند. یکی از روشهای مشابه طب سوزنی، طب فشاری است. در این روش به جای سوزن، نقاط خاصی از بدن را فشار میدهند.
در این تکنیک شما باید به صورت آگاهانه بر روی ریلکس کردن عضلاتتان تمرکز کنید. شل کردن عضلات را از انگشت پا شروع کنید و به تدریج تا عضلات ناحیه فوقانی بدن این کار را ادامه دهید. کاهش انقباض در ماهیچهها به کاهش درد کمک میکند.
تنفس عمیق و آرام باعث ورود مقدار زیادی اکسیژن به بدن میشود و میزان ترشح موادی را که روی سیستم عصبی مرکزی تاثیر دارند را افزایش میدهد. همین امر سبب ایجاد احساس آرامش میشود.
دیدگاهتان را بنویسید