دندان‌ها از بافت نرم و بافت سخت تشکیل شده‌اند. جالب است بدانید که دندان یک ساختار زنده است. زمانی که اعصاب موجود در پالپ دندان آسیب ببینند، خون رسانی به دندان متوقف می‌شود. این امر ممکن است باعث عفونت و از بین رفتن اعصاب دندان شود. در این شرایط اصطلاحا گفته می‌شود که دندان مرده است.
در این مقاله می‌خواهیم با چگونگی تشخیص دندان مرده آشنا شویم و راهکارهای درمانی مربوط به آن را مرور کنیم.
علائم دندان مرده
دندان مرده، دندانی است که خونرسانی به آن دچار اختلال شده باشد. در بسیاری از افراد اولین علائمی که نشان می‌دهد دندان دچار نکروز یا مرگ شده، تغییر رنگ دندان است. احساس درد در دندان و یا لثه‌ها ی اطراف آن نیز از دیگر علائم مرتبط با مرگ دندان است.
دندان‌های سالم معمولا سفید رنگ هستند. البته رنگ دندان به میزان زیادی به رژیم غذایی و بهداشت دهان و دندان بستگی دارد. به عنوان مثال، مصرف روزانه قهوه و یا کشیدن سیگار باعث می‌شود که دندان‌ها زرد شوند. این نوع تغییر رنگ به صورت یک دست و در تمامی دندان‌ها اتفاق می‌افتد.
تغییر رنگ دندانی که در حال مرگ است کاملا با دندان‌های دیگر متفاوت است و به راحتی تشخیص داده می‌شود. دندان در حال مرگ ممکن است به رنگ‌های زرد، قهوه‌ای روشن، خاکستری و حتی سیاه در بیاید. گاهی نیز ظاهر دندان به گونه‌ای است که انگار کبود شده! تغییر رنگ دندان به تدریج و با گسترش میزان پوسیدگی و مرگ اعصاب بیشتر می‌شود.
درد یکی دیگر از علائم نکروز دندان است. البته همه افراد دچار دندان درد نمی‌شوند. اما بعضی از افراد دردهای متوسط تا شدید را تجربه می‌کنند. در اغلب موارد دندان درد به دلیل آسیب دیدگی اعصاب و مرگ آن‌ها اتفاق می‌افتد. البته عفونت نیز می‌تواند باعث احساس درد در دندان شود.
سایر علائم عفونت دندان شامل موارد زیر است:
اگر هر یک از علائم بالا را دارید بهتر است در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید. با کلیک بر روی هرکدوم از علائم بالا می‌توانید به مقاله مربوط مراجعه کنید و درباره آن‌ها بیشتر بخوانید.
عوامل موثر بر مرگ دندان
ضربه یا آسیب فیزیکی به دندان یکی از عواملی است که می‌تواند مرگ دندان را در پی داشته باشد. به عنوان مثال خوردن توپ به دهان و یا زمین خوردن و …. از جمله عواملی هستند که ممکن است باعث آسیب دیدن دندان‌ها شوند. مرگ دندان ممکن است سریع باشد و یا به آرامی و در طول چند روز یا چند سال اتفاق بیافتد.
بهداشت ضعیف دهان و دندان از دیگر عوامل اصلی مرگ دندان‌هاست. عدم رعایت بهداشت باعث پوسیدگی دندان‌ها می‌شود. اگر پوسیدگی درمان نشود پیشرفت می‌کند و به بخش‌های عمقی دندان یعنی پالپ می‌رسد. در نهایت نیز پالپ دندان عفونت می‌کند و از بین می‌رود و به تبع آن دندان دچار نکروز می‌شود. زمانی که عفونت به پالپ دندان می‌رسد، بیمار دچار دندان درد شدید می‌شود.
تشخیص دندان مرده
دندانپزشک می‌تواند دندانی که در حال مرگ است را با معاینات معمول دندانپزشکی تشخیص دهد. استفاده از تصاویر ایکس-ری نیز می‌تواند در این شرایط به تشخیص کمک کند. اگر دندانتان آسیب دیده و یا علائمی از دندان نکروز شده دارید باید در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید. به این ترتیب دندانپزشک می‌تواند روند درمان را سریع آغاز کند و از آسیب‌های بیشتر جلوگیری کند.
درمان دندان مرده
درمان دندانی که در حال مرگ است باید به سرعت انجام شود. زیرا اگر درمان انجام نشود، باکتری‌هایی که باعث عفونت دندان شده‌اند می‌توانند تکثیر پیدا کنند و به سایر دندان‌ها آسیب بزنند. همچنین عدم درمان به موقع ممکن است باعث آسیب دیدگی استخوان فک و لثه‌ها شود.
درمان دندان مرده معمولا با استفاده از “درمان ریشه” انجام می‌شود. گاهی نیز دندانپزشک مجبور می‌شوند دندان را بکشد. درمان‌های دندان مرده به شرح زیر است:
درمان ریشه
درمان ریشه یک روش درمانی بسیار ارزشمند است که به حفظ دندان‌های آسیب دیده کمک می‌کند. در طول درمان ریشه دندانپزشک لایه‌های سطحی دندان را می‌تراشد و با استفاده از ابزارهای مخصوصی پالپ آسیب دیده را از دندان خارج می‌کند. بعد از تمیز کردن دندان از عفونت، دندان را با استفاده از مواد ترمیمی پر می‌کنند.
در بسیاری از موارد بعد از درمان ریشه دندان مرده، دندان باید روکش شود. معمولا در شرایطی که بخش زیادی از مینای دندان آسیب دیده باشد و یا مواد ترمیمی زیادی برای پر کردن دندان به کار رفته باشد، دندان نیاز به روکش دندان یا تاج پیدا می‌کند. دندان‌هایی که تحت درمان ریشه قرار می‌گیرند با گذشتن زمان شکننده می‌شوند. به همین دلیل معمولا توصیه می‌شود که دندان‌های عقبی بعد از درمان ریشه، روکش شوند. زیرا این دندان‌ها بیشتر برای جویدن استفاده می‌شوند و احتمال آسیب دیدگی آن‌ها نیز بیشتر است. روکش، پوششی است که برای هر دندان به صورت مجزا طراحی و ساخته می‌شود. روکش دندان را معمولا با توجه به رنگ دندان‌های مجاور می‌سازند تا مشخص نباشد.
گاهی ممکن است دندانپزشک تشخیص دهد که دندان نیازی به روکش ندارد، در این شرایط ممکن است از بلیچینگ یا سفید کردن حرفه‌ای دندان برای همرنگ کردن دندان با سایر دندان‌ها استفاده شود. از این روش معمولا برای دندان‌های جلو استفاده می‌شود. گاهی نیز دندانپزشک پیشنهاد می‌دهد که برای سفید کردن دندان از “ونیر” استفاده شود.
کشیدن دندان
اگر دندان به شدت آسیب دیده باشد و راهی برای ترمیم آن وجود نداشته باشد، تنها گزینه‌ای که باقی می‌ماند کشیدن دندان است. بعد از کشیدن دندان می‌توان جای خالی آن را با استفاده از ایمپلنت، دندان مصنوعی یا بریج پر کرد. شما باید قبل از انتخاب هر یک از این روش‌ها با دندانپزشک مشورت کنید و سوال‌های زیر را از او بپرسید:
- آیا این روش‌ها دائمی هستند و یا نیاز به تعویض دارند؟
- هزینه انجام آن‌ها چقدر است؟ آیا تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد؟
- روند بهبودی بعد از انجام آن‌ها چگونه است؟
- آیا مراقبت از آن‌ها نیاز به کار ویژه و متفاوتی دارد؟
کنترل درد
اگر دچار دندان درد شدید شده‌اید می‌توانید برای کنترل درد از راهکارهای زیر استفاده کنید:
- از خوردن نوشیدنی‌های داغ خودداری کنید. مصرف این نوشیدنی احتمال التهاب را افزایش می‌دهد و می‌تواند درد را شدیدتر کند.
- از مسکن‌های ضد التهاب مانند ایپوبروفن استفاده کنید.
- از خوردن غذاهای سفت خودداری کنید. فشاری که بر اثر خوردن این نوع مواد غذایی به دندان‌ها وارد می‌شود می‌تواند آسیب دیدگی اعصاب را شدیدتر کند.
در این شرایط مراجعه سریع به دندانپزشک بسیار مهم است. روش‌های خانگی کنترل درد به درمان دندان مرده کمکی نمی‌کند. از این روش‌ها فقط باید زمانی استفاده کنید که امکان مراجعه سریع به دندانپزشک را ندارید و یا منتظر نوبت مراجعه هستید.
پیشگیری از مرگ دندان
پیشگیری از مرگ دندان همیشه امکان پذیر نیست، اما با استفاده از راهکارهای زیر می‌توانید احتمال آن را کاهش دهید:
- رعایت بهداشت دهان و دندان: حداقل روزی دو بار مسواک بزنید و روزی یک بار نخ دندان بکشید.
- مراجعه منظم به دندانپزشک: هر شش ماه یک بار به دندانپزشک مراجعه کنید. تشخیص زودهنگام پوسیدگی و درمان آن می‌تواند از آسیب به پالپ و مرگ دندان جلوگیری کند.
- استفاده از محافظ دهان: اگر یک ورزشکار رزمی هستید و یا ورزش‌هایی مانند هاکی را انجام می‌دهید باید برای محافظت از دندان‌ها حتما از محافظ یا گارد دهان استفاده کنید.
- رعایت رژیم غذایی سالم: اجتناب از خوردن غذاهای قندی برای حفظ سلامت دندان‌ها بسیار مهم است. مواد غذایی قندی احتمال پوسیدگی دندان‌ها را افزایش می‌دهند.
- نوشیدن آب: مصرف آب به ویژه بعد از هر وعده غذایی کمک زیادی به تمیز کردن دندان‌ها می‌کند.
اگر احساس می‌کنید که یکی از دندان‌هایتان در حال نکروز است، باید در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید. درمان زود هنگام دندان‌ها راحت‌تر و بی دردسرتر از درمان دندان مرده است. اگر پوسیدگی دندان درمان نشود، ممکن است دندان از بین برود و به تبع آن دندان‌های مجاور نیز آسیب خواهند دید.
دیدگاهتان را بنویسید