آنژین لودویگ یک عفونت نادر پوستی در بافت‌های نرم دهان است که می‌تواند جدی شود. این بیماری باعث درد شدید، حساسیت و تورم زیر زبان و مناطق دیگر (مانند گردن و فک) می‌شود. در برخی موارد، تورم می‌تواند به حدی شدید باشد که مجاری هوایی دچار انسداد شده و تنفس مشکل شود و در نتیجه آن وضعیت اضطراری ایجاد شود. نام بیماری آنژین لودویگ، از نام ویلیام فردریش فون لودویگ برگرفته شده که اولین کسی بود که این بیماری را در دهه 1800 کشف و توصیف کرد. در گذشته آنژین لودویگ یکی از دلایل اصلی مرگ و میر ناشی از سلولیت گنگنوز و ادم (تورم) بافت‌های نرم گردن و کف دهان بود. قبل از کشف آنتی بیوتیک‌ها، آمار مرگ و میر بر اثر آنژین لودویگ بسیار بالا بود.
در موارد شدید، آنژین لودویگ می‌تواند از گردن به مدیاستینوم یا میان سینه (ناحیه بین ریه‌ها و جایی که قلب در آن قرار دارد) گسترش پیدا کند و باعث ایجاد درد قفسه سینه در برخی از افراد شود. به همین دلیل بخشی از نام این بیماری “آنژین” است که به معنای درد قفسه سینه ناشی از کمبود اکسیژن رسانی به قلب می‌باشد. عفونت ناشی از آنژین لودویگ اغلب به صورت آبسه دندان شروع می‌شود و باعث تجمع چرک در مرکز دندان می‌شود. سپس عفونت به مناطق دیگر دهان، فک، گردن و … گسترش می‌یابد. شیوع این بیماری در بزرگسالان بیشتر از کودکان است. امروزه آنژین لودویگ با استفاده از آنتی بیوتیک‌ها و سایر روش‌های درمانی قابل درمان است. افرادی که سریعاً تحت درمان قرار می‌گیرند به طور کامل بهبود پیدا می‌کنند.
علائم بیماری آنژین لودویگ
علائم شایع آنژین لودویگ شامل موارد زیر است:
- تب، ضعف و خستگی (به دلیل پاسخ سیستم ایمنی بدن به عفونت باکتریایی)
- تورم زبان
- هذیان گویی
- مشکلات گفتاری (به دلیل تورم زبان)
- مشکل در بلع
- درد در کف دهان (خصوصاً هنگام حرکت زبان)
- درد گوش
- قرمزی، تورم و درد در گردن (به دلیل التهاب). پاسخ التهابی منجر به ایجاد تورم در گردن و بافت‌های تحتانی (فضای صورت سر و گردن)، ساب ماگزیلار (ناحیه زیر فک پایین) و زیر زبان می‌شود.
با پیشرفت شرایط، علائم بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احساس گیجی یا سایر تغییرات ذهنی ناشی از هیپوکسی طولانی مدت (فقدان اکسیژن)
- مشکل در تنفس، تنفس سریع یا سایر مشکلات تنفسی مانند استریدور یا سوت تنفسی که به معنای صدای ریوی مداوم و شدید هنگام تنفس است که به دلیل انسداد و تنگی مجاری هوایی فوقانی (مانند حنجره) رخ می‌دهد.
- درد قفسه سینه (ناشی از التهابی که به ناحیه مدیاستینوم گسترش یافته است)
آنژین لودویگ پیشرفته ممکن است به مراقبت فوری پزشکی نیاز داشته باشد. زیرا با پیشرفت این بیماری، تورم زبان می‌تواند باعث انسداد و تنگی راه هوایی شود و تنفس را دشوار یا حتی غیرممکن کند.
عوارض بیماری آنژین لودویگ
در صورت پیشرفت آنژین لودویگ و عدم درمان بیماری، ممکن است عوارض خطرناکی بروز کند که عبارتند از:
- عفونت شدید (منجر به گانگرن گازی یا قانقاریا)
- مشکل در تنفس
- سپسیس (عفونت باکتریایی در جریان خون)
- انسداد راه هوایی (ترسناک‌ترین عارضه این بیماری، انسداد راه هوایی به دلیل بزرگ شدن و جابجایی انتهای زبان است)
- پوکی استخوان (عفونتی که به استخوان گسترش یافته است)
- مرگ
اگر مشکلی در تنفس دارید، با شماره اورژانس یا مرکز فوریت‌های پزشکی تماس بگیرید.
گانگرن گازی یا قانقاریا چیست؟
قانقاریا معمولاً توسط باکتری‌های استرپتوکوکوس گروه A و استافیلوکوکوس اورئوس ایجاد می‌شود. با رشد باکتری‌ها در نواحی آسیب دیده (کف دهان، فک و گردن)، سموم و گاز ایجاد شده به بافت‌ها، سلول‌ها و رگ‌های خونی آسیب می‌رسانند.
علت ابتلا به آنژین لودویگ
علت اصلی بیماری آنژین لودویگ عفونت باکتریایی چند میکروبی است. باکتری اصلی ایجاد کننده این بیماری استرپتوکوک بتاهمولیتیک گروه A است که معمولا با باکتری‌های بی هوازی (باکتری‌هایی که برای زنده ماندن به اکسیژن احتیاج ندارند) مانند باکتریوسیدها همراه است. طبق تحقیقات انجام شده، ارگانیسم‌های دیگر که از عفونت‌های عمقی گردن جدا شده‌اند، شامل موارد زیر است:
- استرپتوکوکوس ویریدان (40.9٪)
- استافیلوکوکوس اورئوس (27.3٪)
- استافیلوکوکوس اپیدرم (22.7٪)
باکتری‌هایی که باعث ایجاد آنژین لودویگ می‌شوند اغلب از عفونت دندان سرچشمه می‌گیرند. طبق مطالعات انجام شده، افراد در 70٪ موارد به دلیل عفونت‌های ایجاد شده، به این بیماری مبتلا شده‌اند. دندان آسیاب دوم فک پایین شایع ترین محل شروع آنژین لودویگ است، اما دندان آسیاب سوم فک پایین نیز معمولا درگیر می‌شود. بهداشت ضعیف دندان علت اکثر عفونت‌های دندان است که در صورت عدم درمان ممکن است منجر به آنژین لودویگ شود. اگرچه عفونت‌های دندانی شایع‌ترین علت این بیماری است، اما علل دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- تروما یا آسیبی که منجر به عفونت دهان شود
- کشیدن دندان (که عفونت ایجاد کرده است)
- دلایل دیگر از جمله بیماری‌های مزمن که سیستم ایمنی بدن را به خطر می‌اندازد
بنابراین برای جلوگیری از ابتلا به عوارض عفونت، از جمله آنژین لودویگ، سریعاً به دنبال درمان عفونت دندان یا آبسه باشید.
تشخیص بیماری آنژین لودویگ
اقدامات اصلی که برای تشخیص بیماری آنژین لودویگ انجام می‌شود، عبارتند از:
- معاینه فیزیکی یا دندانی برای بررسی تورم فک، گردن، مناطق دیگر و بررسی تورم قابل مشاهده یا قابل لمس
- سابقه پزشکی بیمار برای جمع آوری اطلاعات در مورد علائم و همچنین هر گونه مشکلات اخیر دندانپزشکی
- نمونه برداری از ناحیه آسیب دیده که معمولاً از زیر زبان گرفته شده و کشت داده می‌شود. در این بررسی نمونه‌ها در آزمایشگاه و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شوند. سپس در محیط کشت مخصوص، کشت داده می‌شوند تا نوع باکتری (ارگانیسم ایجاد کننده) که ممکن است باعث ایجاد عفونت شده باشد، مشخص شود.
- آزمایش‌های تصویربرداری مانند توموگرافی کامپیوتری با کنتراست (CT) یا تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) از دهان، فک و گردن انجام می‌شود تا از نظر بزرگ شدن ناحیه فک، وجود چرک یا تشکیل گاز که ممکن است راه هوایی را تنگ کند، بررسی شود.
درمان بیماری آنژین لودویگ
مهم‌ترین و ضروری‌ترین کار برای درمان آنژین لودویگ، چه در مراحل اولیه و چه در مراحل پیشرفته، باز نگه داشتن راه هوایی است. این کار یا با قرار دادن لوله تنفسی در بینی یا دهان یا انجام تراکئوتومی (ایجاد یک سوراخ در دیواره نای از طریق گردن برای وارد کردن لوله تنفس)، انجام می‌شود.
تراکئوتومی با استفاده از بی حسی موضعی یکی از بهترین راه‌ها برای باز کردن راه هوایی در بیماران مبتلا به عفونت شدید گردن است. اما ممکن است در موارد پیشرفته عفونت به دلیل موقعیت مورد نیاز برای ایجاد برش یا به دلایل آناتومیک مانند انحراف گردن، دشوار یا غیرممکن باشد. تراکئوتومی فقط برای افرادی که در مراحل پیشرفته آنژین لودویگ با علائمی مانند عفونت عمقی گردن قرار دارند انجام می‌شوند.
تنگ شدن و انسداد راه هوایی یکی از مهم‌ترین نشانه‌های آنژین لودویگ و مهم‌ترین علت مرگ و میر بر اثر این بیماری است.
درمان زود هنگام آنژین لودویگ
در مراحل اولیه بیماری، درمان ممکن است شامل تجویز آنتی بیوتیک‌ها و مشاهده دقیق برای اطمینان از عدم تورم زبان و انسداد راه هوایی باشد. به دلیل ریسک بالای این بیماری، فرد مبتلا به آنژین لودویگ با نظارت بسیار دقیق توسط مراکز درمانی و بیمارستان‌ها تحت درمان قرار می‌گیرد و درمان هرگز در خانه انجام نمی‌شود. حفظ راه هوایی مهم‌ترین نگرانی برای هر فردی است که مبتلا به آنژین لودویگ باشد. آنتی بیوتیک‌ها به صورت داخل وریدی تجویز می‌شوند. پس از قطع IV ، آنتی بیوتیک خوراکی (از طریق دهان) مصرف شده و بیمار مرخص می‌شود.
درمان مراحل پیشرفته بیماری آنژین لودویگ
ممکن است برای از بین بردن مایع آبسه‌های ثانویه، نیاز به جراحی باشد. تخلیه با سوزن نیز اغلب به منظور کاهش خطر شیوع عفونت انجام می‌شود.
روش تخلیه عفونت
برای تخلیه عفونت‌های دندانی نیاز به مراجعه به دندانپزشک است و ممکن است درمان دندانپزشکی برای معالجه هرگونه آبسه دندان یا عفونت دندان ضروری باشد. ممکن است برای انجام این کار به متخصص اندودنتیست برای درمان کانال ریشه در دندان آسیب دیده نیاز باشد. درمان کانال ریشه یا عصب کشی روشی است که شامل برداشتن بافت آلوده از دندان است که باعث تشکیل آبسه شده است.
پیشرفت درمان آنژین لودویگ
قبل از کشف آنتی بیوتیک‌ها، بیش از نیمی از افراد مبتلا به آنژین لودویگ در اثر این بیماری می‌مردند. اما امروزه آمار مرگ و میر برای افرادی که به آنژین لودویگ مبتلا شده‌اند تنها حدود 8٪ است.
کاهش این آمار نتیجه درمان با آنتی بیوتیک‌ها، تکنیک‌های تخلیه ادم (محل تجمع مایعات)، کمک به جلوگیری از شیوع عفونت به سایر بافت‌ها و همچنین تکنیک‌های فوریت‌های پزشکی برای ایجاد و باز نگه داشتن راه هوایی مانند تراکئوتومی است.
پیشگیری از ابتلا به آنژین لودویگ
آنژین لودویگ در اکثر موارد یک بیماری نادر و در عین حال قابل پیشگیری است. با اجرای این اقدامات می‌توانید خطر ابتلای خود را کاهش دهید:
- به طور منظم به دندانپزشک مراجعه کنید (برای انجام معاینه، تمیز کردن حرفه‌ای دندان و همچنین مراقبت‌های ترمیمی برای درمان پوسیدگی دندان).
- بهداشت دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید (مسواک زدن و استفاده روزانه از نخ دندان).
- اگر هر نوع عفونت یا درد غیر قابل توضیح در دهان دارید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
- از انجام کارهای غیرضروری مانند سوراخ کردن زبان (که خطر عفونت در دهان را افزایش می‌دهد) خودداری کنید.
- در صورت احساس درد در دندان، از بین رفتن پرشدگی دندان، احساس بوی ناخوشایندی در دهان یا خونریزی لثه‌ها یا دندان‌ها، به سرعت به دندانپزشک مراجعه کنید.
- در صورتی که دهان شما زخم شده و بهبود نیافته است، فوراً برای معاینه به دندانپزشک مراجعه کنید.
دیدگاهتان را بنویسید