اگر دچار خشکی دهان هستید، ممکن است بخواهید از یک جایگزین برای بزاق طبیعی خود استفاده کنید. بزاق مصنوعی جایگزین قطعی و دائمی برای بزاق شما نیست، اما به رفع موقت علائم خشکی دهان کمک می‌کند. بزاق نقش مهمی در جویدن، بلع، هضم و گوارش مواد غذایی دارد. همچنین بزاق تاثیر بسیار زیادی بر صحبت کردن ما می‌گذارد و بدون بزاق تکلم ما با مشکل رو به رو می‌شود. یکی دیگر از وظایف بزاق، کنترل رشد باکتری‌های دهان و جلوگیری از پوسیدگی دندان‌هاست. ترشح بزاق ممکن است به دلایل مختلفی کاهش پیدا کند. برای اطلاع از عوامل اصلی کاهش ترشح بزاق می‌توانید به مقاله مشکلات مربوط به غدد بزاقی در همین وبسایت مراجعه کنید.
به هرحال اگر به هر دلیلی ترشح بزاق در شما به میزان کافی نیست، برای کاهش عوارض آن می‌توانید از بزاق مصنوعی استفاده کنید.
اشکال مختلف بزاق مصنوعی
بزاق مصنوعی به شکل‌های مختلفی وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اسپری دهانی
- شستشو دهنده‌های دهان
- ژل
- سواب
- قرص
مواد تشکیل دهنده بزاق مصنوعی
بیشترین ماده‌ای که در بزاق طبیعی وجود دارد آب است، اما ترکیب‌های دیگری مانند انواع آنزیم‌ها، الکترولیت‌ها و مخاط نیز در بزاق دهان وجود دارد. مواد تشکیل دهنده بزاق مصنوعی دقیقا مانند مواد موجود در بزاق طبیعی نیستند، اما ترکیب‌های موجود در بزاق مصنوعی تا حد زیادی می‌توانند نقش بزاق طبیعی را ایفا کنند و عوارض کمبود آن را کاهش دهند.
مواد تشکیل دهنده بزاق مصنوعی متنوع هستند. اما بیشتر محصولات بزاق مصنوعی ترکیبی از آب و مواد زیر هستند:
- کربوکسی متیل سلولز (CMC): این ترکیب با افزایش ویسکوزیته، فضای دهان را مرطوب می‌کند. مطالعات نشان می‌دهد که CMC به خوبی می‌تواند خشکی دهان و عوارض ناشی از آن را در بیمارانی که ترشح بزاق در آن‌ها کم است، بهبود بخشد.
- گلیسرین: این ترکیب یک لیپید بدون رنگ و بو است. گلیسیرین موجود در بزاق مصنوعی دندان‌ها و لثه‌ها را می‌پوشاند و باعث می‌شود که رطوبت دهان حفظ شود. همچنین گلیسیرین در جلوگیری از وارد شدن آسیب‌های فیزیکی به دهان یا تروما نقش بسیار موثری دارد.
- مواد معدنی: فسفات، کلسیم و فلوراید از جمله مواد معدنی موجود در بزاق مصنوعی هستند. این مواد به محافظت و تقویت دندان‌ها و لثه‌ها کمک می‌کنند.
- زایلیتول: این ترکیب باعث افزایش ترشح بزاق شده و از دندان‌ها در مقابل باکتری‌ها و پوسیدگی محافظت می‌کند.
- سایر افزودنی‌ها: بزاق مصنوعی دارای مواد نگهدارنده است که به ماندگاری و حفظ مواد طعم دهنده آن کمک می‌کنند تا طعم مطبوع بزاق با گذشت زمان از بین نرود.
روش استفاده از بزاق مصنوعی
بزاق مصنوعی جایگزینی برای بزاق دهان است که می‌تواند به صورت موقت فضای دهان را مرطوب و روان کند و با ایجاد یک لایه محافظ در دهان به کاهش آسیب‌های فیزیکی دهان کمک کند. آسیب‌ها فیزیکی در دهان اغلب به دلیل خشکی مزمن دهان اتفاق می‌افتد. همچنین بزاق مصنوعی علائمی مانند خشکی و چسبندگی دهان و همچنین بوی بد دهان را تسکین می‌دهد.
پزشک ممکن است به بیمار توصیه کند که در کنار استفاده از داروهای خاصی مانند مسکن‌ها و یا داروهای شیمی درمانی از بزاق مصنوعی نیز استفاده کند. بعضی از بیماری‌ها مانند دیابت، آلزایمر و سندرم شوگرن نیز باعث خشکی دهان می‌شوند. استفاده از بزاق مصنوعی برای بیمارانی که مبتلا به این نوع بیماری‌ها هستند به عنوان بخشی از روند درمان محسوب می‌شود. در ادامه نیز به روش استفاده از برخی از برندهای برتر می‌پردازیم.
آیا بزاق مصنوعی درمان خشکی دهان است؟
استفاده از بزاق مصنوعی یک روش درمانی برای خشکی دهان محسوب نمی‌شود، بلکه یک راهکار موقتی برای کاهش عوارض خشکی دهان است. عوارضی مانند:
- خشکی یا احساس چسبندگی در دهان
- بزاق غلیظ
- بوی بد دهان
- خشکی زبان
- خشکی گلو
- گرفتگی صدا
- خشکی لب‌ها
- اختلالات جویدن و هضم غذا
- اختلال در صحبت کردن
- کاهش حس چشایی
- کاهش مشکلات استفاده از دندان‌های مصنوعی
بهترین برندهای بزاق مصنوعی
انواع بسیار متنوعی از بزاق مصنوعی در دسترس است. بعضی از آن‌ها به نسخه پزشک نیازی ندارند و به راحتی از داروخانه‌ها قابل خریداری هستند. بعضی از معروف‌ترین انواع بزاق‌های مصنوعی شامل موارد زیر می‌باشد:
- آکوورال (Aquoral): یک اسپری دهانی بر پایه چربی است که باید سه تا چهار بار در روز استفاده شود. در هر قوطی از آن حدود 400 اسپری وجود دارد و برای استفاده از آن به تجویز پزشک نیاز دارید.
- ژل مرطوب کننده Biotene Oralbalance: این ژل بدون قند، الکل و طعم است و می‌تواند تا 4 ساعت علائم خشکی دهان را کاهش دهد. برای خرید این ژل نیازی به تجویز پزشک ندارید.
- اسپری خشکی دهان Mouth Kote: این اسپری حاوی زایلیتول است و می‌تواند تا 5 ساعت علائم خشکی دهان را کاهش دهد. در این اسپری قند، الکل و مواد طعم دهنده وجود ندارد و برای خرید آن نیازی به تجویز پزشک ندارید.
- NeutraSal: این محصول به صورت پودری ساخته می‌شود و برای استفاده باید آن را در آب حل کنید. استفاده از این پودرها نیاز به تجویز پزشک دارد. با توجه به نظر پزشک می‌توانید 2 تا 10 بار در روز از آن‌ها استفاده کنید.
- اسپری مرطوب کننده دهان Oasis: از این اسپری دهانی می‌توان تا سی بار در روز استفاده کرد. این اسپری می‌تواند عوارض خشکی دهان را تا 2 ساعت کاهش دهد.
- XyliMelts: این محصول دیسک‌هایی هستند که می‌توان آن‌ها را بر روی زبان و یا لثه‌ها قرار داد و با این کار خشکی دهان را تا حد زیادی کاهش داد. بعد از چسباندن آن‌ها به زبان و لثه، ماده زایلیتول به آرامی از آن‌ها آزاد می‌شود و تا ساعت‌ها احساس تازگی و طراوت را در دهان ایجاد می‌کند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم
اگر علائم و نشانه‌های خشکی دهان را دارید باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک با بررسی سابقه بیماری‌ها و داروهایی که مصرف می‌کنید علت خشکی دهان را تشخیص خواهد داد. در صورت نیاز ممکن است غدد بزاقی شما با استفاده از تصاویر ایکس ری و یا سی تی اسکن مورد بررسی قرار بگیرند.
به یاد داشته باشید که هیچ ترکیبی نمی‌تواند به صورت کامل عملکرد بزاق طبیعی را داشت باشد و بزاق مصنوعی همانند یک مسکن است که به صورت موقت علائم را کاهش می‌دهد و نقش درمانی ندارد.
دلیل استفاده از بزاق مصنوعی
خشکی دهان علاوه بر احساس آزاردهنده، می‌تواند مشکلات دیگری نیز به وجود آورد. خشکی باعث تحریک بافت‌ها در دهان و رشد باکتری‌ها می‌شود. همچنین می‌تواند به افزایش پوسیدگی دندان و بیماری لثه منجر شود. این التهاب می‌تواند باعث عفونت و بوی بد دهان شود. علاوه بر این، وقتی دهان شما مرطوب است، صحبت کردن، جویدن و بلعیدن راحت‌تر است. بزاق در مرحله اول هضم غذا نقش دارد، بنابراین کمبود بزاق می‌تواند در هضم خوب اختلال ایجاد کند.
بزاق مصنوعی به عنوان جایگزین بزاق به حالت‌های اسپری یا محلول در داروخانه‌ها وجود دارد. برای بیشتر محصولات بزاق مصنوعی نیازی به تجویز ندارید. برخی از آن‌ها فقط با نسخه قابل تهیه هستند. شاید لازم باشد چند محصول مختلف را امتحان کنید تا کالایی را پیدا کنید که برای شما بهتر باشد. از بزاق مصنوعی هر چند وقت یک بار به دلخواه خود و یا طبق نظر پزشک استفاده کنید. اما حتماً حداقل 15 دقیقه بعد از استفاده از خوردن و آشامیدن خودداری کنید.
روش‌های تحریک ترشح بزاق طبیعی
استفاده از یک محرک بزاق باعث افزایش تولید طبیعی بزاق می‌شود. کارآمدترین روش تحریک جریان بزاق، جویدن است. جویدن باعث می‌شود ماهیچه‌ها، غدد بزاقی را فشرده کرده و بزاق آزاد کنند. به همین دلیل جویدن غذا خیلی مهم است.
جویدن آدامس نیز ممکن است به افزایش تولید بزاق کمک کند. اما توجه داشته باشید که از مارک‌های بدون قند استفاده کنید. مکیدن آبنبات نیز برای افزایش تحریک بزاق طبیعی مفید است.
در صورت ابتلا به خشکی دهان، بهداشت دهان و دندان از اهمیت بیشتری برخوردار است. به دلیل کم بودن بزاق، رعایت بهداشت می‌تواند از پوسیدگی دندان و ابتلا به بیماری لثه جلوگیری کند. بنابراین به طور منظم مسواک بزنید، نخ دندان بکشید و از دهانشویه‌های فاقد الکل استفاده کنید تا خشکی دهان تشدید نشود.
به یاد داشته باشید که هیچ ترکیبی نمی‌تواند به صورت کامل عملکرد بزاق طبیعی را داشت باشد و بزاق مصنوعی همانند یک مسکن است که به صورت موقت علائم را کاهش می‌دهد و نقش درمانی ندارد.
دیدگاهتان را بنویسید