شما می‌توانید درد و حساسیت فک را به دلیل آسیب مفاصل، عفونت، دندان درد یا دلایل دیگر تجربه کنید. علائمی که دارید ممکن است به تشخیص علت کمک کنند.
درد ناگهانی فک معمولا جدی نیست، اما اگر با علائم نگران کننده دیگری مانند درد قفسه سینه یا تب بالا رخ دهد، ممکن است نشانه اولیه یک وضعیت سلامتی جدی تر مانند حمله قلبی باشد.
در این مطلب، ما به برخی از علل اصلی و زمانی که باید به پزشک یا دندانپزشک مراجعه کنید، خواهیم پرداخت.
علل شایع درد یک طرفه فک
برخی از علل شایع درد یک طرفه فک عبارتند از:
اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)، مفصلی را که جمجمه و فک شما را به هم متصل می‌کند، تحت تاثیر قرار می‌دهد. یک دیسک، استخوان‌ها را در این مفصل از هم جدا می‌کند و به حرکت صحیح آن‌ها کمک می‌کند. اگر این دیسک جابجا شود یا مفصل آسیب ببیند، ممکن است در یک یا هر دو طرف فک خود احساس درد کنید.
سایر علائم اختلالات TMJ میتواند شامل موارد زیر باشد:
- حساسیت در اطراف فک
- گوش درد
- درد یا کلیک کردن هنگام جویدن یا باز کردن دهان
- مشکل در باز و بسته کردن دهان در صورت قفل شدن مفاصل
عوامل متعددی میتواند در ایجاد اختلالات TMJ نقش داشته باشند، بنابراین یافتن یک علت خاص همیشه آسان نیست.
مسائلی که در ایجاد اختلالات TMJ نقش دارند، می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- آرتروز
- فشردن یا ساییدن دندانها
- آسیب بافتی
- آسیب یا ناهماهنگی دندانها
- عفونت یا آسیب فک
- آسیب به غضروف در مفاصل
اگر علائم اختلالات TMJ دارید، یک پزشک یا دندانپزشک میتواند به کشف علت اصلی کمک کند.
سینوزیت
التهاب در حفره‌های بینی میتواند باعث سینوزیت شود. این اتفاق در صورت سرماخوردگی رخ می‌دهد، اما آلرژی و سایر شرایط پزشکی نیز می‌توانند به ایجاد سینوزیت کمک کنند.
اگر حفره‌های سینوسی پشت گونه‌های شما که به سینوس‌های فک بالا مربوط هستند، ملتهب باشند، ممکن است در یک یا هر دو طف فک خود احساس درد کنید.
سایر علائم سینوزیت می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- گرفتگی بینی که تنفس از طریق بینی را سخت می‌کند
- مخاط زرد یا سبز که از بینی یا گلوی شما خارج می‌شود
- درد، فشار یا تورم صورت
- فشار و درد در گوش و سر
- خستگی
- مشکل در بوییدن یا چشیدن
سینوزیت اغلب خود به خود برطرف می‌شود، اما اگر بیش از یک هفته طول بکشد، ممکن است لازم باشد که از طریق یک متخصص بررسی شود.
مشکلات دندانی
درد در یک طرف فک شما اغلب میتواند ناشی از مشکلات مربوط به سلامت دهان و دندان باشد.
مشکلات رایج دندانی که باعث درد فک می‌شوند، عبارتند از:
- حفره‌ها
- آبسه دندان
- رشد دندان عقل
- بیماری لثه یا پوسیدگی دندانها
- دندان‌های از دست رفته یا نامرتب
- دندان قروچه یا فشردن
اگر درد فک ناشی از مشکلات دندانی باشد، احتمالا علائم دیگری نیز خواهید داشت، از جمله:
- درد دندانی که طول می‌کشد یا می‌آید و می‌رود
- دندان‌های حساس
- لثه‌های دردناک و دارای خونریزی
- زخم در دهان
- بوی بد دهان یا خشکی مداوم دهان
- درد هنگام جویدن یا بلعیدن
تورم صورت و تب همراه با درد شدید دندان ممکن است نشان دهنده آبسه باشد. در این صورت فورا به دندانپزشک خود مراجعه کنید، به خصوص اگر در تنفس و بلعیدن دچار مشکل شده‌اید.
علل نادر درد یک طرفه فک
در حالی که غیر معمول است، اما برخی مشکلات نادر ممکن است منجر به درد در یک طرفه فک شما شوند، از جمله:
حمله قلبی
به طور کلی، درد یک طرفه فک دلیلی برای نگرانی فوری نیست، اما در موارد نادر میتواند نشانه اولیه حمله قلبی باشد. در این حالت، ممکن است درد را از قفسه سینه تا فک خود احساس کنید. هر کسی میتواند این علامت را تجربه کند، اما طبق گفته انجمن قلب آمریکا، این علامت بیشتر در زنان رخ می‌دهد.
اگر دچار حمله قلبی شوید، احتمالا علائم دیگری همراه با درد فک خواهید داشت، از جمله:
- فشار یا درد در قفسه سینه که هنگام استراحت از بین می‌رود، اما باز می‌گردد
- سفتی، درد و فشار در قفسه سینه و بازوها که میتواند به گردن، فک، پشت و شکم شما سرایت کند
- سوزش معده یا سو هاضمه
- تنگی نفس
- حالت تهوع، استفراغ و درد معده
- خستگی مفرط
- سرگیجه و سبکی سر
- عرق سرد ناگهانی
این علائم می‌توانند به طور ناگهانی یا به آرامی در طی چند ساعت یا چند روز ایجاد شوند. اگر درد فک شما با برخی از این علائم همراه باشد، ممکن است به درمان اورژانسی نیاز داشته باشید.
نورالژی عصب سه قلو
این بیماری مزمن عموما از فشار غیر طبیعی روی عصب سه قلو ناشی می‌شود. این فشار میتواند از عملکرد صحیح عصب جلوگیری کند و منجر به درد شدید شود. آسیب یا ناهنجاری مغزی نیز میتواند باعث این بیماری شود.
نورالژی عصب سه قلو در زنان و افراد بالای 50 سال شایع تر است. علامت اولیه درد شدید است که معمولا در یک طرف صورت شما رخ می‌دهد. این درد ممکن است:
- زمانی رخ دهد که صورت خود را لمس می‌کنید یا عضلات صورت خود را حرکت می‌دهید
- باعث ایجاد احساس درد یا سوزش دائمی شود
- در برخی قسمت‌ها رخ دهد و برای چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد
- در فک پایین، دهان یا گونه شما ایجاد شود
- با گذشت زمان شدیدتر شود
درد اغلب کوتاه، اما آزاردهنده است. ممکن است به داروهای بدون نسخه پاسخ ندهد، اما یک متخصص میتواند درمان‌های دیگری از جمله داروهای تجویزی را توصیه کند.
استئومیلیت
استئومیلیت یک نوع نادر، اما جدی از عفونت استخوان است که با ورود باکتری به استخوان ایجاد می‌شود. استخوان فک شما ممکن است بعد از جراحی دندان عفونی شود. شرایطی که بر سلامت سیستم ایمنی شما تاثیر می‌گذارند نیز می‌توانند خطر را افزایش دهند.
این عفونت میتواند گسترش یابد و باعث مرگ استخوان شود. درمان سریع با آنتی بیوتیک‌ها میتواند به جلوگیری از عوارض جدی کمک کند. بنابراین در صورت داشتن موارد زیر مهم است که مراقبت‌های پزشکی دریافت کنید:
- بدتر شدن درد در فک شما
- تب
- تورم یا حساسیت در دندانها یا فک
- قرمزی یا احساس گرما در ناحیه دردناک
- خستگی یا کوفتگی
- بوی بد دهان
- مشکل باز و بسته کردن به دلیل درد و تورم
- بی حسی در فک، لب‌ها یا دهان
تومورها و کیست‌ها
این دو نوع رشد باهم تفاوت دارند. تومورها توده‌ای از بافت هستند و کیست‌ها حاوی مایع هستند. هر دو می‌توانند باعث درد در فک شما شوند، اگرچه هر دو تا حدودی نادر هستند.
تورموها و کیست‌ها اغلب سرطانی نیستند، اما می‌توانند بر سلامت دهان و دندان تاثیر بگذارند. آن‌ها ممکن است به سرعت رشد کنند و باعث خارج شدن دندانها از جای خود شوند و استخوان و بافت فک و دهان شما را از بین ببرند.
برخی از شایع ترین تومورها و کیست‌هایی که می‌توانند دهان شما را تحت تاثیر قرار دهند، عبارتند از:
- آملوبلاستوما (ameloblastoma)
- کیست دانتی ژور (dentigerous cysts)
- ادنتوم (odontoma)
همه تومورها و کیست‌ها علائمی ایجاد نمی‌کنند، اما ممکن است علائم زیر را همراه با درد مداوم در فک خود تجربه کنید:
- لکه‌های قرمز یا سفید در دهان
- زخم‌های باز همراه با خونریزی
- توده یا رشدی که می‌توانید احساس کنید
- درد طولانی مدت یا احساس گرفتگی در گلو
- مشکل در بلع یا حرکت فک
- رشد بافت اطراف دهان
- تورم فک یا صورت
درمان به نوع رشد و علت آن بستگی دارد، اما تشخیص زودهنگام و مراقبت‌های پزشکی میتواند شانس درمان موفقیت آمیز را افزایش دهد.
سنگ‌های غدد بزاقی
سنگ‌های غدد بزاقی می‌توانند باعث تورم و درد در فک شوند. انسداد مجرا توسط سنگ به طور بالقوه میتواند منجر به عفونت باکتریایی یا آبسه شود.
علائم میتواند شامل موارد زیر باشد:
- درد هنگام غذا خوردن
- تورم غدد لنفاوی
- ترشح
- قرمز شدن ناحیه اطراف
درمان میتواند به اندازه و محل سنگ بستگی داشته باشد و شامل روش‌های مختلفی برای برداشتن سنگ است. اگر علائم عفونت باکتریایی دارید، پزشک ممکن است آنتی بیوتیک نیز تجویز کند.
نکاتی برای تسکین درد یک طرفه فک
اگر درد خفیف یا موقتی در فک خود دارید، ممکن است نیازی به درمان دارویی نداشته باشید. اگر علت جدی نباشد، درد معمولا پس از رفع مشکل بهبود می‌یابد.
در عین حال، این رویکردها می‌توانند به شما در مدیریت درد کمک کنند:
- کمپرس آب گرم: گررما ممکن است به شل شدن عضلات و تسکین درد و سفتی کمک کند.
- استفاده از یخ یا کمپرس آب سرد: سرما میتواند به بی حس کردن درد کمک کند و ممکن است به ویژه اگر تورم را تجربه می‌کنید مفید باشد.
- مسکن‌های بدون نسخه: استامینوفن (تیلنول)، ایبوپروفن (ادویل) و سایر مسکن‌های بدون نسخه می‌توانند به کاهش موقت درد کمک کنند. حتما دوز توصیه شده بر روی بسته بندی را مصرف کنید. اگر دوز توصیه شده موثر نیست یا نیاز به مصرف مسکن بیش از چند روز دارید، بهتر است به یک متخصص مراجعهکنید.
- در صورت امکان به فک خود استراحت بدهید: انتخاب غذاهایی که نیاز به جویدن زیاد ندارند می‌توانند به شما در جلوگیری از کار بیش از حد عضلات فک کمک کنند.
- ماساژ درمانی: از ماساژ درمانی برای کاهش درد و تنش در فک خود استفاده کنید. این امر ممکن است به ویژه برای اختلالات TMJمفید باشد.
- سعی کنید آرام باشید: اگر درد فک شما ناشی از ساییدن یا فشردن دندان‌هایتان است، تکنیک‌های آرام سازی می‌توانند به شما کمک کنند. شل کردن عضلات نیز میتواند به تسکین درد کمک کند.
- وضعیت خواب خود را تغییر دهید: اگر همیشه به پهلو می‌خوابید یا دست خود را زیر فکتان قرار می‌دهید، این وضعیت میتواند به عضلات شما فشار وارد کند. تغییر سمتی که روی آن می‌خوابید، میتواند به تسکین درد شما کمک کند، حتی اگر درد علت متفاوتی داشته باشد.
اگر فک شما به دلیل یک علت زمینه‌ای درد می‌کندف درمان آن مشکل ممکن است به رفع علائم شما کمک کند.
سخن پایانی
فک شما ممکن است در نتیجه یک مشکل سلامتی رایج، مانند فشردن دندانها به هم یا التهاب بینی، از یک طرف آسیب ببیند. این امر به ندرت، میتواند با شرایط جدی از جمله نورالژی عصب سه قلو یا حمله قلبی رخ دهد.
اگر علائم شما نگران کننده است، درد شدید است یا با مراقبت‌های خانگی برطرف نمی‌شود، ممکن است به مراقبت‌های پزشکی نیاز داشته باشید. اگر دچار حمله قلبی شدید، به دنبال مراقبت‌های فوری پزشکی باشید.
دیدگاهتان را بنویسید