آندربایت به حالتی گفته می‌شود که در آن دندان‌های جلویی فک پایین جلوتر از دندان‌های جلویی فک بالا قرار گرفته باشد. به این اختلال مال اکلوژن کلاس III و یا پروگناتیسم نیز گفته می‌شود. در بعضی موارد آندربایت بسیار شدید است به طوری که جلوتر بودن فک پایین کاملا مشخص است. اما گاهی از نوع خفیف آن است و تقریبا قابل تشخیص نیست.
آندربایت علاوه بر تاثیراتی که در ظاهر فرد می‌گذارد، مشکلات دیگری را نیز ایجاد می‌کند. موارد شدید آندربایت می‌تواند عوارض زیر را به همراه داشته باشد:
- اختلال در جویدن غذا
- اختلال در صحبت کردن
- درد در ناحیه دهان و صورت به علت عدم انطباق فک
دلایل ایجاد آندربایت
نحوه قرارگیری دندان‌ها در دهان تحت تاثیر فاکتورهای مختلفی است. در حالت طبیعی دندان‌های فک بالا باید کمی جلوتر از دندان‌های فک پایین قرار بگیرند و بخشی از آن‌ها را بپوشانند. بعلاوه دندان‌های آسیاب بالا و آسیاب پایین نیز باید کاملا بر روی هم قرار بگیرند. مرتب بودن دندان‌ها باعث می‌شود که در هنگام غذا خوردن گونه‌ها، لب‌ها و یا زبان خود را گار نگیرید.
از جمله مواردی که باعث ایجاد این اختلال می‌شوند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
عادت‌های غلط کودکی
بعضی از عادت‌های دوران کودکی احتمال ایجاد آندربایت و یا سایر مشکلات بایت را افزایش می‌دهند. عادت‌هایی مانند:
- مکیدن انگشت شست
- فشار دادن دندان‌ها با زبان
- استفاده از پستانک در کودکان بالای 3 سال
- استفاده بیش از اندازه از شیشه شیر در سنین نوزادی
عوامل ژنتیکی
در بیشتر مواقع آندربایت در اثر عوامل ژنتیکی یا ارثی ایجاد می‌شود. احتمال ایجاد این اختلال در افرادی که حداقل یکی از اعضای خانواده آن‌ها دچار این اختلال است، بیشتر است. عوامل ژنتیکی تعیین کننده شکل و اندازه فک و دندان‌ها هستند. بعضی از افراد دارای دندان‌های بسیار نزدیک بهم، دندان‌های نهفته، دندان‌های بد شکل یا دندان‌های نامرتب هستند که در اثر عوامل ژنتیکی ایجاد شدند. بعضی از نقایص مادرزادی مانند شکاف کام یا شکاف لب نیز در بدو تولد ظاهر می‌شود. تمامی این موارد می‌توانند باعث مال اکلوژن شوند.
جراحت
صدمات شدیدی که به صورت وارد می‌شود، ممکن است آسیب‌های دائمی را به استخوان فک وارد کند. در اکثر مواقع استخوان شکسته فک قابل ترمیم است، اما گاهی بعد از جراحی، استخوان فک بالا و پایین به خوبی هم تراز نمی‌شوند. همین امر باعث ایجاد آندربایت می‌شود.
تومورها
ممکن است تورموهایی که در استخوان فک و یا دهان شکل می‌گیرند باعث بیرون زدگی فک‌ها شوند و باعث آندربایت شوند.
ضرورت درمان آندربایت
در بیشتر افراد دندان‌ها کاملا منظم و بدون نقص نیستند. همیشه یک نامرتبی جزئی در دندان‌ها وجود دارد که نیاز به درمان خاصی نیز ندارد، اما در مواردی که فرد دچار آندربایت شدید است، درمان می‌تواند مفید و حتی ضروری باشد.
درمان آندربایت فواید زیر را به همراه دارد:
- مسواک زدن راحت تر می‌شود و در نتیجه آن احتمال ایجاد پوسیدگی و یا ابتلا به بیماری لثه کاهش پیدا می‌کند.
- فشاری که بر دندان‌ها، فک و ماهیچه‌های صورت وارد می‌شود، کاهش پیدا می‌کند.
- احتمال شکسته شدن دندان‌ها و اختلالات مفصل گیجگاهی فکی نیز کاهش پیدا می‌کند. (این دو مورد در بین افرادی که دچار آندربایت هستند، بسیار شایع است.)
مراقبت‌های خانگی
مسواک زدن و کشیدن نخ دندان به صورت روزانه و مراجعه منظم به دندانپزشک از جمله فاکتورهای کلیدی برای حفظ سلامت دهان و دندان محسوب می‌شوند. اما افرادی که دچار آندربایت و یا سایر اختلالات بایت هستند باید به صورت ویژه از دندان‌های خود مراقبت کنند تا از پوسیده شدن دندان‌هایشان جلوگیری کنند. اگر دچار آندربایت هستید، باید حتما موارد زیر را رعایت کنید:
- حداقل روزی دو بار و هر بار دو دقیقه دندان‌هایتان را مسواک بزنید.
- حتما از خمیر دندان فلوراید دار استفاده کنید.
- حتما هر روز دندان‌هایتان را نخ دندان بکشید.
- حداقل سالی دوبار برای معاینه و جرم گیری به دندانپزشک مراجعه کنید.
درمان آندربایت
موارد خفیف را می‌توان با استفاده از ابزارهای ارتودنسی درمان کرد. کشیدن یک یا چند دندان از فک پایین نیز در بعضی موارد به اصلاح آندربایت کمک می‌کند. یکی دیگر از راهکارهای درمان آندربایت تراشیدن و یا صاف کردن دندان‌هایی است که بزرگ تر از سایر دندان‌ها هستند و باعث ایجاد اختلال شده‌اند. اگر آندربایت از نوع شدید آن باشد، باید برای اصلاح موقعیت دو فک جراحی انجام شود.
آندربایت در خردسالان و کودکان
یکی از فاکتورهای مهم در اصلاح آندربایت، تشخیص زودهنگام است. اگر در کودکان از نوع خفیف آن باشد، برای درمان و انجام ارتودنسی باید حداقل تا 7 سالگی کودک صبر کرد. 7 سالگی سنی است که در آن دندان‌های دائمی شروع به در آمدن می‌کنند.
استفاده از فیس ماسک‌ها در سنین کودکی می‌تواند یک درمان موقتی برای اصلاح این شرایط باشد. اما برای اصلاح دائمی نیاز به روش‌های دیگر درمانی است.
اگر آندربایت کودک از نوع شدید آن باشد، باید در همان سنین کودکی جراحی انجام شود، به ویژه اگر به دلیل مشکلاتی مانند شکاف لب ایجاد شده باشد. برای تشخیص بهترین سن شروع درمان و نوع درمان حتما با دندانپزشک کودک مشورت کنید. باید بدانید که جراحی همیشه با خطرهای احتمالی همراه است و تنها باید در صورتی انجام شود که هیچ راه درمان دیگری وجود نداشته باشد.
جراحی آندربایت
اکثر جراحان فک و صورت این توانایی را دارند که اختلال آندربایت را اصلاح کنند. جراحی‌های متداول برای درمان شامل عقب کشیدن فک پایین و یا جلو کشیدن فک بالا می‌باشد. جراحی فک همانند تمام جراحی‌ها خطرهای احتمالی را به همراه دارد. خطرات مرتبط با بیهوشی، عفونت، مشکلات خونریزی و ….
مقایسه آندربایت و اوربایت
اوربایت دقیقا برعکس آندربایت است. در اوربایت دندان‌های فک بالا جلوتر از دندان‌های فک پایین قرار می‌گیرند. عواملی که باعث ایجاد آندربایت می‌شوند، در شکل گیری اوربایت نیز نقش دارند، اما روش‌های درمانی معمولا متفاوت است.
سخن آخر
آندربایت اختلالی است که احتمال دچار شدن به آن در مقایسه با سایر اختلالات بایت کمتر است. این اختلال تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی شما می‌گذارد، اما خبر خوب آن است که قابل درمان است. بنابراین اگر دچار این اختلال هستید در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید.
دیدگاهتان را بنویسید