ترس از دندانپزشکی و راه‌های مقابله با آن

برای برخی از افراد تحمل دندان درد راحت‌تر از مراجعه به دندانپزشک است. اگر شما هم جزء افرادی هستید که به دلیل ترس از دندانپزشکی یا ترس از دندانپزشک مداوم درمان خود را عقب می‌اندازید بهتر است بدانید که این موضوع قابل حل شدن است. با ما همراه باشید تا با دلایل و روش‌های غلبه بر ترس از دندانپزشکی آشنا شوید:

به طور خلاصه، دلیل ترس از دندانپزشک ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. در اکثر مواقع تمرکز روی حل کردن موضوعی که شما را مضطرب و نگران می‌کند، به غلبه به ترس از دندانپزشک کمک خواهد کرد. این نوع ترس می‌تواند ناشی از نگرانی‌های مربوط به سلامت دهان و دندان باشد و یا به دلیل تجربیات بدی باشد که بیمار در دوران کودکی از دندانپزشکی به دست آورده باشد.

تفاوت ترس از دندانپزشکی و فوبیای دندانپزشکی

بیشتر افراد ترس از دندانپزشکی را با فوبیا دندانپزشکی اشتباه می‌گیرند، در حالی که این دو تفاوت‌های مشخصی با یکدیگر دارند. ترس حالتی است که باعث می‌شود فرد از چیزی اجتناب کند، اما تا زمانی که عامل ترس حاضر نباشد فرد در رابطه با آن فکر نمی‌کند.

فوبیای دندانپزشکی

اما در بعضی از افراد ترس از دندانپزشکی به شکل فوبیا بروز پیدا می‌کند که به آن فوبیای دندانپزشکی یا دنتوفوبیا (dentophobia) گفته می‌شود. به طور کلی فوبیا ترسی شدید و غیر منطقی نسبت به اشیاء، موقعیت‌ها و یا افراد است. دنتوفوبیا، ترس شدید از دندانپزشکی است که باعث می‌شود بیمار به دندانپزشک مراجعه نکند. فوبیا باعث بی‌قراری و پریشانی شدیدی می‌شود تا جایی که زندگی روزمره بیمار را مختل می‌کند. یکی دیگر از مشخصه‌های فوبیا این است که عامل ترس در واقعیت آسیبی به بیمار نمی‌رساند، اما بیمار احساس می‌کند که در اثر برخورد با آن آسیب خواهد دید.

ترس از دندانپزشکی

ترس از دندانپزشکی باعث می‌شود که بیمار تا وقتی که مجبور نباشد به دندانپزشک مراجعه نکند. افرادی که از دندانپزشکی می‌ترسند ممکن است از شنیدن صداهای ابزارهای دندانپزشکی احساس بدی پیدا کنند، اما در هر حال آن را تحمل خواهند کرد. اما افرادی که به دنتوفوبیا مبتلا هستند ترس بسیار زیادی دارند تا جایی که حاضر نیستند به دندانپزشک مراجعه کنند. این افراد از شنیدن نام دندانپزشک و یا فکر کردن درباره آن نیز دچار اضطراب می‌شود. افراد مبتلا به دنتوفوبیا ممکن است دچار کابوس‌های شبانه و یا حمله‌های پانیک نیز شوند. دلایل ابتلا به ترس از دندانپزشکی و دنتوفوبیا و همچنین راهکارهای درمانی آن‌ها ممکن است شبیه هم باشند. با این حال درمان دنتوفوبیا ممکن است به زمان بیشتری احتیاج داشته باشد.

دلایل ترس از دندانپزشکی

آمارها نشان می‌دهد که حدود 7/2 % از مردان و 6/4 از زنان دچار دنتوفوبیا هستند. پس حتی اگر کمی از رفتن به دندانپزشکی احساس ترس می‌کنید، بدانید که تنها نیستید. دلایل ترس از دندانپزشکی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

خاطرات بد کودکی

ترس از دندانپزشکی معمولا به دلیل تجربیات منفی دوران کودکی است. ترس از دندانپزشک در کودکی و خاطرات ترس از دندانپزشکی یکی از دلایل مهم ترس در بزرگسالی است.

فوبیا نیز همانند ترس ممکن است به دلیل خاطرات تلخ مراجعه به دندانپزشکی در دوران کودکی به وجود آمده باشد. احساس درد، ناراحتی یا برخوردهای بد در دندانپزشکی می‌تواند احساسات بسیار بدی را در وجود شما ایجاد کند تا جایی که نسبت به مراجعه مجدد به دندانپزشک وحشت داشته باشید.

ترس از ابزار و صداهای دندانپزشکی

بعضی از افراد از صداهایی که توسط ابزارهای دندانپزشکی تولید می‌شوند می‌ترسند. فکر کردن در رابطه با این صداها می‌تواند باعث ترس آن‌ها و عدم مراجعه به دندانپزشک شود. گاهی اوقات نیز ترس از آمپول و ابزار دندانپزشکی، موجب ترس از مراجعه فرد به دندانپزشک می‌شود.

نگرانی از بیماری

ترس و فوبیای دندانپزشکی ممکن است به دلیل نگرانی افراد در رابطه با بیماری‌های دهان و دندان باشد. بعضی از افراد هنگامی که دچار دندان درد و خونریزی لثه می‌شوند و یا مدت زمان طولانی از آخرین مراجعه‌شان به دندانپزشک می‌گذرد، تمایلی به مراجعه به دندانپزشک ندارند. زیرا می‌ترسند اخبار ناخوشایندی در رابطه با سلامت دهان و دندانشان بشنوند.

من از دندانپزشکی می‌ترسم، روند درمان چگونه است؟

تکنیک‌های دندانپزشکی طی چند سال گذشته به قدری بهبود یافته است که درمان مدرن دندان می‌تواند کاملاً بدون درد باشد. با این وجود، اکثر مردم هنوز از فکر رفتن به دندانپزشک کمی مضطرب و نگران می‌شوند. اگر مدتی است که به دندانپزشک مراجعه نکردید، احتمالاً پس از مراجعه متوجه خواهید شد که از آخرین معاینه شما اوضاع بسیار بهبود یافته است. نگرش عمومی پیشرفت بسیاری داشته، تکنیک‌های دندانپزشکی و اقدامات ایمنی بسیار بهتر است و تجهیزات به روزتر شده‌اند.

چگونه یک دندانپزشک انتخاب کنم؟

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی هر دندانپزشک این است که باید بتواند ترس‌ها و نگرانی‌های بیمار را درک کند. امروزه بسیاری از دندانپزشکان درمان خاصی را برای بیماران دچار اضطراب ارائه می‌دهند. می‌توانید با مراکز دندانپزشکی تماس بگیرید و از آن‌ها بپرسید که آیا آن‌ها در زمینه بیماران مبتلا به دنتوفوبیا تخصص دارند یا خیر.

اولین ترسی که باید با آن مقابله کرد، ترس از گفتن به دیگران است. اگر بتوانید با دوستان یا همکاران خود صحبت کنید، احتمالاً شخص دیگری را پیدا خواهید کرد که مشکلات مشابهی دارد. آن‌ها ممکن است بتوانند یک دندانپزشک را به شما معرفی کنند. دندانپزشکی که توسط شخص دچار استرس به دیگری توصیه می‌شود، معمولاً انتخاب بسیار مناسبی است. می‌توانید قبل از تعیین وقت قطعی، درخواست وقت مشاوره کنید تا مطمئن شوید دندانپزشک تخصص‌های مد نظر شما را داشته باشد. بسیار مهم است که شما در مورد ترس از دندانپزشکی خود صداقت داشته باشید و به راحتی در رابطه با آن صحبت کنید. دندانپزشکی که مناسب شما باشد قطعا ترس‌های شما را جدی خواهد گرفت.

آیا کلینیک‌ها در معالجه بیماران دچار استرس دندانپزشکی تخصص دارند؟

بله. این بدان معنی است که دندانپزشکان در بعضی ازین کلینیک‌ها به طور مداوم با بیماران دچار استرس سروکار دارند. اگر از معالجه دندانپزشکی نگران هستید، باید به دنبال یک کلینیک دندانپزشکی باشید که مراقبت‌های خاصی از شما انجام دهد. شاید لازم باشد که مسافت طولانی‌تری را طی کنید، اما وقتی دیگر نترسید، ارزش تلاش را دارد.

دندانپزشکی بدون درد یا آرامبخشی چیست؟

در تکنیک دندانپزشکی آرامبخشی، برای کمک به افرادی که هنگام دچار ترس از دندانپزشکی می‌شوند، از داروهای آرام بخش استفاده می‌شود تا در طی مراحل دندانپزشکی آرامش داشته باشند. بعضی اوقات به آن “آرامبخشی در دندانپزشکی”، “دندانپزشکی به روش سدیشن” و “دندانپزشکی در خواب” نیز گفته می‌شود. در این روش شما به طور کامل خواب نیستید، بلکه هوشیار بوده و حالتی بین خواب و بیداری را تجربه می‌کنید. از داروهای آرام‌بخش می‌توان برای تمام پروسه‌های دندانپزشکی، از روش‌های تهاجمی گرفته تا تمیز کردن ساده دندان استفاده کرد. ممکن است در طول درمان با روش دندانپزشکی آرامبخشی، برای تسکین درد یا جلوگیری از هرگونه ناراحتی، به بی‌حسی موضعی نیز نیاز داشته باشید.

من مدتهاست به دندانپزشکی نرفته‌ام، آیا درمان زیادی نیاز دارم؟

سال‌ها پیش این موضوع برای مردم عادی بود که هر بار که به دندانپزشک مراجعه می‌کردند، نیاز به پر کردن دندان داشتند. اما اکنون تیم دندانپزشکی می‌خواهد به شما کمک کند تا دهان و دندان سالم داشته باشید.

استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید به تقویت دندان‌های شما و جلوگیری از پوسیدگی کمک خواهد کرد. بنابراین، ممکن است شما از اینکه چقدر به میزان کمی از درمان نیاز دارید، تعجب کنید. دندان‌ها برای طول دوره زندگی هستند و اگر به درستی مراقبت شوند، می‌توانند یک عمر دوام داشته باشند. اگر مراقب سلامت دهان و دندان خود باشید، در آینده به درمان کمتری احتیاج خواهید داشت.

این موضوع مهم است که به طور مرتب معاینات دوره‌ای خود را انجام دهید. دندانپزشک فقط پوسیدگی دندان را بررسی نمی‌کند، بلکه به شما در پیشگیری از بیماری لثه نیز کمک می‌کند. هنگامی که دهان شما سالم است، معاینات شما معمولاً جلساتی آسان برای بررسی و تمیز کردن خواهد بود.

در اولین ملاقات چه اتفاقی خواهد افتاد؟

قرار گرفتن در معرض عامل ترس یکی از موثرترین راهکارهای درمان ترس از دندانپزشک است. در این روش بیمار به صورت تدریجی با دندانپزشک و ابزار کار آن رو به رو می‌شود. مثلا برای غلبه بر ترس از دندانپزشکی، در مراجعه اول فقط به مطب مراجعه می‌کند و هیج گونه معاینه‌ای انجام نمی‌دهد.

اولین ملاقات شما فقط باید برای مشاوره باشد. از این ملاقات به عنوان فرصتی برای آشنایی با دندانپزشک، پذیرش و سایر اعضای تیم استفاده کنید و در مورد آنچه در آینده انتظار دارید، صحبت کنید. سپس به تدریج معاینات جزئی با آینه، رادیوگرافی، جرم گیری و غیره را انجام می‌دهید تا زمانی که برای یک معاینه کامل آماده شوید.

آیا باید به تیم دندانپزشکی بگویم که دچار استرس هستم؟

بله این موضوع را به دندانپزشک اطلاع دهید. اطمینان حاصل کنید که تیم دندانپزشکی می‌داند که شما اضطراب دارید و دچار ترس از دندانپزشکی هستید، تا بتوانند به شما کمک کنند. به تیم دندانپزشکی بگویید که به خصوص در مورد درمان دندانپزشکی چه چیزی را دوست ندارید. اگر فکر می‌کنید دلیل آن را می‌دانید، به آن‌ها بگویید که چه چیزی باعث ترس شما شده است.

بعد از معاینه چک آپ چه کاری باید انجام دهم؟

شما می‌توانید همه کارها را یک زمان و یک بار انجام ندهید. در مورد روش‌های درمانی پیشنهادی با دندانپزشک خود صحبت کنید و متوجه شوید که باید با چه چیزی کنار بیایید. می‌توانید درمان را با یک معاینه ساده با آینه شروع کنید. اگر موفق به انجام آن شدید، شاید بتوانید در مرحله بعد دندان خود را پولیش کنید. از گفتن اینکه چه زمانی کافی است، نترسید. معمولاً دلیلی برای عجله در معالجه دندان وجود ندارد.

من از آمپول دندانپزشکی می‌ترسم، چه کاری می‌توانم انجام دهم؟

بسیاری از افراد از تزریق بی‌حسی موضعی مورد نیاز برای بی حس کردن دندان می‌ترسند. باز هم حتما به تیم دندانپزشکی بگویید که ترس از آمپول دندانپزشکی چیزی است که شما را آزار می‌دهد. ژل‌های بی حسی وجود دارد که می‌توانند قبل از تزریق در آن ناحیه از لثه اعمال شوند. این ژل، لثه را بی حس می‌کند تا سوزن را احساس نکنید.

بهترین زمان روز برای مراجعه به دندانپزشک چیست؟

قرار ملاقات‌ها را در ساعاتی از روز که احساس بهتری دارید و کار دیگری برای انجام ندارید، رزرو کنید. بهتر است زمان مراجعه به دندانپزشک را برای ساعت‌های خلوت مانند صبح‌ها تنظیم کنید. در این ساعات مطب خلوت‌تر است و صداهای ابزارهای دندانپزشکی که ممکن است باعث ایجاد ترس و اضطراب در شما شود نیز کمتر تولید می‌شود. همچنین در این ساعات معاینات شما سریع‌تر انجام می‌شود و در نتیجه اضطراب و دلشوره شما کمتر خواهد بود.

وقت کافی بگذارید تا بتوانید قبل شروع درمان در کلینیک به تمرین و آرام کردن ذهن بپردازید. با عجله رسیدن فقط شما را عصبی‌تر می‌کند. معمولاً بهتر است قبل از رفتن غذا بخورید، بنابراین در هنگام حضور در صندلی دندانپزشکی، احساس ضعف نمی‌کنید.

از چه روش‌هایی می توان برای درمان ترس از دندانپزشکی استفاده کرد؟

استراتژی‌های آرامش بخش زیادی وجود دارد که برخی از رایج‌ترین روش‌های کنترل استرس دندانپزشکی عبارتند از:

• تصویر سازی ذهنی هدایت شده
• تنفس عمیق
• آرام سازی عضلانی
• هیپنوتیزم

این موضوع بستگی به تکنیک‌هایی دارد که تجربه کردید و به نظرتان بیشتر به شما کمک می‌کند. بسیاری از کلینیک‌ها چندین نوع آرام بخش را ارائه می‌دهند، از جمله استنشاقی (گاز و هوا) و داخل وریدی (تزریق). برخی دیگر روش‌های هیپنوتیزم و خواب آور را ارائه می‌دهند. این تکنیک‌ها به شما امکان می‌دهد احساس پریشانی یا ترس از دندانپزشک را کنترل کنید. همچنین می‌توانید تکنیک‌های حفظ آرامش را از متخصصان آن در خانه یاد بگیرید. آن‌ها می‌توانند در کنترل اضطراب بسیار مفید باشند.

مشاوره یکی دیگر از روش‌های مقابله با احساس اضطراب دندانپزشکی است. این کار معمولاً توسط یکی از اعضای کلینیک، در اتاقی دور از عمل انجام می‌شود. از شما خواسته می‌شود تا در مورد ترس‌های خود بحث کنید تا بتوانید با آن‌ها مقابله کرده و بر آن‌ها غلبه کنید.

آیا می‌توانم در حین درمان بخوابم؟

بیهوشی عمومی به ندرت برای معالجات روتین انجام می‌شود. در صورت نیاز به بیهوشی عمومی، بیماران به بیمارستان مراجعه می‌کنند که تجهیزات ایمنی لازم در آن موجود است.

آیا می‌توانم از دندانپزشک بخواهم تا در صورت نیاز توقف کند؟

قبل از شروع درمان، با تیم دندانپزشکی خود علامتی را تعیین کنید تا با آن با اشاره به دندانپزشک بگویید که متوقف شود و به استراحت احتیاج دارید. مثلا می‌توانید دست خود را بالا ببرید تا درمان برای چند دقیقه متوقف شود. تا زمانی که آماده شروع مجدد شوید. هنگامی که بدانید می‌توانید وضعیت را کنترل کنید، احساس اطمینان بیشتری خواهید کرد.

آیا می‌توانم با خود یک دوست را به همراه ببرم؟

معمولا مردم وقتی با دوست خود به کلینیک می‌روند احساس بهتری می‌کنند. به این فکر کنید که چه چیزی برای شما مناسب‌تر است و بدانید وجود یک دوست مورد اطمینان اغلب کمک بزرگی است.

آیا می‌توانم چیزی را با خود ببرم؟

گوش دادن به موسیقی روش خوبی برای کمک به حفظ آرامش و غلبه بر ترس از دندانپزشک است. یک روش استفاده از آن، پخش در اتاق‌های درمانی است. اما بهترین راه این است که هدفون و موبایل یا دستگاه پخش MP3 خود را با خود ببرید تا بتوانید موسیقی‌های مورد علاقه خود را گوش کنید.

چه کار دیگری می‌توانم انجام دهم تا به من در آرامش در طول درمان کمک کند؟

فکر کردن درباره چیز دیگری غیر از درمان، حواس پرتی خوبی برای غلبه بر ترس از دندانپزشک است. سعی کنید یک معما را در ذهن خود حل کنید. یا مثلا برای هر روز تعطیلات سال آینده، در ذهن خود برنامه‌ای تهیه کنید. به خودتان کاری دشوار برای انجام دادن بدهید. برای مثال سعی کنید هر یک از انگشتان پا را به تنهایی تکان دهید، بدون اینکه بقیه انگشتان حرکت کند.

آیا اوضاع با گذشت زمان بهتر می‌شود؟

با آشنایی و اعتماد به دندانپزشک خود و سایر اعضای تیم دندانپزشکی، متوجه می‌شوید ترس‌های شما شروع به کاهش پیدا می‌کند. با گذشت زمان، شما می‌توانید کنترل ترس‌های خود را به دست آورید و مراقبت از دندان می‌تواند به یک قسمت عادی از زندگی شما تبدیل شود.

این کار چه هزینه‌ای برای من دارد؟

برخی از تکنیک‌های آرام بخشی در دندانپزشکی ممکن است علاوه بر هزینه عادی درمان، هزینه اضافی داشته باشد. همیشه توصیه می‌شود قبل از شروع درمان، برآورد کتبی از هزینه‌ها کسب کنید.

سلامت دهان و دندان یکی از مهم‌ترین جنبه‌ها در حفظ سلامت کل بدن است. اما این واقعیت ممکن است به تنهایی برای افرادی که دچار ترس از دندانپزشکی هستند کافی نباشد تا به دندانپزشکی مراجعه کنند. اما به یاد داشته باشید که عدم مراجعه به دندانپزشک ترس شما را بیشتر خواهد کرد. راهکارهای زیادی وجود دارد که با استفاده از آن‌ها می‌توانید بر ترس خود غلبه کنید. همیشه ترس خود را با دندانپزشک خود مطرح کنید تا به شما در طول درمان کمک کند.

غلبه بر دنتوفوبیا ممکن است زمان بر باشد و یا نیاز به تلاش زیادی داشته باشد. اما مطمئن باشید در نهایت شما را به نقطه‌ای می‌رساند که دیگر ترس، مانعی برای مراجعه به دندانپزشک نخواهد بود.

شما می‌توانید سوال‌ها و موضوعاتی که دوست دارید به آن‌ها بپردازیم را از طریق بخش نظرات با ما در میان بگذارید. ما در کمترین زمان پاسخ گوی سوالات شما خواهیم بود.

سوالات متداول