می‌توان گفت حدود 9.3٪ از جمعیت مبتلا به بیماری دیابت هستند و سالانه تقریبا 1.7 میلیون مورد جدید تشخیص داده میشود. حدود 8.1 میلیون نفر نیز مبتلا به دیابت هستند، اما خودشان از این موضوع مطلع نیستند. دیابت بر توانایی بدن در پردازش قند تأثیر می‌گذارد. تمام غذایی که می‌خورید به قند تبدیل شده و تبدیل به انرژی مورد استفاده بدن میشود. حال این سوال مطرح است که تاثیر دیابت بر سلامت دهان و دندان چیست و چگونه می‌توانید از عوارض آن جلوگیری کنید؟ برای پاسخ به این سوال، ابتدا باید علائم دیابت و تاثیراتی که بر سلامت دهان و دندان می‌گذارد را بدانید.
انواع دیابت
در دیابت نوع I، بدن انسولین کافی تولید نمی‌کند. انسولین هورمونی است که قند را از خون به سلول‌هایی که در آن برای تولید انرژی نیاز دارند، منتقل می‌کند. در دیابت نوع II، بدن توانایی پاسخ به انسولین را از دست می‌دهد. در هر دو نوع دیابت، قند خون بالا می‌رود که میتواند باعث ایجاد مشکلاتی در چشم، اعصاب، کلیه‌ها، قلب و سایر قسمت‌های بدن شود.
علائم دیابت کنترل نشده
علائم نمایانگر دیابت میتواند بر روی هر قسمت از بدن شما تأثیر بگذارد. برای مثال بعد از انجام آزمایش خون، پزشک میتواند تشخیص دهند که قند خون بالایی دارید. احساس تشنگی بیش از حد، تکرر ادرار، کاهش وزن و خستگی از علائم دیگر شایع در افراد دیابتی است. در صورت ابتلا به دیابت، اگر قند خون بیش از حد پایین بیاید، میتواند باعث کاهش هوشیاری و از حال رفتن فرد شود. اگر دیابت کنترل نشود، میتواند بر سلامت دهان و دندان نیز تاثیر داشته باشد. برخی از این علائم عبارتند از:
- کاهش بزاق و خشکی دهان (البته خشکی دهان میتواند به دلیل مصرف داروهای خاصی نیز ایجاد شود.)
- افزایش خطر ابتلا به پوسیدگی دندان به دلیل کاهش بزاق (بزاق نقش حفاظتی در کاهش پوسیدگی دندان دارد)
- التهاب و خونریزی لثه
- اختلال در حس چشایی
- تاخیر در بهبود زخم
- افزایش خطر ابتلا به عفونتهای داخل دهان
- رویش زودرس دندانها در کودکان مبتلا به دیابت
چرا افراد مبتلا به دیابت بیشتر مستعد ابتلا به بیماری لثه هستند
تعداد باکتری‌هایی که در دهان هر فرد وجود دارد، از جمعیت افراد موجود در کره زمین بیشتر است. اگر این باکتریها خانه خود را در لثه‌های شما درست کنند، می‌توانید به بیماری پریودنتال مبتلا شوید. این بیماری مزمن و التهابی میتواند لثه‌ها، تمام بافت‌هایی را که دندانها و حتی استخوان‌ها را نگه می‌دارند، از بین ببرد.
بیماری پریودنتال شایع‌ترین بیماری دندانی است که مبتلایان به دیابت به آن مبتلا میشوند و تقریباً 22٪ از بیماران را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به خصوص با افزایش سن، کنترل قند خون سخت‌تر شده و خطر ابتلا به مشکلات لثه افزایش می‌یابد. در حقیقت، افراد مبتلا به دیابت، در صورت کنترل ضعیف قند خون در معرض خطر بیماری لثه هستند.
بیماری مزمن لثه نیز مانند همه عفونتها، ممکن است باعث افزایش قند خون شود. این امر کنترل دیابت را سخت‌تر می‌کند، زیرا افراد دیابتی مستعد ابتلا به عفونت هستند و قادر به مبارزه با باکتری‌های حمله کننده به لثه‌ها نیستید.
چگونه دندانپزشک میتواند در مبارزه با دیابت به شما کمک کند
در صورت ابتلا به دیابت، مراجعه منظم به دندانپزشک بسیار مهم است. تحقیقات نشان می‌دهد که درمان بیماری لثه میتواند به بهبود میزان قند خون در بیماران دیابتی کمک کند و باعث کاهش پیشرفت بیماری شود.
رعایت بهداشت دهان و دندان و انجام دوره‌ای تمیز کردن حرفهای دندان نزد دندانپزشک میتواند به کاهش HbA1c کمک کند. HbA1c میانگین سطح قند خون شما در سه ماه گذشته را نشان می‌دهد و با اندازه گیری آن در آزمایشگاه می‌توان تشخیص داد که تا چه حد دیابت تحت کنترل است.
اقدامات مناسب برای حفظ سلامتی دهان در افراد مبتلا به دیابت
انجام کار گروهی که شامل مراقبت توسط خودتان و مراقبت حرفهای توسط دندانپزشک خواهد بود، در حفظ لبخند سالم و همچنین کاهش بالقوه سرعت پیشرفت دیابت، موثر خواهد بود. کارهایی که می‌توانید برای حفظ بهتر سلامتی دهان و دندان انجام دهید، عبارتند از:
- سطح قند خون خود را کنترل کنید. از داروهای مربوط به دیابت که توسط پزشک تجویز شده مرتب استفاده کنید.
- تغییر در رژیم غذایی و مصرف غذاهای سالم‌تر و حتی ورزش کردن نیز میتواند تا حد زیادی به شما کمک کند. کنترل مناسب قند خون به بدن شما کمک می‌کند تا با عفونتهای باکتریایی یا قارچی در دهان مبارزه کنید. همچنین به تسکین خشکی دهان ناشی از دیابت کمک می‌کند.
- از کشیدن سیگار خودداری کنید.
- در صورت داشتن دندان مصنوعی یا پروتز، هر روز آن را تمیز کنید.
- حتماً روزانه دو بار مسواک بزنید و روزانه بین دندانهای خود را با نخ دندان تمیز کنید.
- برای معاینات منظم به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
سوالات متداول
ابتلا به دیابت میتواند بر سلامت دهان و دندان شما تاثیر بگذارد و شما را بیشتر در معرض پوسیدگی دندان و عفونتهای قارچی قرار دهد. سایر مشکلات سلامت دهان و دندان که دیابت میتواند بر آنها تاثیر بگذارد، عبارتند از:
1. خشکی دهان که با نام زروستومیا (Xerostomia) نیز شناخته میشود، در بین مبتلایان به دیابت شایع است. هنگامی که در دهان رطوبت کافی ایجاد نمیشود، محیط برای رشد باکتریها مناسب میشود، بافتها تحریک شده و دچار التهاب میشوند و دندانها مستعد پوسیدگی میشوند. اما داشتن عادات خوب و رعایت بهداشت دهان و دندان میتواند دهان را سالم نگه دارد.
2. مشکل در مبارزه با عفونتها، از جمله مواردی که ممکن است منجر به بیماری لثه شود. زمان بهبودی بعد از جراحی دندان آهستهتر است.
راههای مراقبت از دندانها در صورت ابتلا به دیابت عبارتند از:
1. حداقل روزی دو بار مسواک بزنید و روی یک بار نخ دندان بکشید.
2. دو بار در روز از دهانشویه ضد باکتریایی استفاده کنید.
3. دهان خود را از نظر التهاب و خونریزی لثه بررسی کنید. در صورت مشاهده هر یک از این موارد، سریعا به دندانپزشک مراجعه کنید.
4. حداقل هر 6 ماه یک بار دندانهای خود را به صورت حرفهای تمیز کنید.
5. حتما به دندانپزشک خود اطلاع دهید که به دیابت مبتلا هستید و اسامی تمام داروهای بدون نسخه و با نسخهای که مصرف میکنید را به او بدهید.
6. اطمینان حاصل کنید که دیابت شما به خوبی کنترل شده است.
احتمال بروز بیماری لثه در افرادی که مبتلا به دیابت هستند در مقایسه با افراد سالم بسیار بیشتر است. در مجموع احتمال التهاب و عفونت در بیماران دیابتی زیاد است. به همین دلیل احتمال ابتلا به بیماری لثه نیز در این افراد افزایش پیدا می‌کند. عدم کنترل دیابت خطر ابتلا به بیماری لثه را در این افراد به شدت افزایش می‌دهد.
افرادی که دیابت کنترل نشده دارند، اغلب به بیماری لثه مبتلا میشوند. ابتلا به دیابت توانایی مبارزه با عفونتها از جمله عفونتهای لثه را در بدن کاهش می‌دهد. عفونت لثه در نهایت میتواند منجر به ابتلا به اشکال شدید بیماری لثه شود. ابتلا به بیماری لثه میتواند کنترل قند خون را نیز با مشکلاتی رو به رو کند.
دیدگاهتان را بنویسید