مدت‌های طولانی انسان‌ها فکر می‌کردند که دندان‌ها مانند اشیاء بی جانی هستند که باید آن‌ها را تمیز کرد و صیقل داد. مانند یک گلدان چینی که تنها به تمیز کردن سطحی احتیاج دارد. اما همان طور که می‌دانید دندان‌ها گلدان‌های چینی نیستند. بلکه یکی از اعضای تشکیل دهنده بدن ما هستند که دارای حیات و عملکرد می‌باشند. بدن ما مواد معدنی را با استفاده از تعادل غلظت کلسیم و همچنین سیستم ایمنی مدیریت می‌کند، که هر دو این‌ها توسط ویتامین D تنظیم می‌شوند.
ممکن است در هر بار مراجعه به دندانپزشک برای معاینه دندان‌هایتان با یک جمله تکراری رو به رو شوید: لطفا بهتر مسواک بزنید و از نخ دندان استفاده کنید. اما نگران نباشید. این فقط شما نیستید که با این مشکل رو به رو هستید. خیلی از مردم نسبت به رعایت بهداشت دهان و دندان و کاهش مصرف قندها کم توجه هستند.
اهمیت رژیم غذایی در سلامت دهان و دندان
امروزه، بیشتر انسان‌ها زندگی پر مشغله‌ای دارند و ممکن است مسواک زدن را فراموش کنند. نخ دندان کشیدن هم که در برنامه روزانه بسیاری از افراد نیست. شاید شما قبل از مراجعه به دندانپزشک نخ دندان بکشید، اما باید بدانید که قطعا دندانپزشک متوجه خواهد شد که شما به صورت روزانه و منظم نخ دندان نمی‌کشید. چنین شرایطی می‌تواند برای دندانپزشک و بیمار ناراحت کننده باشد، زیرا اگر بیمار نکات بهداشتی را رعایت نکند، در روند سلامت دهان و دندان بهبودی حاصل نخواهد شد.
باید بدانید که پوسیدگی دندان‌ها و یا خون ریزی لثه تنها با مسواک زدن مناسب و کاهش مصرف مواد قندی کنترل نمی‌شود. بسیاری از افراد هستند که هرگز توصیه‌های مربوط به بهداشت دهان و دندان را رعایت نمی‌کنند، اما دندان‌هایشان کاملا سالم می‌ماند و هیچ مشکلی ندارند. از سوی دیگر افرادی نیز هستند که با وجود رعایت تمامی نکات بهداشتی (مسواک زدن، کشیدن نخ دندان و کنترل مصرف قند) دارای مشکلات دهان و دندان هستند.
شاید فکر کنید که این اتفاقات به شانس فرد بستگی دارد، اما در واقعیت رعایت بهداشت روزانه و کاهش مصرف قند برای حفظ سلامت دندان‌ها کافی نیستند. برای داشتن دندان سالم شما باید یک رژیم غذایی کامل و سالم داشته باشید، نه رژیم غذایی که فقط در آن مصرف قند کاهش پیدا کرده باشد.
ویتامین D و سلامت دندان‌ها
پوسیدگی دندان و خون ریزی لثه از جمله شایع‌ترین مشکلات دهان و دندان هستند و ممکن است برای هر فردی اتفاق بیفتند. پوسیدگی دندان شایع‌ترین بیماری مزمن در کودکان است و خون ریزی لثه اولین نشانه از بروز بیماری‌های لثه است. بیماری لثه یک بیماری مزمن التهابی است. این بیماری نه تنها نشان دهنده مشکل در لثه‌ها است بلکه می‌تواند نشان دهنده مشکلات روده‌ای نیز باشند.
برای سلامت دندان‌ها تمرکز بر روی تمیز نگه داشتن دندان‌ها به تنهایی کافی نیست، بلکه باید به شرایط درونی بدن نیز توجه داشته باشیم. زیرا بسیاری از اتفاقات درون بدن ما بر روی سلامت دندان‌ها اثر می‌گذارند. ویتامین D یکی از تاثیرگذارترین فاکتورها بر سلامت دندان‌ها و لثه است و می‌تواند از پوسیدگی دندان‌ها و ابتلا به بیماری‌های لثه جلوگیری کند.
پوسیدگی دندان: ویتامین D و سیستم ایمنی دندان پزشکی
پوسیدگی دندان‌ها لزوما ارتباطی با عدم رعایت بهداشت دهان و دندان ندارد. بسیاری از جوامع سنتی در گذشته هرگز از مسواک استفاده نمی‌کردند و پوسیدگی دندان در میان آن‌ها بسیار کم اتفاق می‌افتاد. یکی از علل اصلی این اتفاق این است که در بدن آن‌ها ویتامین D به میزان کافی وجود داشت.
همه ما می‌دانیم که ویتامین D به وسیله برخورد نور خورشید به پوست ساخته شده و جذب بدن می‌شود. این ویتامین برای سلامت استخوان‌ها بسیار مهم است، زیرا دستگاه گوارش به وسیله آن، کلسیم را از مواد غذایی که می‌خوریم جذب بدن می‌کند. کلسیم همراه با فسفات یک ساختار استخوانی را تشکیل می‌دهد که در ساخت مینای دندان نقش دارد.
در زیر مینای دندان عاج قرار گرفته است. عاج حاوی سلول‌های زنده است که بدن از آن‌ها برای محافظت از تمامی بخش‌های مهم دندان و اعصاب درون دندان استفاده می‌کند. عاج دندان حاوی یک سری سلول نگهبان است که در ناحیه مرز با مینای دندان قرار گرفته‌اند و فاکتورهای ایمنی ترشح می‌کنند. این فاکتورهای ایمنی می‌توانند عاج دندان آسیب دیده را ترمیم کنند، اما تنها در صورتی توانایی این کار را دارند که بدن به اندازه کافی ویتامین D داشته باشد. ویتامین D برای سیستم ایمنی همانند سوخت است و اگر به میزان کافی در بدن نباشد، سیستم ایمنی سوخت کافی برای محافظت و ترمیم دندان‌ها را نخواهد داشت.
خون ریزی لثه: ویتامین D، باکتری‌های دهان و التهاب
رعایت بهداشت دهان و دندان برای جلوگیری از خون ریزی لثه از جمله راه کارهایی است که ممکن است دندانپزشک‌تان به شما توصیه کند.
خون ریزی لثه نشان دهنده وجود التهاب است. این عارضه فقط نشان دهنده مشکل در سلامت دندان‌ها نیست، بلکه می‌تواند نشان دهنده مشکل در سیستم ایمنی باشد. میکروب‌های درون دهان در ادامه میکروبیوم روده هستند، جایی که در آنجا 80 % از اعضای سیستم ایمنی آماده فعالیت می‌شوند. همانند روده در دهان نیز بین باکتری‌ها و سیستم ایمنی تعامل وجود دارد. ویتامین D در مدیریت سیستم ایمنی بدن نقش دارد. در واقع ویتامین در چگونگی نحوه تشکیل سلول‌های ایمنی تاثیرگذار است.
کمبود ویتامین D
کودکانی که کمبود ویتامین D دارند، بیشتر در معرض خطر پوسیدگی دندان قرار دارند. هم نقص و هم کمبود این ویتامین می‌تواند خطر پوسیدگی را افزایش دهد. بیشترین میزان خطر برای کودکانی است که دچار نقص در ویتامین D هستند. با این حال، احتمال ایجاد پوسیدگی در دندان‌های کودکانی که دارای کمبود ویتامین D هستند هم بسیار بالا است.
اگر شما و یا فرزندتان دچار پوسیدگی دندان شده‌اید، حتما باید میزان ویتامین D خود را اندازه گیری کنید. در بیشتر مواقع میزان ویتامین D در افرادی که دچار پوسیدگی دندان شده‌اند چیزی بین 20-40 ng/ml است. درحالی که میزان ویتامین D درخون باید بین 60-80 ng/ml باشد.
با اینکه در این زمینه باید مطالعات بیشتری صورت بگیرد، اما مطمئنا اگر ویتامینD کافی داشته باشید، احتمال ابتلا به بیماری‌های لثه در شما کاهش پیدا خواهد کرد. با رعایت رژیم غذایی مناسب و اصلاح سبک زندگی می‌توانید همیشه سطح مناسبی از این ویتامین را در خون حفظ کنید.
سبک زندگی: روزانه 30 دقیقه خود را در معرض آفتاب قرار دهید
به یاد داشته باشید که صورت و بازوهایتان باید در معرض آفتاب قرار بگیرد، در غیر این صورت تولید ویتامین D به خوبی انجام نمی‌شود. باید بدانید که در عرض‌های جغرافیایی بالای 37 درجه نور خورشید دیگر برای تولید ویتامین D اثر بخش نیست.
مشکلات گوارشی، ایمنی و یا مشکلات کبدی می‌توانند بر تولید ویتامین D در بدن تاثیر منفی بگذارند. در هر روز باید یک یا دو وعده غذایی سرشار از ویتامین D داشته باشید. غذاهایی که دندان‌ها را تقویت می‌کنند، دارای منبع غنی از ویتامین D3 هستند. این غذاها شامل موارد زیر می‌باشند:
- ماهی
- گوشت ارگانیک
- تخم مرغ
- کره، ماست، پنیر (حیوانی)
حفظ رژیم غذایی مناسب از روش‌های طولانی مدت تامین ویتامین D مورد نیاز بدن است. اگر دچار کمبود ویتامین D هستید (زیر 25ng/ml) باید در رابطه با مصرف مکمل‌ها با پزشک متخصص مشورت کنید. به یاد داشته باشید که همیشه باید ویتامین D3 را در کنار ویتامین K2 مصرف کرد.
سخن آخر
ویتامین D یکی از بزرگ‌ترین عوامل موثر در حفظ سلامت دندان است. میزان کافی آن در بدن منجر به کاهش خطر ابتلا به پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه می‌شود. شما می‌توانید سطح این ویتامین در بدن خود را با استفاده از اصلاح سبک زندگی و رژیم غذایی مناسب مدیریت کنید.
به یاد داشته باشید که سالم ماندن دندان‌ها در نهایت منجر به سالم ماندن بدن شما خواهد شد. همیشه به صورت منظم میزان ویتامین D در خون را اندازه گیری کنید.
دیدگاهتان را بنویسید