تشخیص بیماری‌های دهان و بیوپسی

احتمالا شما زمانی به دندانپزشک مراجعه می‌کنید که می‌خواهید دندان‌هایتان را معاینه کنید. اما باید بدانید که علاوه بر دندان‌ها، بخش‌های دیگری از حفره دهان و صورت شما نیز باید مورد بررسی قرار بگیرند. این بخش‌ها شامل نواحی اطراف و یا داخل دهان (مانند لب‌ها، لثه‌ها، بافت نرم و سخت سقف دهان و زبان) و همچنین نواحی خارج دهان (پوست، ماهیچه‌ها، غدد گردن و مفصل گیجگاهی-فکی) می‌باشند. در واقع وقتی شما دچار بیماری‌های دهان و یا سیستمیک (بیماری‌هایی که کل بدن را درگیر می‌کنند) می‌شوید، معاینه کلی دندان‌ها می‌تواند اولین گام برای درمان شما باشد.

بیماری‌های دهان چگونه تشخیص داده می‌شوند؟ تشخیص بیماری‌های دهان در بیشتر اوقات بسیار ساده است. پزشک از شما درباره هرگونه تغییر و یا علائم خاصی که توجه شما را به خود جلب کرده باشد، می‌پرسد. سپس صورت، دهان و گردن شما را معاینه می‌کند (معاینه می‌تواند با دست و یا با استفاده از ابزارهای خاصی انجام شود). در صورت نیاز، آزمایش‌های تکمیلی و تصویر برداری (با استفاده از ایکس-ری و یا روش‌های دیگر) انجام می‌شود.  

گاهی اوقات ممکن است یک ضایعه (یا تغییر غیرطبیعی در ناحیه ای از بافت) ایجاد شود که احتیاج به بررسی بیشتر دارد. این ضایعات ممکن است به صورت نقاط سفید و قرمز یا به صورت توده (تومور) باشند. ضایعات عموما خوش‌ خیم هستند، اما بهتر است جانب احتیاط را رعایت کنید و از آن‌ها نمونه برداری انجام دهید تا از خوش‌ خیم بودنشان اطمینان حاصل شود.

برای نمونه برداری معمولا یک برش کوچک در محل ضایعه ایجاد می‌کنند و قسمتی از آن را به عنوان نمونه برمی‌دارند. نمونه برای انجام معاینات بیشتر و تشخیص بیماری برای پاتولوژیست فرستاده می‌شود.

بعضی از بیماری‌های دهان

اولین بیماری که در معاینات دهان باید مورد بررسی قرار بگیرد سرطان دهان است. اهمیت این کار به دو دلیل است:

• سرطان دهان از جمله بیماری‌هایی است که جان فرد را تهدید می‌کند.
• تشخیص زود هنگام این بیماری شانس زنده ماندن فرد را نیز افزایش می‌دهد. اما باید به خاطر داشته باشید که اکثر توده‌های ایجاد شده در دهان خوش خیم هستند.

فیبروما

یک ضایعه توده مانند و ضخیم است که بر روی لثه‌ها ایجاد می‌شود.

لکوپلاکیا

در این بیماری لکه‌های سفیدی در داخل دهان ایجاد می‌شوند. در حالی که اغلب این ضایعات خوش خیم هستند، اما ممکن است شروع کننده سرطان باشند و به همین دلیل باید از آن‌ها نمونه برداری انجام شود.

لیکن پلان

یک بیماری التهابی است که ممکن است باعث ایجاد ناراحتی برای فرد شود.

پمفیگویید غشای مخاطی

یکی بیماری خود ایمنی است که ممکن است باعث ایجاد ضایعات دهانی شود، اما برای بیمار خطر جانی ندارد.

تومور حاملگی

تومورهای خوش خیم قرمز رنگی هستند که بر روی بافت زبان در زنان باردار ایجاد می‌شوند. علت شکل گیری این تومورها تغییرات هورمونی در زمان بارداری است.

بعضی از بیماری‌های سیستمیک (مانند دیابت، بیماری کرون و بیماری‌های قلبی) ممکن است علائمی داشته باشند که از طریق معاینه دهان قابل تشخیص باشند. بررسی علائم این بیماری‌های خطرناک برای حفظ سلامت ما بسیار اهمیت دارد.

چه زمانی به نمونه برداری (بیوپسی) احتیاج دارید؟

همان طور که گفته شد بیشتر ضایعات دهانی خوش خیم هستند، اما اگر ضایعه مشکوک به سرطانی بودن باشد، باید از آن نمونه برداری انجام شود. بسته به این که چه مقدار نمونه مورد نیاز است، نمونه برداری ممکن است در مطب پزشک و یا در بیمارستان انجام شود.

این کار معمولا با استفاده از بی حسی موضعی انجام می‌شود و زمان بر نیست. برای بستن محل برش معمولا از بخیه‌های جذبی استفاده می‌کنند. از آنجا که بافت دهان غنی از رگ‌های خونی است، ممکن است تا مدتی بعد از نمونه برداری خون ریزی داشته باشید.

در صورت لزوم، پزشک به شما دستورالعمل‌های مورد نیاز در مورد تورم و ناراحتی‌های بعد از نمونه برداری و همچنین زمان مصرف داروها، و این که میتوانید چه جیزهایی را بخورید را خواهد داد. استراحت و حفظ بهداشت دهان و دندان به شما کمک می‌کند تا هرچه سریع‌تر به زندگی طبیعی خود برگردید. بعد از چند روز و آماده شدن نتایج پاتولوژی پزشک آن‌ها را در اختیار شما خواهد گذاشت.