بهترین راه حذف جرم و پلاک دندانی

بهترین راه برای حذف جرم و پلاک دندانی این است که شخص دیگری این کار را انجام دهد. دندانپزشکان و متخصصان بهداشت دهان و دندان، ابزار و تخصص لازم برای از بین بردن پلاک دندان را دارند.

جرم چیست؟

رسوب دندان یا جرم (تارتار)، زمانی ایجاد می‌شود که پلاک و مواد معدنی بزاق، تجمع پیدا کرده و سخت می‌شود. این ماده می‌تواند قسمت بیرونی دندان‌ها را بپوشاند و در زیر خط لثه جمع شود. جرم مانند یک روکش پوسته پوسته شده روی دندان احساس می‌شود و چون حالت متخلخل دارد، به راحتی از غذا و نوشیدنی‌ها رنگ می‌گیرد.

رسوبات دندان که اغلب در پشت و بین دندان‌ها جمع می‌شوند، زرد یا قهوه‌ای به نظر می‌رسند. جرم دندان و پیش ماده آن که پلاک است، هر دو می‌توانند سلامت دندان شما را تهدید کنند.

عوارض جرم و پلاک

• به دلیل اینکه از فعالیت باکتری‌ها ساخته می‌شوند، باعث بوی بد دهان شود.
• مینای دندان را نابود کند. مینا لایه بیرونی و سخت دندان است که از بین رفتن آن می‌تواند منجر به حساسیت دندان، پوسیدگی و حتی افتادن دندان شود.
• باعث ایجاد بیماری لثه شود.

با از بین بردن پلاک، از ایجاد جرم دندان جلوگیری کنید

• پلاک می‌تواند ظرف چند ساعت سفت شود. به همین دلیل است که مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به صورت روزانه بسیار مهم است. انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) توصیه می‌کند:
  • روزانه دو بار مسواک بزنید.
  • از مسواکی استفاده کنید که راحت هستید. انتخاب مسواک دستی یا برقی یک ترجیح شخصی است و هر دوی آن‌ها در صورت استفاده صحیح و مداوم، پلاک را از بین می‌برند. اما برخی از مطالعات در سال 2017 بیان کردند که پلاک با مسواک برقی بهتر پاک می‌شود.
  • از مسواک با برس نرم استفاده کنید.
  • با زاویه مسواک بزنید و لثه‌های خود را نیز بشویید. برس مسواک را با زاویه 45 درجه روی دندان قرار دهید تا بتوانید موهای سر مسواک را در گوشه‌های بین دندان‌ها و لثه‌ها و جایی که پلاک می‌تواند پنهان شود حرکت دهید. مرز اتصال دندان با لثه را نیز هنگام مسواک زدن فراموش نکنید.
  • از حرکت‌های آرام و کوتاه استفاده کنید.
  • از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید.
  • روزانه یکبار نخ دندان بکشید.
  • زمانی که پلاک به رسوب و جرم تبدیل شود دیگر با مسواک زدن قابل برداشتن نیست و باید به صورت حرفه‌ای توسط یک متخصص دندانپزشکی حذف شود.

6 روش برای از بین بردن پلاک و جرم دندان

از بین بردن جرم دندان یک کار تخصصی است. اما به جز مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روزانه، کارهای دیگری هم هست که می‌توانید انجام دهید تا میزان رسوب و پلاک را کاهش دهید.

استفاده از خمیر دندان مخصوص فرموله شده

• خمیر دندان کنترل کننده جرم
  • در سال 2008 مطالعه‌ای با موضوع مقایسه اثربخشی خمیر دندان کنترل‌کننده جرم با خمیر دندان محافظت‌کننده در برابر پوسیدگی انجام شد. در پایان مطالعه مشخص شد افرادی که از خمیر دندان کنترل‌کننده جرم استفاده می کنند، تقریباً 35 درصد کمتر از افرادی که مرتباً از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده می‌کنند، جرم دندان دارند.
• خمیر دندان حاوی جوش شیرین
  • مطالعات نشان می‌دهد از آنجا که جوش شیرین کمی ساینده است، خمیر دندان‌های دارای این ماده می‌توانند پلاک بیشتری را نسبت به خمیر دندان‌ها بدون آن از بین ببرند.
• خمیر دندان‌های حاوی کربن فعال (خمیر دندان ذغالی)
  • به گفته پژوهش‌های ژورنال انجمن دندانپزشکی آمریکا، تا به امروز کنترل جرم دندان توسط خمیر دندان‌های ذغالی اثبات نشده است و همچنین ایمن بودن این خمیر دندان‌ها نیز هنوز مورد بحث است.

نوارهای سفید کننده

یک مطالعه در سال 2009 نشان داد افرادی که به مدت سه ماه، روزانه از نوارهای سفیدکننده پراکسید هیدروژن با پیروفسفات استفاده می‌کردند، به میزان 29 درصد نسبت به افرادی که دندان‌های خود را فقط مسواک زده‌اند، جرم دندان کمتری دارند.

چای سبز

مطالعات در سال 2016 نشان داد که نوشیدن چای سبز ممکن است میزان باکتری‌های موجود در دهان شما را کاهش دهد. اگر نمی‌خواهید چای بنوشید، می‌توانید دهانشویه‌ای تهیه کنید که حاوی چای سبز باشد.

خوردن میوه و سبزیجات تازه

از آنجایی که خوردن سبزیجات و میوه‌های تازه باعث جویدن زیاد و در نتیجه تولید بزاق می‌شوند، می‌توانند به از بین بردن بعضی از باکتری‌های موجود در دهان شما که باعث ایجاد پلاک می‌شوند، کمک کند. جویدن آدامس‌های بدون قند نیز همین اثر را دارند.

واترپیک

این دستگاه دستی برای از بین بردن باکتری‌ها و رسوب‌ها، آب را به شدت داخل فضاهای بین دندان می‌پاشد. هنگامی که به طور منظم و صحیح استفاده شود، می‌تواند بیشتر از نخ دندان کشیدن در از بین بردن پلاک موثر باشد.

مطالعه‌ای نشان داده است پلاک دندان افرادی که از واتر پیک همراه با مسواک دستی استفاده می‌کنند، به میزان 74 درصد کاهش پیدا کرده است. در حالی که افرادی که از مسواک دستی و نخ دندان استفاده کرده‌اند، این کاهش پلاک به مقدار 58 درصد بوده است.

دهانشویه

• طبق گفته ADA، دهانشویه‌هایی که حاوی مواد ضد باکتریایی مانند استیل پیریدینیوم، کلرهگزیدین و برخی از روغن‌های اساسی هستند می‌توانند با پلاک و جرم دندان مبارزه کنند.
• لازم به ذکر است که این دهانشویه‌ها باید همراه با مسواک زدن و کشیدن نخ دندان استفاده شوند. از دهانشویه‌هایی استفاده کنید که تولید پلاک و رسوب دندان را کنترل می‌کنند و مجوز وزارت بهداشت و درمان دارند. طبق دستورالعمل خودشان، آن‌ها را مصرف کنید. (به عنوان مثال، برخی از آن‌ها را باید قبل از مسواک زدن و برخی را باید بعد از مسواک زدن استفاده کرد).

برای از بین بردن جرم دندان به دندانپزشک مراجعه کنید

• پاکسازی‌های دوره‌ای حرفه‌ای که توسط دندانپزشک انجام می‌شود، جرم دندان را از بین می‌برد. دندانپزشک با استفاده از یک اسکیلر دستی فلزی (وسیله‌ای با انتهای قلاب مانند)، جرم دندان شما را از بین می‌برد. اگر جرم دندان زیاد آنقدر زیاد باشد که باعث ایجاد بیماری لثه شده باشد، دندانپزشک ممکن است جرم‌گیری عمیق دندان را انجام دهد که شامل اسکیلینگ و روت پلنینگ  است.
• اسکیلینگ: پلاک و جرم دندان، هم در بالا و هم در زیر خط لثه (در داخل) برداشته می‌شود. ( از داخل پاکت‌هایی که لثه از دندان دور شده است).
• روت پلنینگ: لبه‌های ریشه دندان صاف می‌شوند تا به اتصال مجدد آن به لثه کمک کند.
• در بعضی موارد ممکن است از لیزر برای از بین بردن باکتری‌ها در پاکت لثه استفاده شود.

چند وقت یکبار باید دندان را جرم‌گیری کرد

ADA بیان می‌کند که تعداد دفعات مراجعه بستگی به سلامت دهان و دندان شما و توصیه دندانپزشک دارد. اما بسیاری از دندانپزشکان توصیه می‌کنند در صورتی که بیماری لثه دارید یا در معرض ابتلا به آن هستید، برای مثال اگر سیگار می‌کشید و یا دیابت دارید، در فاصله زمانی کمتری برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید. اگر مستعد ایجاد پلاک (و در نتیجه جرم دندان) هستید، به تمیز کردن‌های مکرر نیز نیاز خواهید داشت.

چه کسانی ممکن است بیشتر به تمیز کردن حرفه‌ای نیاز داشته باشند

• افرادی که دارای خشکی دهان هستند، که اغلب در اثر داروها یا پیری ایجاد می‌شوند. با اینکه بزاق حاوی باکتری است اما به شستشوی ذرات مواد غذایی نیز کمک می‌کند.
• كسانی كه فاقد مهارت جسمی برای مسواك زدن دقیق دندان‌های خود هستند.
• کسانی که شرایطی دارند که مانع از درک کامل یا تکمیل روال بهداشت دهان و دندانشان می‌شود.

تاثیر جرم دندان روی لثه

• سوزش و التهابی که جرم دندان ایجاد می‌کند می‌تواند منجر به بیماری لثه شود. بیماری لثه در مراحل اولیه که قابل برگشت است، به التهاب لثه معروف است. علائم آن شامل موارد زیر است:
  • لثه‌های قرمز و متورم
  • لثه‌هایی که هنگام نخ دندان کشیدن یا مسواک زدن خونریزی می‌کند
  • لثه‌های حساس
• التهاب لثه می‌تواند به پریودنتیت تبدیل شود که قابل برگشت نیست. برای فهمیدن ابتلا به پریودنتیت، علاوه بر تورم، حساس شدن و خونریزی لثه‌ها، به دنبال این علائم باشید:
  • احساس درد هنگام جویدن
  • دندان‌های شل
  • فاصله گرفتن لثه‌ها از دندان
  • جمع شدن چرک بین دندان‌ها
• باکتری‌هایی که باعث پریودنتیت می‌شوند، می‌توانند وارد جریان خون شوند و این ممکن است خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و ریه را افزایش دهد. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، باید هرچه سریع‌تر برای درمان به دندانپزشک مراجعه کنید. این علائم در صورت مسواک زدن، کشیدن نخ دندان و آب کشی مرتب و روزانه، قابل پیشگیری است.

جرم دندان

•  700 گونه باکتری وجود دارد که در دهان شما زندگی می‌کنند. این باکتری‌ها محل پرورش پلاک هستند که روی دندان‌ها را می‌پوشاند. پلاک ماده‌ای بدون رنگ و چسبنده است که حاوی باکتری ست و وقتی با ذرات مواد غذایی مخلوط می‌شود، اسیدی را تولید می‌کند که می‌تواند دندان را از بین ببرد.
• مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به طور منظم می‌تواند بیشتر پلاک‌ها را قبل از اینکه فرصتی برای ایجاد صدمه پیدا کنند، از بین ببرد. پلاک‌هایی که از روی دندان پاک نمی‌شوند، با مواد معدنی موجود در بزاق ترکیب شده و به حالت جرم در آمده و سخت می‌شود.
• مطالعه‌ای در سال 2016 که در ژورنال علوم و تحقیقات بهداشت منتشر شده است، نشان داد که حدود 92 درصد آمریکایی‌ها جرم قابل توجهی در دندان‌های خود دارند.

سوالات متداول