پاکت‌های پریودنتال فضاها یا منافذ اطراف دندان‌ها در زیر خط لثه هستند. این فضاها می‌توانند با باکتری‌های عامل عفونت پر شوند.
پاکت‌های پریودنتال یکی از عوامل علائم پریودنتیت (بیماری لثه) هستند که یک عفونت جدی دهان است. شما می‌توانید با بهداشت خوب دهان و دندان یا با درمان آن‌ها را برطرف کنید. اما در صورت عدم درمان، پاکت‌های پریودنتال می‌توانند منجر به از دست دادن دندان شوند.
برای آشنایی با پاکت‌های پریودنتال و راه حل‌های درمان آن و همچنین پیشگیری و عوامل خطری که می‌توانید کنترل کنید، ادامه مطلب را بخوانید.
پاکت پریودنتال چیست؟
دندان‌ها معمولا توسط بافت لثه و استخوان به خوبی در جای خود نگه داشته می‌شوند. هنگامی که شما بیماری لثه دارید، ممکن است فرسایش بافت رخ دهد و باعث ایجاد شکاف‌هایی به نام پاکت شود که اطراف دندان‌ها را احاطه کرده‌اند. این پاکت‌ها می‌توانند باکتری‌ها را جذب کرده و در خود نگه دارند و به استخوان فک آسیب وارد کنند، جایی که دندان‌ها به آن متصل شده‌اند.
اندازه و شدت پاکت‌های پریودنتال
پاکت‌های پریودنتال برحسب میلی متر (mm) اندازه گیری می‌شوند و همه آن‌ها به محض ظهور مضر تلقی نمی‌شوند.
- 1 تا 3 میلی متر: نرمال
- 4 تا 5 میلی متر: پریودنتیت زودرس یا خفیف؛ وجود بیماری لثه
- 5 تا 7 میلی متر: پریودنتیت متوسط
- 7 تا 12 میلی متر: پریودنتیت پیشرفته
پاکت‌های پریودنتال چگونه به وجود می‌آیند؟
فرآیند ایجاد پاکت‌های پریودنتال با ژنژیویت شروع می‌شود، عفونت لثه که در اثر تجمع پلاک در دهان ایجاد می‌شود.
پلاک یک لایه چسبنده متشکل از باکتری‌ها و بقایای مواد غذایی است که روی دندان‌ها تشکیل می‌شود. پلاک‌ها را می‌توان با مسواک زدن روزانه و نخ دندان کشیدن از بین برد. هنگامی که پلاک برداشته نشود، می‌تواند باعث ایجاد موارد زیر شود:
- التهاب
- عفونت
- پیشرفت بیشتر بیماری لثه
- کلکولوس دندانی
- تارتار
هنگامی که التهاب لثه کنترل نشود، در نهایت به بیماری پریودنتال تبدیل می‌شود که دارای چندین مرحله از شدت است. بیماری پریودنتال در مراحل بعدی آن پریودنتیت نامیده می‌شود.
در طی این فرآیند، پلاک به خوردن بافت لثه و در نهایت استخوان ادامه می‌دهد و باعث می‌شود که پاکت‌های اطراف دندان عمیق و بزرگ شوند.
عوامل خطر برای پاکت‌های پریودنتال چیست؟
اگر حداقل دو بار در روز نخ دندان نکشید و مسواک نزنید، خطر ابتلا به بیماری پریودنتال را به میزان قابل توجهی افزایش می‌دهید. این امر ممکن است به ویژه در صورتی که رژیم غذایی با قند بالا داشته باشید، صدق کند. غذاها و نوشیدنی‌های شیرین می‌توانند پوسیدگی دندان‌ها و التهاب لثه را تسریع کنند. سایر عوامل خطر عبارتند از:
- سیگار کشیدن، استفاده از ویپ‌ها یا جویدن تنباکو
- مصرف داروهایی که باعث خشکی دهان می‌شوند
- تغییرات هورمونی مرتبط با بارداری و یائسگی
- مقاومت به انسولین مرتبط با چاقی یا اضافه وزن
- استرس
- افزایش سن
- دیابت
- بیماری‌های قلبی و عروقی
- درمان‌های سرطانی که سیستم ایمنی را ضعیف می‌کنند
- سرطان خون
- عفونت HIV و ایدز
- بیماری کرون
- روماتیسم مفصلی
پاکت‌های پریودنتال چگونه تشخیص داده می‌شوند؟
دندانپزشک فضای بین لثه و دندان را با پروب پریودنتال اندازه گیری می‌کند. پروب‌های پریودنتال، پاکت‌های پریودنتال را بر حسب میلی متر (mm) اندازه گیری می‌کنند. عمق و اندازه پاکت پریودنتال به تعیین درمان‌های مورد نیاز کمک می‌کند. اگر فاصله بین دندان‌ها و لثه‌ها بین 1 تا 3 میلی متر باشد، طبیعی و سالم در نظر گرفته می‌شوند.
از آنجایی که مسواک نمی‌تواند به راحتی به زیر 3 میلی متر برسد، عمق پاکت 4 میلی متری ممکن است باعث نگرانی شود. در این مورد، دندانپزشک وضعیت لثه شما را ارزیابی می‌کند. اگر خونریزی داشته باشند یا ملتهب و ورم کرده به نظر برسند، ممکن است یک پاکت پریودنتال تشکیل شده باشد که نیاز به تمیز کردن یا درمان‌های دیگر دارد.
پاکت‌های پریودنتال که نیاز به درمان دارند، ممکن است بین 5 تا 12 میلی متر باشند. پاکت‌های بیش از 5 میلی متر معمولا برای تمیز کردن، بیش از حد عمیق هستند و به روش‌های تهاجمی تری نیاز دارند. با این حال، پاکت‌های کوچک میکروسکوپی نیز می‌توانند باکتری‌هایی را نگه دارند که رشد می‌کنند و به سلامت دهان آسیب می‌رسانند.
اگر پاکت عمیق باشد، ممکن است از دست دادن استخوان رخ داده باشد. به همین دلیل دندانپزشک برای ارزیابی میزان آسیب وارده به ساختار دندان، عکس رادیوگرافی می‌گیرد.
پاکت‌های پریودنتال چگونه درمان می‌شوند؟
درمان با توجه به اندازه و عمق پاکت پریودنتال، وضعیت لثه و استخوان شما تعیین می‌شود. انواع روش‌های درمان پاکت‌های پریودنتال عبارتند از:
تمیز کردن حرفه‌ای
پاکت‌های کوچک 4 یا 5 میلی متری ممکن است با تمیز کردن حرفه‌ای دندان‌ها همراه با عادات تهاجمی بهداشت دهان و دندان در خانه کوچک شوند.
دندانپزشک شما حداقل دو بار در روز مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را توصیه می‌کند. همچنین ممکن است برای شما دهانشویه آنتی باکتریال را تجویز کند.
این اقدامات به حذف پلاک و جرم از اطراف دندان کمک می‌کند و التهاب لثه را کاهش می‌دهد.
جرم گیری عمیق دندان
این روش غیر جراحی دندانپزشکی با لیزر یا دستگاه اولتراسونیک انجام می‌شود. ابزارهای دستی مانند کورت و جرم گیری نیز رایج هستند.
جرم گیری عمیق دندان به حذف باکتری‌ها، جرم و پلاک از اطراف دندان‌ها کمک می‌کند. همچنین سطح ریشه هر دندان را صاف می‌کند تا بافت لثه بتواند دوباره خود را به دندان بچسباند. این امر به کوچک شدن پاکت کمک می‌کند.
در برخی موارد، یک ژل ضد باکتری نیز مستقیما به پاکت اعمال می‌شود تا به باکتری‌ها حمله کرده و التهاب را کاهش دهد.
دندانپزشک همچنین ممکن است آنتی بیوتیک یا دهانشویه آنتی بیوتیکی برای کاهش باکتری‌ها پس از این روش را تجویز کند.
جراحی کوچک کردن پاکت (فلپ)
اگر پاکت عمیق یا استخوان از دست رفته دارید، اما دندان همچنان در جای خود قرار دارد، دندانپزشک ممکن است جراحی فلپ لثه را توصیه کند. این روش معمولا توسط یک متخصص مانند پریودنتیست انجام می‌شود.
تحقیقات درمانی
یک مطالعه در سال 2019 اثربخشی غشای پریودنتال مهندسی شده را بررسی کرد که می‌تواند به بازسازی بافت لثه از دست رفته در موش‌ها کمک کند. این بافت‌های مصنوعی ممکن است به فعال کردن رشد بافت بیولوژیکی کمک کنند.
اگرچه جالب است، اما این روش برای درمان پاکت‌های پریودنتال دور از دسترس به نظر می‌رسد و جای بهداشت دهان و دندان را نمی‌گیرد.
روش‌های جلوگیری از ایجاد پاکت‌های پریودنتال
مهم نیست که علت اصلی ایجاد پاکت‌های پریودنتال چه باشد، عادات سبک زندگی می‌توانند به طور چشمگیری از بروز بیماری لثه و پاکت‌های پریودنتال جلوگیری کنند.
برای کمک به جلوگیری از ایجاد پاکت‌های پریودنتال، موارد زیر را امتحان کنید:
- حداقل دو بار در روز با یک مسواک با موهای نرم یا مسواک برقی، دندان‌های خود را مسواک بزنید
- از خمیردندان حاوی فلوراید استفاده کنید
- از دهانشویه‌ای استفاده کنید که با پلاک مبارزه کرده و آن را از بین می‌برد
- به طور منظم نخ دندان بکشید تا باکتری‌ها و ذرات غذا از بین دندان‌ها پاک شوند
- اگر خشکی دهان دارید، از دهانشویه‌ای استفاده کنید که الکل نداشته باشد. همچنین می‌توانید آدامس بدوق قند بجوید، آب بنوشید و از کافئین پرهیز کنید
- مصرف هرگونه دخانیات را متوقف کنید
- غذاها و نوشیدنی‌های شیرین را از برنامه غذایی خود حذف کنید
- اگر آب نبات، نوشابه یا هر ماده قندی دیگری می‌خورید، همیشه بلافاصله پس از مصرف آن‌ها دهان خود را با آب بشویید
- از غذاهای ناسالم پرهیز کنید و از یک رژیم غذایی سالم که حاوی مقدار زیادی میوه، سبزیجات و سایر غذاهای حاوی ویتامین C است استفاده کنید
- برای تمیز کردن عمیق و حرفه‌ای دندان‌ها به طور منظم (حدود هر 6 ماه یک بار) به دندانپزشک خود مراجعه کنید
عوارض پاکت‌های پریودنتال
پاکت‌های پریودنتال حاوی باکتری هستند. هنگامی که این عفونت کنترل نشده درمان نشود، می‌تواند به پیشرفت و رشد خود ادامه دهد. عوارض می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- لثه‌های قرمز و متورم حاوی چرک
- درد هنگام جویدن
- از دست دادن دندان
- بوی بد دهان شدید که با شستشو از بین نمی‌رود
- تحلیل لثه (عقب رفتن لثه)
- از دست دادن استخوان
- شل شدن دندان‌ها
سخن پایانی
پاکت‌های پریودنتال نشانه بیماری پیشرفته لثه هستند. اندازه پاکت و همچنین وضعیت لثه و استخوان، درمان مورد نیاز برای کاهش اندازه پاکت را تعیین می‌کند. درمان‌ها از تمیز کردن حرفه‌ای تا جراحی را شامل می‌شوند.
در صورت عدم درمان، عفونت شدید و از دست دادن دندان یا استخوان ممکن است رخ دهد.
با رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندانپزشک برای تمیز کردن، می‌توان از ایجاد پاکت‌های پریودنتال و بیماری پریودنتال جلوگیری کرد.
دیدگاهتان را بنویسید