پوکی استخوان و سلامت دهان و دندان

پوکی استخوان شرایطی است که استخوان‌ها را ضعیف کرده و آن‌ها را مستعد شکستگی می‌کند. این شرایط می‌تواند بر روی هر قسمت از بدن تأثیر بگذارد، از جمله استخوان فک که از دندان پشتیبانی می‌کند. امروزه، افراد زیادی دچار پوکی استخوان هستند و با افزایش جمعیت، انتظار می‌رود این تعداد افزایش یابد. در صورتی که شما در حال انجام برخی از درمان‌های دندانپزشکی باشید، پوکی استخوان باید مورد توجه ویژه‌ای قرار بگیرد. مانند گذاشتن ایمپلنت برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته خود.

ایمپلنت‌ها بهترین گزینه برای جایگزینی دندان‌ها هستند، زیرا بسیار شبیه دندان‌های واقعی عمل می‌کنند. اما موفقیت آن‌ها بستگی به فرآیندی دارد که به نام استئواینتگریشن (Osseointegration) شناخته می‌شود، که توسط آن ایمپلنت به استخوان فک متصل می‌شود. برای این اتفاق، این استخوان باید نسبتاً سالم باشد. بنابراین پوکی استخوان و برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان آن، ممکن است سلامت دهان شما را تحت تأثیر قرار دهد.

استخوان، یک بافت همیشه در حال تغییر

بافت استخوان زنده بدن مانند اسکلت‌هایی که مطب پزشک یا تلویزیون دیده‌اید، یعنی بافتی خشک و سفید نیست. این بافت به طور مداوم درحال تغییر و بازسازی است که این بازسازی توسط دو فرآیند طبیعی انجام می‌شود:

1. جذب که در آن بدن استخوان‌های قدیمی و آسیب دیده را از بین برده و تجزیه می‌کند.
2. تشکیل استخوان که در این فرآیند مواد حذف شده با استخوان جدید و سالم جایگزین می‌شوند.

در یک موقعیت ایده آل، هر دو فرآیند با سرعت برابر اتفاق می‌افتند. اما در صورت ابتلا به پوکی استخوان، تعادل به سمت جذب و تضعیف ساختار استخوان می‌رود. در واقع سرعت تجزیه استخوان از سرعت تشکیل آن بالاتر می‌شود.

دسته‌ای از داروها به نام بیس فسفونات (با نام‌های تجاری Fosamax ، Boniva ، Reclast و Prolia) می‌توانند از فرآیند جذب جلوگیری کرده و به بازگرداندن تعادل به این دو فرآیند کمک کنند. اما به دلایلی که کاملاً مشخص نشده است، این داروها گاهی اوقات تأثیر متفاوتی روی استخوان‌های فک دارند.

در موارد نادر، مصرف کنندگان طولانی مدت بیس فسفونات، دچار استئونکروز فک (ONJ) ​​می‌شوند که در آن مناطقی از استخوان فک، حالت زنده بودن خود را از دست داده و می‌میرند. بنابراین اگر این دارو را مصرف می‌کنید و در عین حال کاندید عمل جراحی دهان، کشیدن دندان یا قرار دادن ایمپلنت هستید، توجه به این نکته مهم است که قبل از انجام هر درمانی، تأثیر احتمالی استفاده از بیس فسفونات را در نظر بگیرید.

آیا مصرف داروهای پوکی استخوان با درمان‌های دندانپزشکی تداخل دارد؟

بیش از 90 درصد افرادی که از بیماری ONJ مرتبط با بیس فسفونات رنج می‌برند، اغلب برای معالجه سرطان دوز بالایی از دارو را به صورت داخل وریدی دریافت کردند. فقط درصد کمی از افرادی که دارو را به صورت خوراکی مصرف می‌کنند، به این دچار می‌شوند. بنابراین به طور کلی اگر شما پوکی استخوان دارید یا به میزان زیادی مستعد شکستگی استخوان هستید، فواید مصرف این داروها بسیار فراتر از خطرات آن است.

بهترین کار این است که اگر می‌خواهید درمان با دوزهای زیاد بیس فسفونات را شروع کنید، قبل از شروع مصرف دارو، معاینات دندانپزشکی را به صورت کامل انجان دهید. و در صورت وجود هر گونه بیماری در دهان و دندان، ابتدا آن را برطرف کنید. به همین ترتیب اگر این دارو را مصرف می‌کنید، بهتر است در صورت امکان از درمان‌های تهاجمی دندانپزشکی خودداری کنید. با این حال، از آنجا که بیماری درمان نشده دهان و دندان ممکن است باعث مشکلات جدی در سلامتی شود، حتما قبل از تصمیم گیری در مورد درمان، با همه اعضای تیم پزشکی خود صحبت کنید.

بیشتر افرادی که بیس فسفونات خوراکی را به دلیل پوکی استخوان مصرف می‌کنند، مجبور نیستند معاینات دندانپزشکی خود را به تعویق بیندازند یا از این کار خودداری کنند، زیرا این افراد با احتمال کمتری مبتلا به ONJ می‌شوند.

برای ایمپلنت دندان نیز دندانپزشک پس از بررسی دقیق کیفیت و کمیت استخوان حامی دندان در فک، نسبت به انجام و عدم انجام آن تصمیم می‌گیرد. ابتلا به پوکی استخوان ممکن است بر روی نوع کاشت مورد استفاده و میزان زمان بهبودی لازم برای تکمیل فرآیند استخوان سازی تأثیر بگذارد. در هر صورت توجه کنید که برای هر نوع درمان دندانپزشکی که مراجعه می‌کنید، بسیار مهم است که دندانپزشک خود را از شرایط پزشکی و داروهایی که مصرف می‌کنید، مطلع کنید.

جلوگیری از پوکی استخوان

• روش‌های مختلفی وجود دارد که می‌تواند به جلوگیری از پوکی استخوان کمک کند.
• برای شروع توجه کنید که حتما روزانه به میزان کافی کلسیم و ویتامین D را دریافت می‌کنید.
• همچنین کاهش کافئین و الکل و ترک سیگار نیز موثر هستند.
• ورزش همراه با وزنه یا فعالیت‌های بدنی که شما را وادار به مقابله با گرانش می‌کند. مانند پیاده روی، آهسته دویدن یا تمرین وزنه برداری نیز می‌تواند مزایای زیادی به همراه داشته باشد.
• همچنین مراجعه منظم به دندانپزشکی را فراموش نکنید. متخصصان دندانپزشکی فقط به شما برای حفظ سلامت دهان و دندان کمک نمی‌کنند، بلکه شما را در حفظ سلامتی کلی بدنتان نیز یاری می‌کنند.