دهانشویه که به آن “شوینده دهان” نیز گفته می‌شود، معمولا حاوی مواد ضد باکتری برای تمیز کردن بین دندان‌ها و همچنین مواد دیگری به عنوان طعم دهنده است. برخی از انواع دهانشویه حاوی الکل به عنوان یک ماده غیر فعال هستند، در حالی که برخی دیگر فاقد الکل می‌باشند.
برای برخی افراد، دهانشویه می‌تواند عوارض جانبی ناخوشایندی داشته باشد. این عوارض جانبی ممکن است بیشتر از مزایای استفاده از آن به عنوان بخشی از برنامه روزمره شما باشد. همچنین برخی از رنگ‌ها و طعم‌های شیمیایی در برندهای خاص ممکن است برای برخی افراد ناخوشایند باشد.
همانطور که گفته شد، دهانشویه به خودی خود برای شما بد نیست. بیایید نگاهی به عوارض جانبی دهانشویه و آنچه باید در مورد استفاده ایمن از آن بدانید بیاندازیم.
عوارض جانبی دهانشویه حاوی الکل
الکل به عنوان یک ماده نگهدارنده و به عنوان یک حامل برای سایر مواد فعال در دهانشویه استفاده می‌شود، نه به عنوان یک ماده ضد عفونی کننده.
هر فردی تمام عوارض جانبی دهانشویه که در ادامه مطلب به آن‌ها اشاره شده است، تجربه نخواهد کرد. همچنین عوارض جانبی در دهانشویه‌های مختلف متفاوت است.
ممکن است باعث ایجاد یا تحریک زخم‌های دهانی (آفت) شود
ماده‌ای به نام سدیم لوریل سولفات (SLS) در برخی از خمیردندان‌ها و دهانشویه‌ها برای ایجاد کف استفاده می‌شود. اگر مستعد ابتلا به آفت هستید، استفاده از دهانشویه (یا هر محصول خوراکی) حاوی SLS ممکن است باعث شیوع زخم یا بدتر شدن آن‌ها شود. افرادی که در حال حاضر تحت درمان شیمی درمانی هستند نیز ممکن است متوجه این موضوع شوند.
اگر این حساسیت‌ها یا نگرانی‌ها را ندارید، احتمالا این عارضه جانبی را تجربه نخواهید کرد.
ممکن است باعث خشکی دهان شود
خشکی دهان که به عنوان زروستومیا (Xerostomia) نیز شناخته می‌شود، به شرایطی اشاره دارد که در آن غدد بزاقی شما، بزاق کافی برای تر نگه داشتن دهان و جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها تولید نمی‌کند.
به گفته انجمن دندانپزشکی آمریکا، در صورت داشتن خشکی دهان، دهانشویه حاوی فلوراید ممکن است توصیه شود. با این حال، دهانشویه حاوی الکل ممکن است در واقع علائم خشکی دهان را بدتر کند.
ممکن است هنگام استفاده از آن باعث درد یا سوزش شود
برخی از افراد هنگام استفاده از دهانشویه حاوی الکل از احساس سوزن سوزن شدن لذت می‌برند. اما برای دیگران، این احساس می‌تواند بیشتر شبیه درد سوزان باشد.
برخی از دهانشویه‌ها حاوی بیش از 25 درصد الکل هستند که این حس را قوی تر می‌کند.
عوارض جانبی دهانشویه فاقد الکل
برخی از عوارض جانبی دهانشویه‌ها به وجود الکل در فرمول مربوط نیست.
ممکن است میکروبیوم سالم دهان شما را حفظ کند
هر نوع دهانشویه، چه فاقد الکل و چه حاوی الکل، ممکن است تعداد زیادی از باکتری‌های دهان شما را از بین ببرد. برخی از باکتری‌ها در دهان می‌توانند منجر به پوسیدگی دندان‌ها و بوی بد دهان شوند، اما باکتری‌های دیگر در واقع بخشی از میکروبیوم دهان شما هستند که به تجزیه غذا و حفظ سلامت دندان‌ها و لثه‌ها کمک می‌کنند.
از بین بردن همه باکتری‌های موجود در دهان به طور منظم توصیه نمی‌شود، بنابراین فرمول‌های ضدعفونی کننده ملایم تر می‌توانند انتخاب سالم تری باشند.
ممکن است باعث ایجاد لکه بر روی دندان‌ها شود
طبق یک بررسی شایع ترین عارضه جانبی استفاده از دهانشویه که در سال 2019 منتشر شده است، ایجاد لکه بر روی دندان‌ها است.دهانشویه‌ای که حاوی ماده‌ای به نام کلرهگزیدین (CHX) است که فقط با نسخه در دسترس است، احتمالا بعد از استفاده باعث ایجاد لکه‌های موقتی بر روی دندان‌ها می‌شود.
دهانشویه‌هایی که حاوی رنگ هستند، بیشتر از دهانشویه‌های بدون رنگ باعث ایجاد لکه می‌شوند.
ممکن است با افزایش خطر ابتلا به سرطان مرتبط باشد
دهانشویه همچنین ممکن است حاوی مواد مصنوعی باشد که با افزایش خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها مرتبط است.
پژوهشگران طبق یک مطالعه در سال 2016 به این نتیجه رسیدند افرادی که به طور منظم از دهانشویه استفاده می‌کنند نسبت به افرادی که هرگز از دهانشویه استفاده نکرده‌اند، ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سر و گردن باشند.
تحقیقات بیشتری برای درک اینکه آیا این ارتباط واقعی است و اگر چنین است، کدام مواد باعث افزایش خطر می‌شوند، مورد نیاز است.
علائم استفاده بیش از حد از دهانشویه
دندانپزشکان توصیه می‌کنند که از بیشتر دهانشویه‌های بدون نسخه، دو بار در روز همراه با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن استفاده کنید. برخی از افراد بیشتر از این دوست دارند از دهانشویه استفاده کنند و از آن برای خوشبو کردن دهان یا احساسی تمیزی در بین وعده‌های غذایی استفاده می‌کنند.
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر باید استفاده از دهانشویه را کاهش دهید یا قطع کنید:
- زخم‌های دهانی (آفت‌ها) مداوم یا ملتهب
- خونریزی لثه هنگام استفاده از دهانشویه
- علائم خشکی دهان
- درد یا حساسیت هنگام مسواک زدن پس از استفاده از دهانشویه
- لکه دار شدن دندان
چه کسانی نباید از دهانشویه استفاده کنند
طبق گفته انجمن دندانپزشکی آمریکا، کودکان زیر 6 سال نباید از دهانشویه استفاده کنند و کودکان بالای 6 سال هر زمان که از دهانشویه استفاده می‌کنند باید تحت نظارت باشند.
اگر در دهان خود زخم دارید، سیستم ایمنی ضعیفی دارید، یا در حال حاضر تحت درمان شیمی درمانی هستید، بهتر است از استفاده از دهانشویه خودداری کنید.
اگر واکنش آلرژیک به هر نوع ترکیب دهانشویه (مانند فلومنتول یا زایلیتول یا SLS) داشته‌اید، برچسب‌ها را به دقت بررسی کنید تا مطمئن شوید که از محصولی استفاده نمی‌کنید که ممکن است باعث تحریک شود.
آیا استفاده از دهانشویه لازم است؟
دهانشویه فوایدی برای سلامتی دارد. با این حال، باتوجه به انجمن دندانپزشکی آمریکا، شما باید به دنبال فرمول‌های بررسی شده‌ای باشید که دارای مهر تایید سازمان بهداشت و دارو هستند.
دهانشویه بدون نسخه می‌تواند به موارد زیر استفاده شود:
- تازه کردن نفس و درمان بوی بد دهان
- کاهش خطر ابتلا به ژنژیویت (بیماری لثه)
- کاهش تجمع پلاک برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها
- سفید کردن دندان‌ها
گفته می‌شود، هیچ فرمول دهانشویه‌ای جایگزین مسواک زدن منظم و نخ دندان کشیدن دو بار در روز نمی‌شود که پایه و اساس بهداشت خوب دهان و دندان است.
جایگزین‌های دهانشویه
جایگزین‌های برای استفاده از دهانشویه وجود دارد. نخ دندان کشیدن و مسواک زدن دو بار در روز فواید ثابت شده بیشتر و عوارض جانبی احتمالی کمتری دارد.
علاوه بر این، ممکن است دندانپزشک ژل شستشوی دهان را برای شما تجویز کند. این ژل‌های تجویزی دارای سطوح بالاتری از مواد فعال خاص هستند که آن‌ها را برای استفاده موقت در درمان برخی بیماری‌های دهان موثر می‌کنند. شما می‌توانید از ژل شستشوی دهان برای موارد زیر استفاده کنید:
- علائم خشکی دهان
- پیشگیری از بیماری لثه
- تسکین درد زخم‌های دهان (آفت‌ها)
- جلوگیری از عفونت و خشکی حفره بعد از کشیدن دندان یا سایر جراحی‌های دهان
سخن پایانی
دهانشویه می‌تواند عوارض جانبی ناخوشایندی داشته باشد. برخی از این عوارض جانبی تنها در اثر فرمول‌های ایجاد می‌شوند که حاوی الکل یا برخی مواد دیگر هستند.
اما به طور کلی، دهانشویه برای سلامتی شما بد نیست و استفاده از آن برای شما مضر نیست. می‌توانید از دهانشویه به عنوان بخشی از یک روال بهداشت دهان و دندان استفاده کنید یا می‌توانید از استفاده از آن خودداری کنید. این فقط یک موضوع ترجیح شخصی است.
اگر بوی بد دهان مزمن دارید، نگران تجمع پلاک و بیماری لثه هستید، یا به طور کلی در مورد بهبود سلامت دهان خود کنجکاو هستید، باید با دندانپزشک خود صحبت کنید.
دیدگاهتان را بنویسید