اگر هنگام بیدار شدن از خواب احساس طعم شوری در دهان خود میکنید و یا اینکه حتی بدون خوردن نمک دهانتان شور است، باید بدانید که شوری دهان در واقع یک مشکل رایج است. معمولا احساس طعم شوری در دهان نشان دهنده یک مشکل جدی نیست، اما اگر با علائم دیگر همراه باشد باید به پزشک مراجعه کنید. علل احساس شوری در دهان عبارتند از:
خشکی دهان
گاهی احساس طعم شوری دهان با خشکی دهان همراه میشود. کشیدن سیگار و یا مصرف برخی داروها از جمله دلایلی هستند که باعث ایجاد این حالت در دهان میشوند. خشکی دهان ممکن است با علائم زیر نیز همراه باشد:
- احساس چسبندگی در دهان
- بزاق غلیظ یا رشتهای
- بوی بد دهان
- گلو درد
- گرفتگی صدا
- زبان شیاردار
خشکی دهان به راحتی از بین میرود. نوشیدن مقدار زیاد آب و اجتناب از خوردن غذاهای ادویه دار و نمکی از جمله راهکارهایی هستند که به درمان خشکی دهان کمک میکنند. جویدن آدامسهای بدون قند یا استفاده از دهانشویههای مخصوص برای خشکی دهان نیز در این شرایط میتواند مفید باشد. این مواد با تحریک ترشح بزاق خشکی دهان را کاهش میدهند.
کمبود آب بدن
کمبود آب بدن دلیل دیگری برای احساس طعم شوری در دهان و خشکی دهان است. بعضی از افراد بعد از یک دوره اسهال و استفراغ دچار کمبود آب میشوند. ورزش کردن در گرمای شدید نیز باعث از دست رفتن مقدار زیادی از آب بدن میشود. در این شرایط ممکن است علائم زیر را نیز تجربه کنید:
- تشنگی شدید
- کاهش میزان ادرار
- ادرار تیره
- خستگی
- سرگیجه
- گیجی
پزشکان توصیه میکنند که روزانه بین شش تا هشت لیوان آب بنوشید. در صورتی که ورزشهای سنگین انجام میدهید و یا اگر در معرض هوای گرم قرار دارید بهتر است بیشتر از این مقدار آب بنوشید.
اگر کمبود آب بدن درمان نشود ممکن است باعث عوارض جدی مانند تشنج، گرمازدگی، اختلالات کلیوی و یا حتی شوک مرگ آوری به نام شوک هیپولمیک شود. در بیشتر مواقع کمبود آب در بزرگسالان با نوشیدن آب از بین میرود. اما در موارد شدیدتر ممکن است نیاز باشد که بیمار در بیمارستان بستری شود.
خونریزی دهان
طعم نمک یا فلز در دهان ممکن است نشانه خونریزی دهان باشد. خونریزی دهان میتواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد مانند خوردن چیپس و یا محکم مسواک زدن دندانها.
اگر لثههای شما بعد از مسواک زدن یا کشیدن نخ دندان به صورت مداوم دچار خونریزی میشود، ممکن است دچار التهاب لثه و یا بیماری لثه شده باشید. این بیماری بسیار رایج است و از جمله علائم آن سوزش و تورم لثهها است. اگر بیماری لثه درمان نشود باعث ایجاد عفونت میشود. اگر دچار خونریزی و یا حساسیت در لثههایتان شدید و دلیلی برای آن پیدا نمیکنید باید به دندانپزشک مراجعه کنید.
آبریزش بینی
آبریزش بینی که به دلیل عفونتهای سینوسی و یا واکنشهای آلرژیک اتفاق میافتد نیز میتواند باعث ایجاد احساس طعم شوری در دهان شود. مخاط بینی در هنگام سرماخوردگی در انتهای گلو تجمع پیدا میکند و وقتی با بزاق ترکیب میشود باعث ایجاد طعم شوری در دهان میشود. این علائم معمولا با گرفتگی بینی و اختلال در نفس کشیدن همراه میشود.
بسیاری از سرماخوردگی و آلرژیهای نیازی به درمان ندارند و خود به خود بهبود پیدا میکنند. استراحت، نوشیدن مایعات کافی و استفاده از داروهایی مانند آنتی هستامینها در این شرایط میتواند مفید باشد. استفاده از اسپریهای سالین نیز میتواند به پاکسازی مجاری بینی کمک کند.
رفلاکس معده
احساس طعم ترشی یا شوری دهان ممکن است نشانهای از رفلاکس معده باشد. در این شرایط ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- درد شدید در بالای شکم
- سوزش مکرر معده
- حالت تهوع
- استفراغ
- سرفه یا گرفتگی صدا
- کاهش وزن بدون دلیل
اگر دچار رفلاکس معده هستید باید به پزشک مراجعه کنید. عدم درمان رفلاکس ممکن است باعث ایجاد بیماریهایی مانند سرطان مری شود.
سوء تغذیه
احساس شوری و یا طعم فلز در دهان ممکن است به دلیل کمبود بعضی از مواد غذایی اتفاق بیفتد. کمبود یک ماده غذایی ممکن است سریع اتفاق بیفتد و یا بیمار در طی چند سال به آن دچار شده باشد. در این شرایط ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- خستگی
- ضربان قلب نامنظم
- رنگ پریدگی
- تغییر رفتار
- گیجی
- بی حسی دست وپا
کمبود مواد غذایی مانند ویتامینها را میتوانید با مصرف مکملها و یا تغییر رژیم غذایی جبران کنید.
سندرم شوگرن
سندرم شوگرن زمانی ایجاد میشود که سیستم ایمنی بدن به تمامی غدد رطوبت ساز بدن از جمله غدد بزاقی حمله کند. این امر باعث خشکی دهان و ایجاد احساس طعم شوری در دهان میشود. در این شرایط ممکن است علائم زیر را نیز تجربه کنید:
- درد مفصل
- بثورات پوستی
- خشکی واژن
- سرفه خشک
- خستگی
این بیماری ممکن است با سایر اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید نیز همراه باشد. بسیاری از افرادی که به سندرم شوگرن مبتلا هستند میتوانند علائم دهانی خود را با استفاده از شستشو دهندههای دهان و یا نوشیدن مقدار زیادی آب جبران کنند. همچنین در صورت نیاز برای این بیماران داروهای مخصوصی تجویز میشود.
دلایل دیگر احساس طعم شوری در دهان
مشکلات عصبی: پارگی و یا سوراخ شدن غشاء اطراف مغز باعث نشت مایع مغزی- نخاعی میشود. این مایع ممکن است وارد بینی و دهان شود. در این صورت باعث طعم شوری در دهان میشود. از دیگر علائم این شرایط حالت تهوع، استفراغ، سفتی گردن و تغییرات شناختی است.
تغییرات هورمونی: خونریزی لثه که در دوران بارداری اتفاق میافتد نیز باعث احساس شوری در دهان میشود. در این شرایط معمولا طعم فلز نیز در دهان احساس میشود. در دوران یائسگی نیز ممکن است حس چشایی زنان تغییر کند و دهانشان شور شود.
عوارض جانبی داروها: بیش از 400 دارو وجود دارند که باعث احساس شوری در دهان میشوند. همچنین بسیاری از داروها باعث خشکی دهان نیز میشوند. اگر احتمال میدهید که عامل اصلی احساس شوری در دهان شما دارو است از پزشکتان بخواهید تا دارو را تغییر دهد.
عوارض جانبی شیمی درمانی: افرادی که تحت شیمی درمانی هستند اغلب به دلیل آسیبهایی که به غدد بزاقی و جوانههای چشایی آنها وارد میشود، دچار تغییر احساس چشایی میشوند. در این شرایط خشکی دهان نیز اتفاق میافتد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
بسیاری از مشکلاتی که باعث ایجاد احساس شوری در دهان میشوند، در صورت تشخیص صحیح به راحتی درمان میشوند. هر تغییری که در حس چشایی شما اتفاق افتاده است را برای پزشک توضیح دهید. اگر تغییرات ناگهانی باشند و با علائم دیگری نیز همراه باشند، ممکن است به درمان نیاز داشته باشید.
سلام . هفتهای یکبار تجربه میکنم . لطفا راهکار بدهید. زبانم حالت شوری و زوگ زوگ میکنه به همراه حالت تهوع و شکم درد. ممنونم
سلام آیا کمکار یا پرکار بودن تیروئید باعث شوری دهان میشود؟
کمکار یا پرکار بودن تیروئید میتواند به طور غیرمستقیم باعث ایجاد تغییراتی در حس چشایی، از جمله احساس شوری دهان، شود. این ارتباط عمدتاً به دلیل تأثیر هورمونهای تیروئید بر متابولیسم و عملکرد بدن است. در ادامه توضیح میدهم:
۱. کمکاری تیروئید:
• در کمکاری تیروئید، کاهش سطح هورمونهای تیروئید ممکن است منجر به کاهش ترشح بزاق شود (خشکی دهان یا زروستومیا). خشکی دهان میتواند باعث تغییر در طعمها شود، که برخی افراد آن را به صورت شوری تجربه میکنند.
• کاهش عملکرد متابولیک در بدن میتواند حس چشایی را تحت تأثیر قرار دهد و باعث احساس طعمهای عجیب شود.
۲. پرکاری تیروئید:
• در پرکاری تیروئید، افزایش متابولیسم و تعریق ممکن است منجر به کمآبی بدن شود، که خود میتواند باعث خشکی دهان و احساس طعم شوری شود.
• اختلالات گوارشی مرتبط با پرکاری تیروئید (مانند رفلاکس اسید معده) ممکن است طعمهای غیرعادی در دهان ایجاد کند.
۳. علل دیگر شوری دهان:
اگر شوری دهان به طور مداوم تجربه میشود، ممکن است به علل دیگری مانند موارد زیر نیز مرتبط باشد:
• کمآبی بدن
• مصرف برخی داروها
• مشکلات گوارشی مانند ریفلاکس اسید معده
• بیماریهای مرتبط با غدد بزاقی
• عفونتها یا بیماریهای دهان و دندان
چه باید کرد؟
اگر فکر میکنید تیروئید شما دلیل این مشکل است، با یک پزشک متخصص غدد مشورت کنید تا وضعیت تیروئید و هورمونها بررسی شود. همچنین، اگر شوری دهان ادامهدار است و با علائم دیگر همراه است (مانند خشکی دهان، تغییرات وزنی یا خستگی شدید)، انجام آزمایشها و بررسی دقیق ضروری است.
علائمی که توصیف کردید (شوری زبان همراه با زوگزوگ، تهوع و شکمدرد) ممکن است ترکیبی از عوامل گوارشی، کمآبی بدن، مشکلات تیروئیدی یا حتی عوامل عصبی باشد. برای مدیریت این وضعیت، میتوانید از راهکارهای زیر استفاده کنید، اما در صورت تداوم یا شدت علائم، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
۱. مدیریت علائم شوری زبان و زوگزوگ
• هیدراته نگه داشتن بدن:
کمآبی میتواند باعث ایجاد طعم شوری در زبان شود. روزانه حداقل ۸ لیوان آب بنوشید و از مصرف بیش از حد نوشیدنیهای کافئیندار خودداری کنید.
• شستشوی دهان:
پس از هر وعده غذایی دهان و زبان خود را با آب نمک رقیق یا دهانشویه بشویید تا بقایای غذا و باکتریها را از بین ببرید.
• مصرف غذاهای سبک:
از غذاهای چرب، تند و اسیدی که ممکن است حساسیت زبان را تحریک کنند، پرهیز کنید.
۲. مدیریت تهوع و شکمدرد
• تغذیه مناسب:
وعدههای غذایی کوچک و مکرر بخورید. غذاهایی مانند نان تست، موز، برنج یا سیبزمینی پخته میتواند تهوع را کاهش دهد.
• اجتناب از غذاهای محرک:
غذاهای چرب، ادویهدار یا بسیار سرد/داغ ممکن است معده را تحریک کنند.
• دمنوش زنجبیل یا نعناع:
این دمنوشها میتوانند به کاهش تهوع و آرام کردن معده کمک کنند.
• درمان رفلاکس اسید:
اگر رفلاکس معده باعث این علائم است، از مصرف غذاهای اسیدی و نوشابههای گازدار خودداری کنید. همچنین میتوانید با مشورت پزشک از داروهایی مانند آنتیاسیدها استفاده کنید.
۳. بررسی ارتباط تیروئید یا مشکلات گوارشی
• بررسی تیروئید:
با توجه به احتمال کمکاری یا پرکاری تیروئید، انجام آزمایشهای خون شامل TSH، T3 و T4 توصیه میشود.
• بررسی گوارشی:
علائمی مانند تهوع و شکمدرد میتواند ناشی از گاستریت (التهاب معده)، زخم معده، یا عفونتهایی مانند هلیکوباکتر پیلوری باشد. انجام آندوسکوپی یا آزمایش خون مدفوع ممکن است کمککننده باشد.
۴. آرامسازی و مدیریت استرس
استرس و اضطراب میتوانند علائم شما را تشدید کنند. تکنیکهای آرامسازی مانند مدیتیشن، تنفس عمیق یا فعالیتهایی که استرس را کاهش میدهند، میتوانند مفید باشند.
۵. مصرف مکملها و داروها (با مشورت پزشک)
• مولتیویتامینها:
کمبود ویتامینهای گروه B (بهویژه B12) و روی میتواند علائم زبان و حس چشایی را تحت تأثیر قرار دهد.
• داروهای گوارشی:
اگر مشکلات گوارشی مشکوک است، ممکن است نیاز به داروهایی مانند پروبیوتیکها، آنتیاسیدها یا داروهای ضدتهوع داشته باشید.
۶. به پزشک مراجعه کنید اگر:
• علائم شما تداوم دارد یا بدتر میشود.
• تهوع و شکمدرد شدیدتر شده یا با کاهش وزن همراه است.
• احساس شوری با تغییرات دیگر مانند خشکی دهان یا مشکلات بلع همراه است.
نتیجهگیری:
هفتهای یکبار بودن این علائم نشان میدهد که ممکن است مشکل گوارشی یا هورمونی زمینهای داشته باشید. اصلاح سبک زندگی و تغذیه میتواند مفید باشد، اما پیگیری پزشکی برای بررسی دقیقتر ضروری است.