دندانپزشکی هالیستیک

دندانپزشکی هالیستیک یا کل نگر (جامع) یک روش جایگزین برای دندانپزشکی سنتی محسوب می‌شود. کلمه هالیستیک (به انگلیسی: Holistic) از لغت یونانی Holos به معنی کل و کامل گرفته شده است. طب هالیستیک یک روش مکمل و جایگزین برای روش‌های قدیمی درمانی است. در این روش، ذهن، بدن و روح بیمار به عنوان یک واحد کل در نظر گرفته می‌شود. در سال‌های اخیر دندانپزشکی هالیستیک بسیار محبوب شده است. امروزه بسیاری از افراد ترجیح می‌دهند که بیشتر از این روش دندانپزشکی و داروهای طبیعی استفاده کنند.

دندانپزشکان هالیستیک یا کل نگر همان دندانپزشکان عمومی هستند که در طول درمان از تکنیک‌های هالیستیک استفاده می‌کنند. بعضی از این دندانپزشکان از ترکیب تکنیک‌های هالیستیک و روش‌های مرسوم استفاده می‌کنند. اما در مجموع رویکرد اصلی تمامی دندانپزشکان کل نگر استفاده از روش‌های هالیستیک است.

دندانپزشکی هالیستیک چیست؟

دندانپزشکی هالیستیک نوعی از دندانپزشکی است که با عنوان‌های زیر نیز شناخته می‌شود:

• دندانپزشکی آلترناتیو
• دندانپزشکی طبیعی
• دندانپزشکی غیر متعارف
• دندانپزشکی زیست سازگار
• دندانپزشکی پیشرفته
• دندانپزشکی جامع
• دندانپزشکی کل نگر

در این نوع دندانپزشکی به سلامت دهان با یک دید جامع نگاه می‌کنند. در واقع در این نوع دندانپزشکی در طول درمان  تاثیر سلامت دهان بر کل بدن و تاثیر سلامت بدن بر دهان و دندان در نظر گرفته می‌شود. بنابراین دندانپزشکی هالیستیک با تمرکز بر تمام جنبه‌های سلامت (جسمی، ذهنی و عاطفی)، مشکلات دهان و دندان را درمان می‌کند.

تفاوت دندانپزشکی هالیستیک با دندانپزشکی سنتی

بعضی از دندانپزشکان هالیستیک در طول درمان از روش‌های مرسوم نیز استفاده می‌کنند. با این حال، تفاوت‌های کلیدی بین دندانپزشکی هالیستیک و دندانپزشکی سنتی وجود دارد که در این بخش آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

1- فلسفه

تفاوت اصلی بین این دو روش فلسفه وجودی هر یک از آن‌هاست. دندانپزشکی سنتی فقط بر سلامت دندان تمرکز دارد. در این نوع دندانپزشکی، سعی می‌شود که مشکلات مرتبط با دندان‌ها، لثه‌ها، فک و نواحی سر و گردن (در صورت تاثیرگذاری بر دهان) درمان شود.

اما در دندانپزشکی هالیستیک، مشکلات دهان و دندان با تمرکز بر کل بدن درمان می‌شود. در واقع تفکر هالیستیک تراپی بیان می‌کند که ذهن، بدن و روح بیمار یک واحد کل هستند و برای درمان یک بخش باید سایر بخش‌ها را نیز در نظر گرفت.

2- درمان

از آنجا که فلسفه دندانپزشکی هالیستیک متفاوت است، روش‌های درمانی آن نیز متفاوت است. در دندانپزشکی سنتی  مراقبت‌های اولیه از دهان شامل روش‌هایی است که از نظر علمی ثابت شده و بی خطر باشند. مانند:

• مسواک زدن
• نخ دندان کشیدن
• پر کردن پوسیدگی دندان

دندانپزشکی هالیستیک از انواع دیگری از روش‌های بالا بهره می‌گیرد. همچنین درمان هالیستیک ممکن است با روش‌های زیر نیز همراه باشد:

• آموزش تغذیه صحیح
• طب آیورودا (یک طب سنتی و کهن در هند)
• آروماتراپی
• هومیوپاتی
• گیاه درمانی
• شفای معنوی
• هیپنوتیزم
• طب سوزنی

به عنوان مثال، اگر فردی مبتلا به التهاب لثه باشد، ممکن است دندانپزشک هالیستیک از درمان‌های تغذیه‌ای برای از بین بردن علائم او استفاده کند. البته در این شرایط دندانپزشکان معمولی نیز به بیمار توصیه‌های تغذیه‌ای می‌کنند. اما دندانپزشکان هالیستیک تاکید بیشتری بر رعایت تغذیه سالم و تاثیر آن بر سلامت دهان دارند.

دندانپزشکان هالیستیک درمان ریشه انجام نمی‌دهند. آن‌ها معتقدند که این روش درمانی ممکن است با خطراتی همراه باشد.

3- مواد مورد استفاده

دندانپزشکان هالیستیک به جای استفاده از مواد رایج در دندانپزشکی از مواد طبیعی و زیست سازگار استفاده می‌کنند. زیست سازگار به موادی گفته می‌شود که تاثیر بدی بر بدن نمی‌گذارند و کاملا با شرایط بدن موجود زنده انطباق دارند.

موادی که دندانپزشکان هالیستیک استفاده می‌کنند کاملا طبیعی هستند. به عنوان مثال، این دندانپزشکان معمولا به بیمار توصیه می‌کنند که برای درمان التهاب لثه از دهانشویه‌های گیاهی استفاده کنند. اما معمولا در این شرایط دندانپزشکان معمولی توصیه می‌کنند که از دهانشویه‌های حاوی کلروهگزیدین استفاده شود. زیرا تاثیر این دهانشویه‌ها در از بین بردن التهاب لثه از نظر علمی ثابت شده است.

از جمله نمونه‌های دیگری از داروهایی که در دندانپزشکی هالیستیک استفاده می‌شود، موارد زیر هستند:

• پودر دندان گیاهی
• Propolis
• خمیردندان neem (neem یک گیاه است که در کشورهای آسیایی یافت می‌شود)
• مواد ترمیمی کامپوزیتی (به جای استفاده از مواد ترمیمی جیوه‌ای)

تحقیقات نشان داده است که مواد ترمیمی آمالگام یا جیوه ای کاملا بی خطر هستند. بعلاوه این مواد مورد تایید FDA و ADA هستند. بنابراین استفاده از آن‌ها برای پر کردن دندان‌ها هیچ مانعی ندارد. اما دندانپزشکان هالیستیک معتقدند که این مواد ترمیمی ممکن است مضر باشند. به همین دلیل از این نوع مواد استفاده نمی‌کنند.

دندانپزشکان هالیستیک در مورد استفاده از فلوراید نیز نظر متفاوتی دارند. دندانپزشکان معمولی معتقدند که برای حفظ سلامت دندان‌ها باید از خمیر دندان‌های فلوراید دار استفاده کرد. اما دندانپزشکان هالیستیک معتقدند که نباید از فلوراید استفاده کرد و تنها گروهی از آن‌ها معتقدند که می‌توان از فلوراید به صورت موضعی استفاده کرد.

مزایای دندانپزشکی هالیستیک

علی رغم محبوبیت دندانپزشکی هالیستیک، اطلاعات زیادی در مورد این نوع دندانپزشکی در دسترس نیست. در مورد فواید، اثر بخشی و مزایای بلند مدت دندانپزشکی جامع تحقیقات بسیار کمی انجام شده است. اگر به موارد زیر اهمیت می‌دهید ممکن است دندانپزشکی هالیستیک را ترجیح دهید:

• داروهای گیاهی
• مواد زیست سازگارپذیر
• طب کلی نگر یا جامع
• اجتناب از جیوه یا فلوراید
• روش‌های درمانی آلترناتیو

برای تعیین این که آیا دندانپزشکی هالیستیک بهتر از دندانپزشکی سنتی است یا خیر، به تحقیقات بیشتری نیاز است.

آیا دندانپزشکی هالیستیک خطر دارد؟

در صورتی که شرایط زیر را داشته باشید ممکن است دندانپزشکی هالیستیک برای شما با خطر همراه باشد:

• سابقه پوسیدگی دندان: از آنجا که دندانپزشکان هالیستیک معتقدند که نباید از فلوراید استفاده کرد، درمان با روش‌های آن‌ها می‌تواند شما را در معرض پوسیدگی‌های بیشتر قرار دهد. ثابت شده است که استفاده از فلوراید از پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری می‌کند.
• عفونت شدید دندان: در این شرایط ممکن است بیمار به مراقبت‌های پزشکی فوری یا درمان ریشه نیاز داشته باشد. دندانپزشکان هالیستیک معتقدند که بهتر است دندان آلوده کشیده شود. در حالی که با روش‌هایی مانند درمان ریشه می‌توان دندان را نجات داد و از عوارض بعدی آن پیشگیری کرد.
• استفاده از  داروها: بعضی از داروها با داروهای گیاهی که توسط دندانپزشکان هالیستیک تجویز می‌شوند اختلال دارند.
• بیماری های مزمن: هیچ تحقیق ثابت شده‌ای در مورد ایمنی دندانپزشکی هالیستیک برای افرادی که دچار بیماری‌های مزمن هستند، وجود ندارد.

باز هم تاکید می‌کنیم که برای درک خطرات و عوارض جانبی دندانپزشکی کلی نگر نیاز به مطالعات بیشتری می‌باشد.

آیا دندانپزشکی هالیستیک برای کودکان مناسب است؟

تا به امروز مشخص نشده است که آیا می‌توان از دندانپزشکی هالیستیک برای کودکان استفاده کرد یا خیر. هیچ تحقیقی پیرامون اثر بخشی و ایمنی راهکارهای این نوع دندانپزشکی بر روی کودکان انجام نشده است. اگر می‌خواهید برای فرزندتان از دندانپزشکی هالیستیک استفاده کنید باید حتما به دندانپزشک هالیستیکی مراجعه کنید که متخصص کودکان باشد. دندانپزشکان اطفال به صورت ویژه با کودکان کار می‌کنند. این به آن معناست که این دندانپزشکان دانش، مهارت و ابزارهای لازم برای کار با کودکان را دارند.

آیا دندانپزشکی هالیستیک تحت پوشش بیمه است؟

اگر بیمه دندانپزشکی دارید ممکن است بیمه شما این نوع دندانپزشکی را نیز تحت پوشش قرار دهد. این موضوع به برنامه بیمه و خدمات آن بستگی دارد. اگرچه دندانپزشکان هالیستیک معمولا به صورت ویژه مشمول خدمات بیمه نمی‌شوند. اما از آنجا که اغلب آن‌ها دندانپزشکان عمومی هستند که از روش‌های هالیستیک استفاده می‌کنند، در لیست خدمات بیمه نیز قرار می‌گیرند.

البته به خاطر داشته باشید که بعضی از روش‌های درمانی جایگزین ممکن است تحت پوشش بیمه نباشند. اگر تصمیم دارید که به دندانپزشک هالیستیک مراجعه کنید، مطمئن شوید که خدمات آن تحت پوشش بیمه است.

سخن آخر

در دندانپزشکی هالیستیک مراقبت از دهان فراتر از لثه‌ها و دندان‌ها است و تمرکز بیشتر بر روی کل بدن و نقش سلامت بدن بر روی سلامت دهان و دندان است. در دندانپزشکی کلی نگر از مواد ترمیمی جیوه‌ای و فلوراید استفاده نمی‌شود.

دندانپزشکی هالیستیک ابهامات زیادی دارد و مورد مطالعه دقیق قرار نگرفته است. هنوز مشخص نیست که این نوع دندانپزشکی ایمن‌تر و یا موثرتر از دندانپزشکی سنتی است. اگر به روش‌های هالیستیک علاقه دارید باید به افراد متخصص و کاردان در این حوزه مراجعه کنید.