دندان‌های عقل در بیشتر افراد در اواخر دوران نوجوانی و یا اوایل جوانی در می‌آیند. جالب است بدانید که نداشتن دندان عقل چیز عجیبی نیست و بسیاری از افراد اصلا دندان عقل ندارند. بعضی از افراد هم ممکن است کمتر از چهار دندان عقل داشته باشند.
دندان‌های عقل، دندان‌های آسیاب سوم هستند که در بخش انتهایی دهان قرار دارند. در هنگام درآمدن این دندان‌ها ممکن است کمی احساس درد داشته باشید. درآمدن دندان عقل ممکن است با مشکلاتی همراه باشد. مثلا اگر دندان عقل جای کافی برای در آمدن نداشته باشد، ممکن است به صورت نهفته باقی بماند.
دندان عقل به هر شکلی که باشد باید کشیده شود، چه به صورت نهفته باشد و چه کاملا درآمده باشد.
دلیل نداشتن دندان عقل
با استفاده از تصویربرداری ایکس-ری می‌توان وجود یا عدم وجود دندان عقل را در دهان تشخیص داد. شاید فکر کنید که نداشتن دندان عقل نشان دهنده ابتلا به یک بیماری است. اما واقعیت این است که حتی اگر هیچ دندان عقلی هم نداشته باشید هیچ خطری سلامت دهان و دندان‌های شما را تهدید نمی‌کند.
مطالعات نشان می‌دهد که 5 تا 37 درصد از مردم فاقد دندان عقل هستند. دلیل این امر ناشناخته است، اما احتمال دارد که عامل اصلی آن، ژنتیکی باشد. بنابراین اگر یکی از والدین شما دندان عقل نداشته باشد، احتمال این که خود شما نیز فاقد دندان عقل باشید بسیار زیاد است.
از جمله عوامل دیگری که باعث نداشتن دندان عقل می‌شوند می‌توان به عوامل محیطی، تغذیه و عملکرد فک اشاره کرد.
به یاد داشته باشید که اگر دندان عقل خود را نمی‌بینید به این معنا نیست که دندان عقل ندارید. بعضی اوقات دندان عقل به صورت نهفته در لثه باقی می‌ماند و در نتیجه ممکن است اصلا دیده نشود. دندان‌های عقل نهفته را می‌توان با استفاده از تصویربرداری ایکس-ری تشخیص داد. معمولا برای جلوگیری از عفونت لثه، دندان‌های نهفته را با جراحی از لثه خارج می‌کنند. گاهی نیز دندانپزشک پیشنهاد می‌کند تا زمانی که دندان نهفته مشکلی ایجاد نکرده است، در همان حالت باقی بماند.
دندان‌های عقل چه زمانی در می‌آیند؟
سن در آمدن دندان‌های عقل در افراد مختلف متفاوت است. معمولا 17 تا 21 سالگی زمانی است که دندان‌های عقل در می‌آیند. البته این زمان ثابت نیست. دندان عقل در بعضی از افراد زودتر و در بعضی دیگر دیرتر در می‌آید.
هرچقدر دندان عقل زودتر کشیده شود، مشکلات کمتری ایجاد می‌کند. در اوایل جوانی استخوان‌های اطراف لثه نرم‌تر هستند و اعصاب دهان کاملا شکل نگرفته‌اند. به همین دلیل کشیدن دندان نیز آسان‌تر است. اگر کشیدن دندان عقل را به تاخیر بیاندازید، جراحی آن دشوارتر و دردناک تر خواهد شد.
عملکرد دندان عقل
دندان‌های عقل بیشتر افراد باید کشیده شوند. زیرا فضای دهان تنها برای 28 دندان جا دارد و اگر هر چهار دندان عقل در بیایند، تعداد دندان‌ها 32 عدد می‌شود. این امر باعث فشردگی بیش از حد دندان‌ها خواهد شد.
سوالی که در اینجا ایجاد می‌شود این است که با این شرایط چرا دندان‌های عقل در می‌آیند؟
بعضی از افراد معتقدند که دندان‌های عقل در اجداد ما به عنوان دندان‌های جایگزین عمل می‌کردند. امروزه اکثر غذاهای مورد استفاده ما نرم هستند. همچنین رعایت بهداشت دهان و دندان در بیشتر افراد به خوبی انجام می‌شود. هر دو موردی که ذکر کردیم احتمال از دست دادن دندان‌ها را کاهش می‌دهند، بنابراین دیگری نیازی به دندان جایگزین نیست.
اجداد ما غذاهای مختلفی را می‌خورند که بسیار از آن‌ها نرم نبودند. همچنین بهداشت دهان و دندان نیز در آن‌ها به خوبی رعایت نمی‌شد. به همین دلیل احتمال ابتلا به بیماری لثه، پوسیدگی دندان و یا از دست دادن دندان در آن‌ها بیشتر بود. در نتیجه وجود دندان عقل به عنوان دندان جایگزین برای آن‌ها ضروری بوده است.
امروزه، دندان‌های عقل عملا کاربردی ندارند و معایب آن‌ها از مزایایشان بیشتر است.
عوارض وجود دندان عقل
با وجود تمام مشکلاتی که دندان‌های عقل به وجود می‌آورند، بعضی از افراد می‌توانند تا پایان عمر آن‌ها را حفظ کنند. البته معمولا دندان‌های عقل در نهایت باعث ایجاد عوارض و مشکلاتی می‌شوند. به همین دلیل بسیاری از افراد ترجیه می‌دهند که آن‌ها را بکشند حتی اگر درد یا مشکل خاصی نداشته باشند.
از جمله عوارض رایج وجود دندان‌های عقل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
دندان درد
درد انتهای دهان، از علامت‌های شایع درآمدن دندان عقل است. درد دندان عقل می‌تواند به صورت خفیف و متناوب باشد. این درد را ممکن است برای چند روز و در طی چند ماه یا چند سال احساس کنید. البته احتمال دارد که درد به تدریج افزایش پیدا کند تا جایی که صحبت کردن و جویدن غذا برایتان دشوار شود. دردی که احساس می‌کنید به دلیل فشاری است که دندان به اعصاب دهان وارد می‌کند.
تورم و قرمزی
در هنگام درآمدن دندان عقل همراه با درد، علائمی مانند قرمزی و تورم لثه نیز در اطراف دندان آسیاب سوم مشاهده می‌شود.
دندان نهفته
گاهی اوقات استخوان فک و سایر دندان‌ها مانع از در آمدن دندان عقل می‌شوند. در نتیجه دندان در داخل لثه و به صورت نهفته باقی می‌ماند. این امر می‌تواند باعث ایجاد درد شدید در دهان شود. از دیگر نشانه‌های دندان نهفته می‌توان به درد در اطراف دندان‌های آسیاب اشاره کرد. همچنین در این شرایط گاهی در انتهای دهان کیست ایجاد می‌شود. در برخی مواقع برای حل این مشکل نیاز به جراحی دندان عقل است.
عفونت‌های دهان
در هنگام درآمدن دندان‌های عقل، ممکن است باکتری‌ها دهان وارد لثه شوند و در نتیجه منجر به عفونت دهان شوند. علائم عفونت دهان عبارتند از:
- درد
- قرمزی
- تورم
- حساسیت فک
- بوی بد دهان
- احساس مزه بد در دهان
پوسیدگی دندان
ممکن است مواد غذایی در لثه های اطراف دندان های عقل به دام بیفتند و باعث پوسیدگی این دندان ها شوند. احتمال پوسیدگی در دندان های اطراف دندان عقل نیز زیاد است چرا که معمولا فضای کافی برای کشیدن نخ دندان و مسواک زدن این دندان ها وجود ندارد.
جابجایی دندان ها
زمانی که فضای کافی برای در آمدن دندان عقل وجود نداشته باشد، بیرون آمدن این دندان‌ها از لثه منجر به جابجایی سایر دندان‌ها می‌شود. این می‌تواند منجر به نامرتبی دندان‌ها شود.
چه زمانی به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
اگر دندان درد دارید و یا احساس می‌کنید که دندان عقلتان در حال در آمدن است باید به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک با تصویربرداری ایکس-ری به شما خواهد گفت که چه تعداد دندان عقل دارید. اگر درد یا سایر مشکلات ناشی از دندان عقل را داشته باشید، احتمال دندانپزشک به شما پیشنهاد می‌کند که دندانتان را بکشید. این کار باعث کاهش احتمال بروز عوارضی مانند موارد زیر می‌شود:
- عفونت
- از دست دادن استخوان
- درد
- پوسیدگی
- جایجایی دندان‌ها
اگر دندان عقل هیچ مشکل یا عارضه‌ای را ایجاد نکند ممکن است دندانپزشک کشیدن آن را به زمان دیگری موکول کند. به خاطر داشته باشید که با افزایش سن کشیدن دندان‌های عقل دشوارتر می‌شود به همین دلیل بهتر است در صورت بروز مشکل در همان اوایل جوانی دندان‌ها عقلتان را بکشید.
دیدگاهتان را بنویسید