اثر هورمون‌ها روی دهان

زنان ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی که تجربه می‌کنند، بیشتر مستعد مشکلات سلامت دهان باشند. هورمون‌ها نه تنها در خونرسانی به لثه، بلکه بر پاسخ بدن به سموم ناشی از پلاک نیز تأثیر می‌گذارد. در نتیجه این تغییرات، زنان بیشتر مستعد پیشرفت بیماری پریودنتال در مراحل خاصی از زندگی خود و نیز سایر مشکلات سلامت دهان می‌باشند.

چه زمانی زنان در معرض مشکلات بهداشت دهان و دندان هستند؟

پنج وضعیت در زندگی زنان وجود دارد که طی آن نوسانات هورمونی باعث می‌شود آن‌ها در معرض مشکلات سلامت دهان قرار بگیرند. از جمله در دوران بلوغ، چرخه قاعدگی ماهانه، هنگام استفاده از قرص‌های ضد بارداری و در دوران بارداری و یائسگی.

بلوغ

افزایش تولید هورمون‌های زنانه استروژن و پروژسترون که در دوران بلوغ اتفاق می‌افتد، می‌تواند باعث افزایش جریان خون به لثه‌ها و تغییرات پاسخ به محرک‌هایی از جمله پلاک شود. در نتیجه ممکن است بافت لثه در هنگام مسواک زدن و استفاده از نخ دندان دچار خونریزی شود.

سیکل عادت ماهیانه

با توجه به تغییرات هورمونی (به ویژه افزایش پروژسترون) که در طول سیکل قاعدگی رخ می‌دهد، برخی از زنان تغییرات دهانی را تجربه می‌کنند. این تغییرات می‌تواند شامل لثه‌های متورم و قرمز، غدد بزاقی متورم، ایجاد زخم آفتی و یا خون ریزی لثه شود.

ژنژیویت قاعدگی معمولا یک یا دو روز قبل از شروع عادت ماهانه رخ می‌دهد و کمی بعد از شروع آن بهبود می‌یابد.

استفاده از قرص‌های ضد بارداری

زنانی که قرص‌های جلوگیری از بارداری که حاوی پروژسترون هستند، مصرف می‌کنند، سطح آن هورمون را در بدن‌شان افزایش می‌یابد. در نتیجه ممکن است به خاطر واکنش اغراق‌آمیز به سموم تولید شده توسط پلاک، التهاب لثه را تجربه کند.

اگر در حال استفاده از قرص‌های ضد بارداری هستید به دندانپزشک خود بگویید. ​

حاملگی

میزان هورمون‌ها در طول دوران بارداری به طور قابل‌توجهی تغییر می‌کند. افزایش سطح پروژسترون به طور خاص می‌تواند باعث ایجاد بیماری لثه در طی ماه دوم تا هشتم بارداری شود ​که ژنژویت حاملگی نامیده می‌شود.

دندانپزشک شما ممکن است در سه‌ماهه دوم یا اوایل سه‌ماهه سوم، تمیز کردن حرفه‌ای دهان را برای کمک به کاهش شانس ابتلا به ژنژیویت توصیه کند.

یائسگی

تغییرات دهانی زیادی می‌تواند در نتیجه افزایش سن، داروهای مصرفی و تغییرات هورمونی ناشی از یائسگی رخ دهد.

این تغییرات دهانی می‌تواند شامل تغییر حس چشایی، احساسات سوزش در دهان، حساسیت بیشتر به مواد غذایی گرم و سرد و کاهش جریان بزاق باشد که می‌تواند منجر به خشکی دهان شود. دهان خشک، به نوبه خود می‌تواند منجر به پوسیدگی دندان‌ها و بیماری لثه شود، زیرا بزاق برای خنثی‌سازی اسیدهای تولید شده توسط پلاک، در دسترس نیست. خشکی دهان همچنین می‌تواند ناشی از داروهایی باشد که معمولا برای بزرگسالان تجویز می‌شوند. ​

کاهش استروژن که در یائسگی رخ می‌دهد، زنان را در معرض خطر بیشتر پوکی استخوان قرار می‌دهد. فقدان استخوان، مخصوصا در فک، می‌تواند منجر به از دست دادن دندان‌ها شود. تحلیل لثه می‌تواند نشانه از دست رفتن استخوان در فک باشد و ریسک پوسیدگی را افزایش می‌‌دهد.

توصیه‌هایی برای جلوگیری از مشکلات سلامت دهان

  • حداقل دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید.
  • از نخ دندان و دهانشویه کلرهگزیدین حداقل یک‌ بار در روز استفاده کنید.
  • دو بار در سال برای معاینه و تمیز کردن حرفه‌ای دهان به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
  • رژیم غذایی متعادل داشته باشید.
  • از میان وعده‌های شیرین و نشاسته‌ای خودداری کنید.
  • از دندانپزشک خود راجع به مصرف دهانشویه ضد میکروبی سوال کنید.
  • اگر دهان خشک دارید، از دندانپزشک خود در مورد درمان این وضعیت مانند بزاق مصنوعی سوال کنید.

سخن پایانی

حفظ یک سبک زندگی سالم، مراقبت دهانی منظم، و مراجعه به پزشک در صورت وجود مشکلات می‌تواند به حفظ سلامت دهان و پیشگیری از مشکلات ناشی از تغییرات هورمونی کمک کند.

سوالات متداول

هورمون‌ها چه تاثیری بر لثه‌ها می‌گذارند؟

بعضی از زنان در طول دوران بلوغ، قاعدگی، بارداری و یائسگی دچار مشکلات لثه می‌شوند. افزایش هورمون‌ها در دوران بلوغ، جریان خون در لثه‌ها را زیاد می‌کند و باعث قرمزی، تورم و حساس شدن لثه‌ها می‌شود. زنانی که دچار التهاب لثه قاعدگی هستند، چند روز قبل از شروع قاعدگی دچار این علائم می‌شوند. این مشکلات معمولا پس از شروع قاعدگی از بین می‌روند. التهاب لثه بارداری معمولا در ماه دوم یا سوم حاملگی آغاز می‌شود و تا ماه هشتم ادامه پیدا می‌کند. این بیماری باعث تورم، زخم و خونریزی لثه در زنان باردار می‌شود. استفاده از قرص‌های ضد بارداری نیز می‌تواند باعث ایجاد همین مشکلات شود. خشک شدن لثه‌ها، درد و خونریزی در آن‌ها نیز ممکن است به ندرت در زنان یائسه اتفاق بیفتد.

چه زمانی زنان بیشتر در معرض ابتلا به مشکلات سلامت دهان قرار می‌گیرند؟

5 دوره در زندگی زنان وجود دارد که تغییرات هورمونی ناشی از این دوره‌ها، آن‌ها را در معرض ایجاد مشکلات سلامت دهان قرار می‌دهد:
1. بلوغ
2. دوره ماهانه بانوان
3. استفاده از قرص‌های ضد بارداری
4. دوران بارداری
5. یائسگی

چرا زنان در طول دوره ماهانه بیشتر در معرض مشکلات سلامت دهان و دندان قرار دارند؟

با توجه به تغییرات هورمونی (به ویژه افزایش پروژسترون) که در دوره قاعدگی اتفاق می‌افتد، برخی از خانم‌ها دچار تغییر در سلامت دهان می‌شوند. این تغییرات می‌تواند شامل تورم و قرمز شدن لثه‌ها، تورم غدد بزاقی، ایجاد زخم‌های کانکر (آفت) یا خونریزی لثه‌ها باشد. التهاب لثه قاعدگی (Menstruation Gingivitis)، معمولا یک یا دو روز قبل از شروع دوره ماهانه بانوان رخ می‌دهد و کمی بعد از شروع دوره برطرف می‌شود.

چرا زنان در دوران بلوغ بیشتر در معرض مشکلات سلامت دهان قرار دارند؟

افزایش تولید هورمون‌های زنانه استروژن و پروژسترون که در دوران بلوغ اتفاق می‌افتد، می‌تواند باعث افزایش جریان خون به لثه‌ها و تغییر نحوه واکنش بافت لثه به مواد تحریک کننده موجود در پلاک شود. این امر باعث می‌شود که بافت لثه قرمز، حساس، متورم شده و احتمال خونریزی آن در هنگام مسواک زدن و نخ دندان کشیدن بیشتر شود.

چرا زنان بیشتر مستعد ابتلا به مشکلات دهان و دندان هستند؟

زنان به دلیل تغییرات هورمونی که در آن‌ها اتفاق می‌افتد، ممکن است بیشتر در معرض مشکلات سلامت دهان قرار بگیرند. هورمون‌ها نه تنها در خون رسانی به لثه، بلکه بر پاسخ بدن به سمومی که ناشی از تشکیل پلاک هستند نیز تاثیر می‌گذارند.

1 یک نظر

  1. راضیه وکیل راد

    از مقاله ای ک گذاشتید واقعا ممنونم خیلی به بنده کمک کرد. میشه لطفا بگید چه دکتری با چه تخصصی برای این مشکل مناسبه؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *