دندان‌ها ممکن است به صورت‌های مختلفی دچار آسیب دیدگی شوند. تصادف، ضربه محکم و یا عدم مراقبت صحیح از دندان‌ها از جمله آن‌هاست. خوشبختانه دندان‌های شکسته قابل ترمیم هستند و شما می‌توانید بعد از شکستگی دندان دوباره لبخند زیبای خود را به دست آورید.
چرا دندان‌ها می‌شکنند یا ترک می‌خورند؟
با اینکه بافت مینای دندان، محکم‌ترین بافتی است که در بدن ما وجود دارد، ممکن است دچار شکستگی شود. ضربه و یا تصادف می‌توانند به راحتی باعث ترک خوردن دندان‌ها شوند. حتی عادات غلطی مانند جویدن مداد و یا خوردن ناخن‌ها نیز می‌توانند منجر به وارد شدن آسیب‌های جدی به مینای دندان شوند. ورزش‌هایی مانند فوتبال، در صورت عدم استفاده از محافظ دندان نیز ممکن است دندان را در معرض شکستگی قرار دهند.
حفره‌ها و یا پوسیدگی باعث ضعیف شدن دندان‌ها می‌شوند و آن‌ها را در هنگام جویدن غذاهای سفت، آسیب پذیرتر می‌کنند. دندانپزشکان معتقدند که این مواد غذایی می‌توانند به دندان‌ها آسیب وارد کنند: قهوه، مرکبات، یخ، آبنبات، چیپس، الکل، میوه خشک، نوشیدنی‌های انرژی زا.
علائم شکستگی دندان
- درد متغیر در هنگام جویدن
- احساس درد در هنگام قرار گرفتن در معرض سرما و یا گرمای شدید
- احساس درد متناوب (دردی که می‌آید و می‌رود)
دندان‌های شکسته و یا ترک خورده
شکستگی و یا ترک خوردن دندان جزء آسیب‌های شدید هستند و نمی‌توان آن‌ها را در خانه درمان کرد. برای ترمیم دندان‌های شکسته باید به دندانپزشک مراجعه کرد. دندان‌ها ممکن است به دو طریق دچار شکستگی شوند:
- دندان ترک خورده
- با اینکه ترک خوردگی دندان همیشه قابل مشاهده نیست و ممکن است دیده نشود، اما همیشه دردناک است. در این شرایط درد ثابت می‌تواند نشانه‌ای از آسیب به اعصاب دندان و یا رگ‌های خونی باشد. گاهی اوقات ممکن است در هنگام فشردن دندان‌ها بر روی هم احساس درد نکنید، اما هنگام که دهان خود را باز می‌کنید احساس درد خواهید کرد.
- دندان شکسته
- شکستگی دندان چه در اثر پوسیدگی دندان اتفاق افتاده باشد و چه به دلیل تصادف ایجاد شده باشد، باید در اسرع وقت توسط دندانپزشک معاینه شود. اگر شکستگی به اعصاب دندان آسیب وارد کرده باشد ممکن است به درمان ریشه نیاز باشد.
انواع دندان‌های شکسته و یا ترک خورده
ترک‌های مویی (کریز لاین)
این نوع ترک‌ها تنها بر روی مینای دندان اثر می‌گذارند که خارجی‌ترین لایه دندان است. ترک‌های مویی در بیشتر مواقعا سطحی هستند و باعث ایجاد درد نمی‌شوند. در این شرایط ممکن است دندانپزشک برای ترمیم ناحیه ترک خورده، آن را پولیش کند.
شکستگی جزئی
شکستگی‌های جزئی غالبا نیازی به درمان ندارند و باعث ایجاد درد نمی‌شوند. بنابراین اگر دچار این نوع شکستگی شدید دلیلی برای نگرانی ندارید و تنها مشکل این نوع شکستگی ظاهر ناخوشایند آن‌هاست.
دندان ترک خورده
این نوع شکستگی بر روی کل دندان اثر می‌گذارد (از مینای دندان گرفته تا اعصاب آن). در این شرایط تشخیص و درمان زود هنگام می‌تواند به حفظ دندان کمک کند. اگر دندان ترک خورده درمان نشود، ترک خوردگی آن به تدریج گسترش پیدا می‌کند و دیگر قابل درمان نیست.
شکستگی‌های عمیق
این نوع شکستگی غالبا باعث ایجاد حساسیت و همچنین احساس درد در دندان می‌شود، چرا که عمق آن زیاد است و ممکن است اعصاب دندان را تحت تاثیر قرار دهد. در این شرایط قسمت شکسته شده دندان غالبا خون ریزی می‌کند.
دو نیم شدن دندان
این نوع از شکستگی زمانی اتفاق می‌افتد که دندان به صورت عمودی به دو نیم تقسیم شود. اگر ترک خوردگی دندان به مدت طولانی درمان نشود ممکن است در نهایت منجر به این نوع شکستگی شود.
شکستگی کاسپ
هنگامی که بخشی از سطح جونده دندان می‌شکند به آن شکستگی کاسپ می‌گویند. شکستگی کاسپ معمولا درد زیادی ایجاد نمی‌کند چرا که اثر چندانی بر روی پالپ دندان نمی گذارد.
شکستگی ناشی از پوسیدگی
حفره‌های دندان می‌توانند باعث ضعیف شدن دندان از داخل به سمت خارج شوند و ممکن است در نهایت منجر به شکستن دندان شوند.
ترک عمودی ریشه دندان
این نوع ترک‌ها از ریشه دندان آغاز می‌شوند و تا سطح جونده آن گسترش پیدا می‌کنند. اگر این نوع ترک‌ها دچار آلودگی شوند، ناحیه اطراف ریشه ملتهب می‌شود و باعث ایجاد درد می‌شود.
آنچه که می‌توانید در هنگام شکستگی دندان انجام دهید
به محض این که دندان شما دچار ترک و یا شکستگی شد باید به دندانپزشک مراجعه کنید. با این حال در اینجا می‌خواهیم توضیح دهیم که در چنین شرایطی برای کاهش درد و تورم دندان چه کارهایی می‌توانید انجام دهید:
- دهان خود را با آب گرم و نمک شست و شو دهید.
- از مسکن‌هایی مانند استامینوفن استفاده کنید.
- برای جلوگیری از بریدن زبان و یا دهانتان توسط لبه‌های تیز دندان، یک تکه موم پارافین و یا آدامس بدون قند بر روی دندان شکسته قرار دهید.
- در صورتی که احتیاج به غذا خوردن داشتید، غذاهای نرم بخورید و از دندانی که شکسته شده برای جویدن استفاده نکنید.
پرکردن و کامپوزیت دندان
اگر شکستگی دندان جزئی باشد ممکن است فقط به با یک پرکردن ساده ترمیم شود. برای ترمیم دندان ای جلویی از رزین کامپوزیتی که همرنگ دندان است استفاده می‌شود که به آن باندینگ گفته می‌شود. باندینگ یک روش درمانی ساده است، بنابراین معمولا نیازی به بی حسی دندان نیست.
در ابتدا دندانپزشک دندان را ترمیم می‌کند و سپس به دندان چسب می‌زند. سپس مواد باندینگ را بر روی دندان قرار می‌دهد و به آن شکل می‌دهد تا به فرم دندان طبیعی در آید. در نهایت دندانپزشک از اشعه ماوراءبنفش برای محکم کردن مواد باندینگ استفاده می‌کند.
عصب کشی
اگر ترک دندان تا پالپ‌های دندان ادامه پیدا کرده باشد، باید عصب کشی انجام شود. و اگر دچار حساسیت دندان، تورم و یا دندان درد شده‌اید به احتمال زیاد نیاز به عصب کشی دارید.
در عصب کشی، اعصاب و بخش‌های پوسیده دندان را از آن خارج می‌کنند. سپس کانال ریشه را تمیز می‌کنند و آن را می‌بندند. در صورت نیاز دندان را روکش می‌کنند. در چنین شرایطی عدم اقدام برای درمان فوری ممکن است باعث پخش شدن عفونت در سایر نواحی و ابتلا به بیماری‌های جدی شود.
ونیرهای دندان
ونیر دندان نوعی روکش دندان است که برای دندان‌های جلویی که دچار آسیب شده‌اند، استفاده می‌شود. این نوع روکش بسیار جذاب است و کاملا به دندان‌های طبیعی شباهت دارد. ونیر، ماده کامپوزیت و یا ماده سرامیکی همرنگ دندان است که ناحیه جلویی دندان را می‌پوشاند و ظاهر دندان را تغییر می‌دهد. بر روی ناحیه‌ای از دندان که دچار شکستگی شده، لایه ضخیم‌تری از ونیر را قرار می‌دهند. عمر مفید ونیر معمولا بیش از سی سال است، بنابراین نیازی به تعویض منظم آن‌ها نیست.
برای آماده سازی دندان‌ها، قبل از روکش کردن آن‌ها دندانپزشک مقداری از مینای دندان را می‌تراشد تا بعد از روکش دندان حجیم نشود. در مرحله بعد، از دندان قالب گیری می‌شود و قالب برای ساخت روکش به آزمایشگاه دندانپزشکی فرستاده می‌شود. ساخت روکش ممکن است حدود دو هفته طول بکشد. پس از آماده شدن روکش، سطح دندان‌ها را با استفاده از مایع مخصوص چسبناک و زبر می‌کنند. در نهایت ونیر را با استفاده از یک سیمان مخصوص بر روی دندان قرار می‌دهند و از نور مخصوصی برای فعال کردن مواد شیمیایی و سخت شدن آن‌ها استفاده می‌کنند.
کاشت دندان
اگر نتوانند دندان شما را حفظ کنند ممکن است به کاشت دندان نیاز داشته باشید. در صورتی که شکستگی دندان تا زیر خطر لثه ادامه پیدا کند، دیگر نمی‌توان دندان را حفظ کرد. به همین دلیل دندان را می‌کشند و از کاشت ایمپلنت برای جایگزین کردن دندان استفاده می‌کنند. این فرآیند اغلب چندین ماه طول می‌کشد، زیرا استخوان اطراف تیتانیوم ایمپلنت احتیاج به ترمیم دارد. بعد از پایان دوره درمان، ایمپلنتی که در استخوان فک قرار داده شده است مانند ریشه دندان عمل می‌کند.
تاج دندان
تاج دندان به عنوان نوع معمول از درمان برای دندان‌های شکسته و با ترک خورده محسوب می‌شود. تاج‌های دائمی ممکن است از مواد مختلفی ساخته شوند که هر کدام فواید خاص خودشان را دارند: پرسلن، سرامیک، فلز، پرسلن متصل به فلز و یا رزین.
اگر ریشه دندان بعد از شکستگی دست نخورده باقی مانده باشد، ممکن است دندانپزشک قبل از قرار دندان تاج دندان، برایتان درمان ریشه انجام دهد. جراحی تاج دندان ممکن است تنها با چند بار مراجعه به دندانپزشک انجام شود. در مرحله اول ممکن است برای معاینه استخوان‌های اطراف دندان و ریشه‌ها تصویربرداری ایکس-ری انجام شود. اگر مشکل خاصی نباشد، دندانپزشک آن ناحیه را بی حس می‌کند، قسمت‌هایی از دندان را برمی‌دارد و آن بخش را برای قرار دادن تاج دندان آماده می‌کند.
اگر میزان شکستگی دندان زیاد باشد ممکن است دندان به پر کردن نیاز داشته باشد. در مرحله بعد، از دندان شکسته شده و دندان مقابل آن قالب گیری می‌شود و برای ساخت تاج به آزمایشگاه دندانپزشکی فرستاده می‌شود. این فرآیند معمولا دو تا سه هفته طول می‌کشد. پس از آماده سازی، تاج دائمی دندان توسط دندانپزشک بر روی دندان شما قرار داده می‌شود.
چگونه می‌توان از شکستگی دندان جلوگیری کرد؟
توصیه‌های زیر می‌تواند به شما کمک کند تا از شکستگی و یا ترک خوردن دندان‌هایتان جلوگیری کنید.
- از جویدن مواد غذایی و یا اجسام سخت خودداری کنید. خوردن مغز پاپ کورن و یا یخ می‌تواند فشار زیادی را به دندان‌های شما وارد کند و ممکن است باعث ایجاد شکستگی دندان شود. عادت‌های غلطی مانند جویدن مداد و یا خودکار نیز می‌تواند به دندان‌هایتان آسیب بزند.
- در هنگام ورزش‌های رزمی از دندان‌هایتان محافظت کنید. در چنین شرایطی از ماسک‌های محافظت کننده و یا محافظ دهان استفاده کنید.
- از دندان قروچه پرهیز کنید. اگر این کار را در طول خواب انجام می‌دهید برای گرفتن نگهدارنده و یا محافظ دهان با دندان پزشک‌تان مشورت کنید.
سخن پایانی
به یاد داشته باشید که شکستگی و یا ترک دندان خود به خود ترمیم نمی‌شود. و برای درمان باید حتما به دندانپزشک مراجعه کنید.
سوالات متداول
بعد از شکستن و یا خرد شدن دندان باید سریعا به دندانپزشک مراجعه کنید. زیرا ممکن است دندان آسیب‌های بیشتری ببیند و آن را از دست بدهید. اما تا زمان مراجعه به دندانپزشک می‌توانید اقدامات زیرا را انجام دهید:
1. اگر احساس درد می‌کنید، می‌توانید از استامینوفن یا سایر مسکن‌ها که بدون نیاز به نسخه پزشک در دسترس هستند، استفاده کنید.
2. دهان خود را با آب و نمک بشویید.
3. اگر در اثر شکستگی لبه‌های دندان تیز شده است، از موم و یا آدامس بدون قند استفاده کنید و روی آن را بپوشانید تا زبان و سایر بخش‌های دهانتان را از بریده شدن حفظ کنید.
4. اگر نیاز به غذا خوردن دارید، از غذاهای نرم استفاده کنید و از دندان‌های شکسته برای جویدن غذا استفاده نکنید.
دیدگاهتان را بنویسید